Υπάρχει πάτος του βαρελιού ή τα δημόσια οικονομικά είναι βαρέλι δίχως πάτο;

Μου άρεσε η δήλωση του κ. Πρωθυπουργού, ότι « θα ξύσουμε το πάτο του βαρελιού για να επιδοτήσουμε την αγροτική παραγωγή». Αυτό σημαίνει, αφενός, επίσημη αναγνώριση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η αγροτική παραγωγή, στην οποία περιλαμβάνεται και η κτηνοτροφία. Αξίζει να τονίσουμε ότι η αύξηση του κόστους των συντελεστών της παραγωγής και η έλλειψη εργατικών χεριών έχει ήδη επιφέρει μείωση της παραγωγής, ιδίως του λαδιού και αν δεν ενισχυθεί από τη Πολιτεία υπάρχει, σε βάθος χρόνου, κίνδυνος μεγάλων

Επίσης, από τη δήλωση του Πρωθυπουργού προκύπτει ότι υπάρχει πάτος του βαρελιού, δηλαδή στα δημόσια οικονομικά υπάρχουν ακόμα κρυμμένα ή ξεχασμένα αρκετά ενεργητικά οικονομικά στοιχεία, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επιδοτήσεις των αγροτών και σε κάθε περίπτωση έχουμε υψηλή πιστοληπτική βαθμίδα, που δεν αναβαθμίστηκε ή απλά μας δανείζουν ακόμα.

Υπάρχουν όμως και οι απρόβλεπτες δαπάνες, που ενδεχόμενα να μη μπορούν να αντιμετωπιστούν από τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού, όπως η ζημία των 2 δισ. της αγροτικής παραγωγής από τη καταιγίδα Daniel.

Όσον αφορά την εξαγγελία για το νέο, με διαφοροποιήσεις, επίδομα παραγωγικότητας στους Δημόσιους Υπαλλήλους, φοβάμαι ότι με δικαστικές αποφάσεις θα επιδικαστεί, βάση τις αρχής της ισότητας, ολόκληρο σε όλους τους δημόσιους υπαλλήλους, όπως έγινε με το επίδομα παραγωγικότητας των 168 ευρώ, που σημαίνει σημαντική επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.

Φαίνεται ότι το βαρέλι του δημόσιου κορβανά, που συνήθως είναι στο πάτο από τις πολλές τρύπες, και το οποίο τροφοδοτείται με εισροές χρημάτων από το δημοσιονομικό σύστημα της χώρας και άλλους πόρους και ιδιαίτερα τώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης, ανταποκρίνεται στο ρόλο του μολονότι βαρύνεται από ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, το οποίο προς το παρόν είναι διαχειρίσιμο και εξυπηρετούμενο.

Φυσικά για να γεμίσει το βαρέλι χρειάζεται αύξηση των εσόδων και μείωση της δημόσιας σπατάλης με σώφρονα διαχείριση και κυρίως να κλείσουν οι τρύπες, που εμποδίζουν το γέμισμα του βαρελιού, ώστε να μη καταφεύγουμε παρά μόνο στην έσχατη ανάγκη στο δανεισμό και ξύσιμο του πάτου. Δεν γνωρίζω, όμως κατά πόσο είναι εφικτό να έχουμε ισοσκελισμένους ή πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, γιατί παγκόσμια ισχύει ο δεύτερος νόμος του Parkinson (Άγγλου οικονομολόγου του περασμένου αιώνα) «κάθε γραφειοκράτης άξιος του ονόματος του που διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα εξαντλεί όλο το διαθέσιμο προϋπολογισμό και είναι ελλειμματικός».

Είναι γεγονός ότι το βαρέλι ποτέ δεν είναι γεμάτο και χάνει τόσο κατά τις εισροές, γιατί υπάρχει στη χώρα μας τεράστια φοροδιαφυγή από τη παραοικονομία (μαύρη) οικονομία, που υπολογίζεται στο 30%του ΑΕΠ και από τη νόμιμη φοροαπαλλαγή από τις προβλεπόμενες 1658 περιπτώσεις, που αντιστοιχούν σε εισόδημα 45 δισ. και φόρους 14,5 δισ , για τις οποίες ίσως χρειάζεται ένα ξεσκόνισμα καθώς οι περισσότερες είναι ρουσφετολογικές. Αλλά είναι και το σύστημα των εκροών, αφού και εκει υπάρχει τεράστια σπατάλη του δημόσιου χρήματος που δεν μπορεί να περιορισθεί λόγω της πολυνομίας, της κατάργησης του προληπτικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών, της μεγάλης καθυστέρησης του κατασταλτικού ελέγχου, της ανεπάρκειας των ελεγκτικών μηχανισμών, της απουσίας κυρώσεων και κυρίως των πολιτικών παρεμβάσεων του πελατειακού κράτους με χαριστικές ρυθμίσεις κυρίως σε προεκλογικές περιόδους.

Εξάλλου στο πάτο του βαρελιού είναι κρυμμένα πολλές φορές επίτηδες ή ξεχασμένα διάφορα κονδύλια, είτε ως μέρος μεγαλύτερου κονδυλίου, που δεν αναλώθηκε, είτε κατάλοιπα διαφόρων διεθνών προγραμμάτων, είτε ποσά που επιστράφηκαν, είτε κάποια διαθέσιμα κεφάλαια, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με απλή αλλαγή κωδικού.

Αμφιβάλλω όμως αν είναι όλα γνωστά και σε τι ποσό ανέρχονται, αλλά με ένα καλό ξύσιμο του πάτου κάποια κονδύλια θα βρεθούν και θα χρησιμοποιηθούν για την επιδότηση των αγροτών, δεν γνωρίζω όμως αν απομένει υπόλοιπο για να ικανοποιηθούν οι διεκδικήσεις άλλων κοινωνικών τάξεων, που εν όψει των μεταρρυθμίσεων ασφαλώς θα επακολουθήσουν.

Σαφώς το αγροτικό πρόβλημα δεν λύνεται με μερεμέτια, όπως συμβαίνει με τις κατόπιν κινητοποιήσεων επιδοτήσεις των αγροτών, που απλά μεταθέτουν τη λύση του, αλλά χρειάζονται κατόπιν μελετών και αξιόπιστων προγραμμάτων δομικές αλλαγές σε όλο το κύκλωμα από τη παραγωγή στη κατανάλωση προκειμένου να υπάρξει επαρκής παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και δικαία αμοιβή των αγροτών για τη σκληρή δουλειά τους, αλλά και προσιτές τιμές για τους καταναλωτές. Βέβαια όσον αφορά την προσιτή τιμή μάλλον δεν μπορεί να συμβεί αφού αυτή αυξάνεται από τους μεσάζοντες τουλάχιστον 240% από το χωράφι στην αγορά. Το πρόβλημα αυτό δεν λύνεται μόνο κατασταλτικά με την επιβολή κάποιων προστίμων, που συνήθως δεν πληρώνονται, καθόσον μόνο το 15,6% των προστίμων πληρώνεται τελικά.

Το αγροτικό πρόβλημα, που όπως φαίνεται είναι πιο έντονο σε ορισμένες χώρες της Ε.Ε. και οφείλεται εκτός των άλλων και στη ΚΑΠ, είναι μια εξίσωση με πολλούς κυρίως εξωτερικούς παράγοντες, αλλά ειδικά για τη χώρα μας οφείλεται, παρά τις τεράστιες ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, στην εγκατάλειψη της υπαίθρου ιδίως από τη νέα γενιά και στην έλλειψη εργατικών χεριών, που δεν είναι δυνατόν να αναπληρωθεί ικανοποιητικά με τη νόμιμη εισαγωγή αλλοδαπών εργατών και έτσι καταφεύγουν στους φθηνότερους παρανόμους μετανάστες..

Επομένως η λύση του αγροτικού προβλήματος και μάλιστα μακροχρόνια είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων και προς αυτή τη κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η Πολιτεία με τη λήψη κοινωνικών, εργασιακών και οικονομικών μέτρων, όπως κατάργηση των περιορισμών για συγκεκριμένες καλλιέργειες, ενισχύσεις για αγορά λιπασμάτων και καυσίμων και περιορισμός εισαγωγών για ομοειδή προϊόντα.

Χρήσιμη θα ήταν η επανίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας και η ενεργοποίηση αγροτικών συνεταιρισμών, που απέτυχαν από κακοδιαχείριση και δημιούργησαν τεράστια χρέη, με αυστηρούς όμως αυτή τη φορά κανόνες λειτουργίας και ελέγχους μετά συνεπειών. Σε κάθε όμως περίπτωση η λύση του αγροτικού προβλήματος πρέπει να μη εμπλακεί σε πολιτικά παιχνίδια.

Λέανδρος Τ. Ρακιντζής

Αρεοπαγίτης ε.τ.