Θυμάται κανείς τα Εθνικά Θέματα;

Τα τέσσερα «αγκάθια» της εξωτερικής μας πολιτικής

Εν μέσω της σοβαρότερης κρίσης που έχει αντιμετωπίσει η Ελλάδα μεταπολεμικά, με επιπτώσεις που απειλούν την ίδια την υπόστασή της, μια εξίσου σκοτεινή προοπτική διαγράφεται στον ορίζοντα των εθνικών θεμάτων. Τα τέσσερα βασικά ανοιχτά θέματα -οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, η τύχη του βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού και το Σκοπιανό- παραμένουν χαίνουσες πληγές, δίχως να διαφαίνεται πιθανότητα επίλυσης ή έστω ομαλής εξέλιξης σε κανένα από αυτά. Αντιθέτως, και τα τέσσερα

μοιάζουν με ωρολογιακές βόμβες όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή.

Βαθιά ανησυχία για Ερντογάν και στρατηγούς

Στα Ελληνοτουρκικά το αδιέξοδο είναι προδιαγεγραμμένο. Ο Ταγίπ Ερντογάν, στον οποίο είχε επενδύσει διπλωματικά η Αθήνα, όχι μόνο αποδείχθηκε απρόθυμος να εκλογικεύσει την τουρκική πολιτική έναντι της Ελλάδας και να εκτονώσει την ένταση, αλλά όρισε υπουργό Εξωτερικών έναν θεωρητικό του τουρκικού νεο-οθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού, τον Αχμέτ Νταβούτογλου. Επιπλέον, επένδυσε τον τουρκικό αναθεωρητισμό με την ισλαμική συνιστώσα, μετατρέποντας το θρησκευτικό χρωματισμό από λανθάνον στοιχείο της τουρκικής ταυτότητας σε ενεργό παράγοντα επιθετικότητας. Η πιθανότητα να αποδεχθεί η Τουρκία τις ελληνικές θέσεις για την ΑΟΖ, π.χ. την περίπτωση του Καστελλόριζου, είναι μηδενική. Άρα, τα περιθώρια να διεκδικήσει η Ελλάδα την εφαρμογή των δικαιωμάτων της και τα νόμιμα συμφέροντά της με όρους Διεθνούς Δικαίου, σε ό,τι αφορά την αποδοχή του από την Τουρκία, είναι ανύπαρκτα. Η δε σκληρή εσωτερική διαμάχη του Ερντογάν με τους στρατηγούς τον υποχρεώνει -ακόμα και αν υποτεθεί ότι δεν ήθελε- σε σκληρή στάση, προκειμένου να μην του καταλογιστεί ότι αφενός συγκρούεται με το Στρατό αποδυναμώνοντάς τον, αφετέρου υποχωρεί έναντι της Ελλάδας. Τα σημάδια όχι μόνο δεν είναι αισιόδοξα, αλλά προκαλούν βαθιά ανησυχία. Τα δικαιώματα της Ελλάδας και η πρόθεση της Τουρκίας να τα σεβαστεί βρίσκονται σε αποκλίνουσες τροχιές.

Κύπρος: Το Plan B της Τουρίας και οι «κόκκινες γραμμές»

 Στο Κυπριακό οι συνομιλίες οδηγούνται σε τέλμα για τον ίδιο λόγο που οι ελληνοτουρκικές σχέσεις οδεύουν σε κρίση. Η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Το γεγονός ότι ο ΟΗΕ,  όπως διεφάνη μετά και τη νέα τριμερή στο Greentree της Νέας Υόρκης, επιδιώκει την επιβολή διαδικασιών ανάλογων με αυτών που είχαν επιβληθεί στο σχέδιο Ανάν, με τη γνωστή κατάληξη, επιβαρύνει τις προοπτικές. Ο χρόνος στο Κυπριακό φαίνεται ότι όντως τελειώνει, καθώς η Άγκυρα, αν δεν επιτύχει λύση της αρεσκείας της, προετοιμάζει το Plan B, δηλαδή σχέδιο οριστικής διχοτόμησης. Ο χρονικός ορίζοντας μέχρι τον Ιούλιο, οπότε η Κύπρος αναλαμβάνει την ευρωπαϊκή προεδρία, είναι καθοριστικός. Αν οι διαπραγματεύσεις οδηγηθούν σε κατάρρευση, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα οξύνονται έτι περαιτέρω, ανεβάζοντας τις πιθανότητες ανεξέλεγκτων καταστάσεων. Εκτός και αν η Λευκωσία αποδεχθεί τώρα αυτά