Οι δοσίλογες κυβερνήσεις, θέμα διάλεξης

Η εξέλιξη του δοσίλογου καθεστώτος στην Ελλάδα, των τριών τότε κυβερνήσεων με διαφορετικά κίνητρα και ενδιαφέροντα η κάθε μία την περίοδο 1941-1944, ήταν το θέμα διάλεξης του Έλληνα διδάκτορα ιστορίας του Πανεπιστημίου Μάιντς της Γερμανίας και λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Βάιου Καλόγρια, που διοργάνωσαν στο Πανεπιστήμιο Βιέννης, το Ινστιτούτο Βυζαντινολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών και η Αυστριακή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών.

Τον ομιλητή παρουσίασε στο κοινό στην αρχή της διάλεξης η καθηγήτρια της έδρας Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Βιέννης, Μαρία Στασινοπούλου, κάνοντας μία εισαγωγή στην επικρατούσα τότε κατάσταση στην Ελλάδα μετά την εισβολή των Ιταλών φασιστών και αργότερα την επιδρομή και κατοχή των Γερμανών ναζιστών.

Με καταγωγή από την Ορμύλια Χαλκιδικής, ο Βάιος Καλόγριας γεννήθηκε το 1974 στην Καρλσρούη της Γερμανίας όπου σπούδασε ιστορία και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιό της για να ανακηρυχτεί διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Μάιντς μετά τη διατριβή του με θέμα την περίοδο της κατοχής 1941-1944 στη Μακεδονία.

Στην αρχή της διάλεξης ο ομιλητής, αναφέροντας πως οι τρεις δοσίλογες κυβερνήσεις ήταν αντικοινοβουλευτικές, αντιδημοκρατικές και αντικομμουνιστικές, προσπάθησε να εντάξει τις πολιτικές τους στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο σημειώνοντας ότι από τα τέλη του 1943 το φαινόμενο της συνεργασίας με τους Γερμανούς κατακτητές, δηλαδή το φαινόμενο του δοσιλογισμού, παίρνει πλέον ριζικές διαστάσεις από την κορυφή της κοινωνικής ιεραρχίας προς τα κάτω και αυτό οδηγεί στη συγκρότηση αντικομμουνιστικών σχηματισμών που με τη σειρά της οδηγεί και στη διολίσθηση της χώρας στον Εμφύλιο.

Και αυτό διότι στα τέλη του 1943 υπάρχει η ιταλική συνθηκολόγηση που σημαίνει ότι οι Γερμανοί πρέπει να καλύψουν όλο τον ελληνικό χώρο με τις δικές τους δυνάμεις και πως στο πλαίσιο της ευρύτερης αντικομμουνιστικής πολιτικής τους μετά την ήττα τους στο Στάλινγκραντ, θα πρέπει να βρουν και Έλληνες συνεργάτες για την κάλυψη του ιταλικού κενού.

Από την άλλη πλευρά, μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, υπάρχει η εξάπλωση του ΕΛΑΣ σε ολόκληρη την Ελλάδα, ο οποίος αφοπλίζει την ιταλική Μεραρχία και αποκτά υπεροχή σε όπλα και πυρομαχικά πέρα από τις υπόλοιπες αντιστασιακές οργανώσεις και την ίδια περίοδο εμφανίζονται τα πρώτα Τάγματα Ασφαλείας και κατόπιν οι εμφύλιες συγκρούσεις στα ορεινά μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ.

Όπως παρατήρησε ο κ. Καλόγριας, το γεγονός αυτό οι αστικές δυνάμεις, οι αντικομμουνιστικές δυνάμεις, σε Αθήνα και στην ύπαιθρο ερμηνεύουν ως επικείμενη επανάσταση του ΕΛΑΣ, γεγονός που στρέφει πολλούς αξιωματικούς και απλά μέλη αντιστασιακών οργανώσεων να προσχωρήσουν στις ένοπλες ομάδες των Ταγμάτων Ασφαλείας και σε άλλους παραστρατιωτικούς σχηματισμούς.

Με την αποχώρηση των Γερμανών που ξεκινά το Σεπτέμβριο 1944 και ολοκληρώνεται τέλη Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς, πολλοί συνεργάτες των κατακτητών, είτε ιδεολογικοί είτε αυτοί που επωφελήθηκαν οικονομικά από τη συνεργασία μαζί