Το παρτι με την εκτος ενδειξεων συνταγογραφηση

Ρεπορτάζ : Χάρης Καρανίκας
(από ΤΑ ΝΕΑ)
Το κόλπο είχε ως εξής: Οι ασθενείς προσέρχονταν κανονικά στα εξωτερικά ιατρεία της νευρολογικής κλινικής σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Αθήνας για εξετάσεις. Και ενώ δεν έπασχαν από τα νοσήματα που αναγράφονταν στις...
εγκεκριμένες θεραπευτικές ενδείξεις συγκεκριμένου φαρμάκου, οι γιατροί τους το έγραφαν. Το ίδιο γινόταν και στο ιατρείο ημερήσιας νοσηλείας της νευρολογικής, αλλά και σε ολόκληρη την κλινική.
Σε γενικές γραμμές ο νόμος απαγορεύει τη συνταγογράφηση φαρμάκων εκτός ενδείξεων. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση κατά την οποία πραγματοποιούνται έρευνες για τη δράση του φαρμάκου και σε άλλες ασθένειες, το οποίο φυσικά απαιτεί ειδική έγκριση κατόπιν σχετικού αιτήματος. Ή όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι υπόλοιπες επιλογές και υπάρχουν ενδείξεις βάσει δοκιμών ότι μία φαρμακευτική ουσία μπορεί να βοηθά στην αντιμετώπιση ενός νοσήματος. Και σε αυτή την περίπτωση για τη χρήση του φαρμάκου απαιτείται ειδική άδεια.
Οταν διευθυντικό στέλεχος της νευρολογικής κλήθηκε πέρυσι να δώσει εξηγήσεις σχετικά με την κατά συρροή και κατ' εξακολούθηση εκτός ενδείξεων συνταγογράφηση, με υπόμνημά του απάντησε πως η πρακτική αυτή ακολουθήθηκε συνειδητά «στα πλαίσια εφαρμογής ερευνητικών πρωτοκόλλων». Ανέφερε επίσης ότι πολλά από αυτά τα ερευνητικά πρωτόκολλα έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά ενώ για άλλα έχουν υπάρξει ανακοινώσεις σε συνέδρια. Ωστόσο, κατά τους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν στα αρχεία του επιστημονικού συμβουλίου του νοσοκομείου δεν βρέθηκε ούτε αίτημα ούτε έγκριση για χρήση του συγκεκριμένου φαρμάκου εκτός ενδείξεων - δηλαδή για την εφαρμογή ερευνητικού πρωτοκόλλου.
Σαν να μην έφταναν αυτά, από προφορικές μαρτυρίες ειδικευόμενων γιατρών στη νευρολογική κλινική προέκυψε ότι εμφανίζονταν παραπλανητικές διαγνώσεις.
Οπως τελικά υπολογίστηκε από τους ελεγκτές που ολοκλήρωσαν την εξέταση της εν λόγω υπόθεσης πριν από μερικούς μήνες, από το 2007 μέχρι και το 2009 η εκτός ενδείξεων συνταγογράφηση αυτού και μόνο του φαρμάκου στη νευρολογική κλινική κοστολογείται πάνω από 1,8 εκατ. ευρώ. Δεν έκρυβαν μάλιστα τις υποψίες τους ότι ρόλο σε όλα αυτά έπαιξαν οι πρακτικές προώθησης φαρμακευτικών προϊόντων. Η συγκεκριμένη υπόθεση σήμερα βρίσκεται στα χέρια του εισαγγελέα.
Η αλήθεια είναι ότι η εκτός ενδείξεων - ή off-label όπως αποκαλείται στο εξωτερικό - χρήση φαρμάκων σε κάποιες περιπτώσεις σώζει ζωές. Στο παρελθόν βέβαια έχει υπάρξει και καταγεγραμμένη απώλεια εξαιτίας αυτής της πρακτικής. Οταν όμως όλα τα άλλα δεν λειτουργούν, ένα σκεύασμα που προορίζεται για διαφορετική ασθένεια ενώ υπάρχουν υπόνοιες ότι μπορεί να αντιμετωπίσει και άλλα νοσήματα ίσως να αποτελεί λύση.
«Οσον αφορά τα ερευνητικά πρωτόκολλα δοκιμών για τη χρήση φαρμάκων σε άλλες ασθένειες πέρα από αυτές για τις οποίες ενδείκνυνται, στα νοσοκομεία επικρατεί χάος. Συνήθως τα ασφαλιστικά ταμεία επιβαρύνονται με όλες τις εξετάσεις που πραγματοποιούνται σε αυτούς που συμμετέχουν στις δοκιμές.