Ασφάλεια Λιμένων: Το μήνυμα της ΕΛΙΜΕ-Ο ρόλος του ΠΔ 82/2022

Τα ζητήματα για την ασφαλή και απρόσκοπτη λειτουργία των λιμένων με κυρίαρχο το ζήτημα της εφαρμογής του ΠΔ 83/2022 ανέδειξε ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ) και Εκτελεστικός Πρόεδρος του Δ.Σ. της ΟΛΘ Α.Ε. κ. Θάνος Λιάγκος, την περασμένη Παρασκευή σε δηλώσεις τους στα Χανιά, πριν τη συνεδρίαση της διοίκησης της ΕΛΙΜΕ, παρουσία των Διευθυνόντων Συμβούλων και Προέδρων των Οργανισμών Λιμένων, μελών του Δ.Σ. και τον Πρόεδρο του Λιμενικού

«Τα λιμάνια θα πρέπει να αναπτυχθούν, θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν και να είναι και ανταγωνιστικά των ευρύτερων λιμένων της περιοχής. (…) Έχουμε μπροστά μας προκλήσεις που προσπαθούμε να λύσουμε και να προλάβουμε τις εξελίξεις» ανέφερε ο κ. Λιάγκος σημειώνοντας ότι πλέον τα Ελληνικά λιμάναι δεν αποτελούν περιφερειακές δομές, αλλά βρίσκονται στο επίκεντρο ενδιαφέροντος της διεθνούς αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό χαρακτήρισε κομβική τη διασφάλιση όρων ασφαλούς λειτουργίας όπως προτάσσει το ΠΔ 83/2022, που όπως τόνισε από την αρχή του έτους ισχύει, προβλέποντας, μια μικρή παράταση συμμόρφωσης στους κατόχους ρυμουλκών, πυροσβεστικών κτλ σκαφών. Ο πρόεδρος, μάλιστα, της ΕΛΙΜΕ, παρέπεμψε σε πρόσφατο ατύχημα στην Κροατία με πυρκαγιά σε δεκάδες τουριστικά σκάφη, ως δείγμα της ανάγκης ύπαρξης επαρκών μέσων πυρόσβεσης, ρυμούλκησης κτλ σε κάθε δομή.

Να σημειωθεί ότι πρόσφατα, στα μέσα Μαρτίου, στην Τουρκία ένα φορτηγό πλοίο έπεσε πάνω σε γερανούς στο λιμάνι Evyapport, της επαρχίας Κοτζάελι, στην ευρύτερη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, στην Τουρκία. Το φορτηγό πλοίο YM WINTESS, μήκους 368 μέτρων, σημαίας Χονγκ Κονγκ, ήταν γεμάτο εμπορευματοκιβώτια, όταν προσέκρουσε στους γερανούς του λιμανιού ενώ έκανε ελιγμό προσέγγισης με τη συνοδεία ρυμουλκού, που όπως φαίνεται λόγω της περιορισμένης ελκτικής δύναμης δεν μπόρεσε να το συγκρατήσει. Οι τρεις γερανοί έπεσαν στη θάλασσα, όπως και αρκετά από τα κοντέινερ που μετέφερε το πλοίο.

Επίσης, πριν λίγες εβδομάδες Φ/Γ πλοίο σημαίας Κύπρου, κατά τη διαδικασία πρόσδεσης του, επακούμβησε ελαφρώς με την αριστερή πλευρά του βολβού της πλώρης σε προβλήτα των εγκαταστάσεων Σ.Ε.Μ.Π.Ο, στο λιμάνι του Κερατσινίου. Αποτέλεσμα ήταν η πρόκληση επιφανειακών φθορών στον βολβό της πλώρης, ενώ δεν αναφέρθηκε τραυματισμός και δεν παρατηρήθηκε θαλάσσια ρύπανση.

Στο φόντο αυτό πριν λίγες μέρες, για προσπάθεια ακύρωσης της εφαρμογής του ΠΔ 83/2022 κάνει λόγο η Ελληνική Ένωση Πλοιοκτητών Ρυμουλκών, Ναυαγοσωστικών, αντιρρυπαντικών και πλοίων υποστήριξης υπεράκτιων εγκαταστάσεων.

Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Ένωσης «δυστυχώς λίγο πριν την έναρξη συμμόρφωσης των ρυμουλκών την 01/07/2024, εμφανίστηκαν και πάλι οι γνωστές φωνές των δήθεν επαγγελματιών του χώρου οι οποίοι θέτουν τα οικονομικά τους συμφέροντα πάνω από την ασφάλεια των ανθρώπων, του περιβάλλοντος και των πλοίων και ζητούν, με διάφορα προσχήματα, πρωτίστως την ακύρωση αλλά και την παράταση στην έναρξη εφαρμογής του Π.Δ. 83/2022, ισχυριζόμενοι ότι η Ελλάδα θα μείνει χωρίς ρυμουλκά, τα πληρώματα τους θα χάσουν την εργασίας τους και θα δημιουργηθεί μονοπώλιο στην αγορά ρυμουλκών».

Η Ένωση υπογραμμίζει ότι «το Π.Δ. 83/2022 ρυθμίζει, για πρώτη φορά στα ναυτιλιακά χρονικά της πατρίδας μας, ζητήματα που αφορούν στην ασφάλεια των ρυμουλκών και των πληρωμάτων τους, την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στην θάλασσα, την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και την ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων πάντοτε σύμφωνα με τις αποφάσεις των Διεθνών Οργανισμών και τους κανονισμούς των Αναγνωρισμένων Οργανισμών σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 391/2009» και προσθέτει:

«Η ενδεχόμενη χορήγηση παράτασης θα λειτουργήσει εις βάρος της ασφάλειας των ναυτικών, των πλοίων, των εγκαταστάσεων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Επίσης, θα λειτουργήσει αποθαρρυντικά για όλους εκείνους τους πλοιοκτήτες που ήδη έχουν επενδύσει σε ρυμουλκά νέας τεχνολογίας ή βρίσκονται σε διαδικασία ανάληψης τέτοιων επενδύσεων, δεδομένου μάλιστα ότι έχει ήδη δραστηριοποιηθεί σημαντικός αριθμός σύγχρονων ρυμουλκών σκαφών μέσα σε μόλις ένα έτος από την δημοσίευση του Π.Δ. 83/2022, και συνεχίζονται παρόμοιες επενδύσεις».

Η ανακοίνωση της Ένωσης αναφέρει:

«Δυστυχώς, χρειάστηκαν πολλά χρόνια και πολλά ατυχήματα ακόμη και θανατηφόρα, όπως για παράδειγμα πριν ενάμιση περίπου έτος στην Πάτμο με την ανατροπή του ρυμουλκού ΠΟΘΗΤΟΣ ΙΙΙ και την απώλεια της ζωής του Κυβερνήτη του κατά τη διάρκεια ρυμούλκησης του κρουαζιερόπλοιου AZAMARA JOURNEY, για να μπορέσει η Ελλάδα να πράξει το αυτονόητο, δηλ. να προσαρμοστεί στη διεθνή νομοθεσία και τη ναυτιλιακή πρακτική που εφαρμόζεται παγκοσμίως, εδώ και 30 χρόνια, για την ασφαλή διενέργεια των ρυμουλκήσεων.

Εξαιτίας αυτών των δυστυχημάτων και της επικινδυνότητας των ρυμουλκήσεων, υπήρξαν επανειλημμένες και χρόνιες επικλήσεις εκ μέρους τόσο της Πανελλήνιας Ένωσης Πληρωμάτων Ρυμουλκών όσο και της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοηγών. Επίσης, έχουν υπάρξει σχετικές διερευνήσεις της Ελληνικής Υπηρεσίας Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων του ΥΝΑΝΠ της οποίας οι εισηγήσεις παρέμεναν επί πολλά χρόνια κενό γράμμα στα συρτάρια των αρμοδίων.

Δυστυχώς, λίγο πριν την έναρξη συμμόρφωσης των ρυμουλκών την 01/07/2024, εμφανίστηκαν και πάλι οι γνωστές φωνές των δήθεν επαγγελματιών του χώρου οι οποίοι θέτουν τα οικονομικά τους συμφέροντα πάνω από την ασφάλεια των ανθρώπων, του περιβάλλοντος και των πλοίων και ζητούν, με διάφορα προσχήματα, πρωτίστως την ακύρωση αλλά και την παράταση στην έναρξη εφαρμογής του Π.Δ. 83/2022, ισχυριζόμενοι ότι η Ελλάδα θα μείνει χωρίς ρυμουλκά, τα πληρώματα τους θα χάσουν την εργασίας τους και θα δημιουργηθεί μονοπώλιο στην αγορά ρυμουλκών. Σημειώστε ότι παρόμοιοι ισχυρισμοί είχαν μετ΄ επιτάσεως τεθεί με αφορμή τον κανονισμό ρυμουλκήσεων των ΕΛ.ΠΕ. το 2017, προσφεύγοντας μάλιστα στην Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, όπου τελικά απορρίφθηκε η καταγγελία τους. Άραγε, αυτοί που εκφράζουν και πάλι σήμερα τις ίδιες ανησυχίες, γιατί δεν μας λένε πόσες και ποιες εταιρείες του κλάδου έκλεισαν, εάν τα πληρώματα των ρυμουλκών έμειναν χωρίς δουλειές και εάν δεν εξυπηρετήθηκε έστω και ένα πλοίο; Σας πληροφορούμε, λοιπόν, ότι όχι μόνο δεν προέκυψε κάτι από τα παραπάνω, αλλά αντίθετα η αγορά των ρυμουλκών προσαρμόστηκε πλήρως μέσα σε ένα μόλις χρόνο από την ημερομηνία έκδοσης του Κανονισμού, αναβαθμίζοντας, κατ΄ αυτό τον τρόπο, την ασφάλεια των ναυτικών, των πλοίων, των εγκαταστάσεων και την προστασία του περιβάλλοντος στις λιμενικές εγκαταστάσεις των ΕΛ.ΠΕ. Βέβαια το πραγματικά οξύμωρο της υπόθεσης είναι να διαμαρτύρονται οι συγκεκριμένοι δήθεν επαγγελματίες του χώρου και όχι το Σωματείο Πληρωμάτων τόσο για την ασφάλεια όσο και για τις δουλειές τους. Θα άξιζε πραγματικά κάποιος στο Υπουργείο να ξαναδιαβάσει την απόφαση της ΡΑΛ 63/2018, να τη συγκρίνει με αυτά που λέγονται σήμερα από τους ίδιους φορείς και ανθρώπους και να κατανοήσει επιτέλους τους λόγους για τους οποίους η Αρχή απέρριψε την καταγγελία τους.

Οι ίδιοι δήθεν επαγγελματίες καταγγέλλουν ότι δεν υπήρξε διαβούλευση για την έκδοση του προεδρικού διατάγματος. Διερωτόμαστε, δεν πρέπει κάποια στιγμή το Υπουργείο να απαντήσει σε αυτή την αθλιότητα; Διαβούλευση για το θεσμικό πλαίσιο των ρυμουλκών ξεκίνησε από το 2017 για να καταλήξουμε σε ολοκληρωμένο σχέδιο διατάγματος στις αρχές του Ιουνίου του 2021. Το σχέδιο τέθηκε τότε σε διαβούλευση που ουσιαστικά συνεχίστηκε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, δηλ. εννέα περίπου μήνες. Επισυνάπτονται οι επιστολές των καταγγελλόντων για την πληρέστερη ενημέρωσή σας. Υπάρχουν πολλά προεδρικά διατάγματα με τέτοια διαβούλευση;

Οι ίδιοι δήθεν επαγγελματίες, ως διαρκείς πολέμιοι του εκσυγχρονισμού και, κατ’ επέκταση του προεδρικού διατάγματος, αρνούνται σχεδόν τα πάντα και εξακολουθούν να υποστηρίζουν διαρκώς ότι η εφαρμογή του θα αφήσει τα λιμάνια χωρίς ρυμουλκά. Το σημαντικό είναι ότι το Υπουργείο έχει πλέον την εικόνα που χρειάζεται. Πολύ πρόσφατη μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που καταρτίσθηκε για την ΕΛΙΜΕ και παραδόθηκε στο Υπουργείο αναλύει με ακρίβεια την πραγματική κατάσταση για την κάλυψη των ρυμουλκικών υπηρεσιών σε όλα τα λιμάνια. Θα αμφισβητηθεί η εγκυρότητα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου; Γιατί δεν έχουν αξιωθεί όλα αυτά τα χρόνια να παρουσιάσουν έστω μια μελέτη που να δείχνει κάτι διαφορετικό από αυτό που έχει παρουσιαστεί μέχρι τώρα; Εξάλλου, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι η Ένωση Λιμένων Ελλάδος στηρίζει την εφαρμογή του προεδρικού διατάγματος και δεν έχει εκφράσει καμιά ανησυχία για την εξυπηρέτηση των πλοίων στα ελληνικά λιμάνια;

Η ενδεχόμενη χορήγηση παράτασης θα λειτουργήσει εις βάρος της ασφάλειας των ναυτικών, των πλοίων, των εγκαταστάσεων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Επίσης, θα λειτουργήσει αποθαρρυντικά για όλους εκείνους τους πλοιοκτήτες που ήδη έχουν επενδύσει σε ρυμουλκά νέας τεχνολογίας ή βρίσκονται σε διαδικασία ανάληψης τέτοιων επενδύσεων, δεδομένου μάλιστα ότι έχει ήδη δραστηριοποιηθεί σημαντικός αριθμός σύγχρονων ρυμουλκών σκαφών μέσα σε μόλις ένα έτος από την δημοσίευση του Π.Δ. 83/2022, και συνεχίζονται παρόμοιες επενδύσεις.

Έχει επανειλημμένα τονιστεί ότι ο κλάδος των ρυμουλκών, με αφορμή το ΠΔ 83/2022, έχει μια μοναδική ευκαιρία να βγει από το τέλμα της ανασφάλειας και της αποφυγής κάθε επενδυτικής δραστηριότητας προς όφελος συντεχνιακών οικονομικών συμφερόντων, και να καταστήσει, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, την Ελλάδα χώρα ασφαλή με υγιή επιχειρηματική και αναπτυξιακή προοπτική.

Η αλήθεια για τα ρυμουλκά και το προεδρικό διάταγμα βρίσκεται στο ποιος πραγματικά επιθυμεί την ασφάλεια. Το ΥΝΑΝΠ είναι ο θεματοφύλακας της ασφάλειας στα πλοία και την θάλασσα. Στο τέλος της ημέρας, αυτό έχει την τελική ευθύνη αν το προεδρικό διάταγμα για τα ρυμουλκά και η ασφάλεια σε αυτά θα τοποθετηθούν στην τροχιά της αναβολής μέσω της εύκολης λύσης της «παράτασης» στην εφαρμογή τους. Και, τελικά, αν κάτι συμβεί, αυτό θα κληθεί να απαντήσει για ποιο λόγο έχει τυχόν κάνει αυτή την «επιλογή».

Η άλλη πλευρά

Με δελτίο τύπου, που απαντά σε προ ημερών ανακοίνωση της Ένωσης Πλοιοκτητών Ρυμουλκών, Ναυαγοσωστικών, Αντιρρυπαντικών και Πλοίων υποστήριξης υπεράκτιων εγκαταστάσεων με τίτλο «Ώρα αποφάσεων για την ασφάλεια των λιμανιών», η Πανελλήνια Ένωση Πλοιοκτητών – Εφοπλιστών Ρυμουλκών & Ναυαγοσωστικών Πλοίων “ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ” αναφέρει πως «η μόνη ώρα που τους ενδιαφέρει, είναι η ώρα να ξεκινήσει η ολιγοπωλιακή εκμετάλλευση των λιμανιών της χώρας από αυτούς τους ίδιους. Και φυσικά δεν θα παραδεχτούν ποτέ ότι το Προεδρικό Διάταγμα 83/2022 είναι κατ’ ουσία ένας «φωτογραφικός» Κανονισμός προδιαγραφών των ρυμουλκών πλοίων, που προσπαθεί να επιβάλλει ένα κανονιστικό πλαίσιο γεμάτο ασάφειες, σφάλματα και παράλογες προδιαγραφές και απαιτήσεις, με μοναδικό σκοπό να αποκλείσει από την αγορά το 90% των εν ενεργεία ρυμουλκών πλοίων και να δημιουργήσει συνθήκες κλειστού ολιγοπωλίου.

Ούτε βεβαίως θα ομολογήσουν ότι πρόκειται για ένα νομοθέτημα που αποτελεί προϊόν συμπαιγνίας που υιοθετήθηκε µε µια παρωδία διαβούλευσης, χωρίς καν να ανταλλάξουν απόψεις οι Φορείς της Ναυτιλιακής Κοινότητας, και «στήθηκε» μουγκά πίσω από τις πλάτες της ναυτιλιακής κοινότητας με την ευγενή συνεισφορά της τότε ηγεσίας του Υπουργείου Ναυτιλίας και του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος.

Και φυσικά αποκρύπτουν ότι ο πλέον επίσημος Φορέας και Πολιτειακός Σύμβουλος το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος με επίσημη επιστολή, η οποία εστάλη την 08/05/2024 στον Υπουργό Ναυτιλίας κο Χρήστο Στυλιανίδη, συνοδευόμενη με την Έκθεση της Τεχνικής Επιτροπής που συγκάλεσε το ΝΕΕ καταγράφει ένα προς ένα τα σφάλματα, τις ασάφειες, του στρεβλούς και λανθασμένους υπολογισμούς που περιέχει το π.Δ. 83/2022, και εισηγείται ευθέως στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας την αναγκαία και άμεση αναθεώρηση και τροποποίηση του συγκεκριμένου Προεδρικού Διατάγματος που εκδόθηκε την 12/12/2022».

Η ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιοκτητών – Εφοπλιστών Ρυμουλκών & Ναυαγοσωστικών Πλοίων “ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ” συνεχίζει:

«Δεν θέλουν να γίνει γνωστό ότι το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος τονίζει ότι το Π.Δ. 83/2022 «… δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα προσπαθεί να επιλύσει και, ως εκ τούτου, χρήζει τροποποιήσεων…», τις οποίες καταγράφει στην σχετική Έκθεση που απέστειλε στο Υπουργείο Ναυτιλίας.

Πολλώ δε μάλλον δεν θέλουν να γίνει γνωστό ότι το Ναυτικό Επιμελητήριο κοινοποιεί την επιστολή του και την Έκθεση του και στο Γραφείο του κου Πρωθυπουργού, λόγω της τεράστιας σημασίας του θέματος.

Να γιατί βάζουν μπροστά το δήθεν δίλημμα περί της ασφάλειας και για μια ακόμη φορά χρησιμοποιούν την εύκολη κινδυνολογία. Δεν μας λένε όμως όλη την αλήθεια, δεν μας λένε ότι το δυστύχημα του ρυμουλκού «ΠΟΘΗΤΟΣ ΙΙ» δεν σχετίζεται ούτε με το μέγεθος ούτε με την δύναμη έλξης του ρυμουλκού, αλλά με το ότι είχε ελλιπές πλήρωμα, διότι απουσίαζε ένα άτομο, ο ναύτης, από το τριμελές πλήρωμα, οπότε ο άτυχος πλοίαρχος, που έχασε τη ζωή του, έκανε το ολέθριο λάθος να δέσει τον κάβο σε μπίντα αντί στο γάντζο που διέθετε σύστημα άμεσης απελευθέρωσης.

Και στο ερώτημα αν οι προβλεπόμενες νέες διατάξεις του ΠΔ συμβάλλουν στη βελτίωση της ασφάλειας των ρυμουλκήσεων, ώστε να μην συμβαίνουν παρόμοια δυστυχήματα, η απάντηση δίδεται από την Μελέτη του Ναυτικού Επιμελητηρίου. ΚΑΜΜΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ! Το ανωτέρω ρυμουλκό μπορεί να ανελκυσθεί και να συνεχίζει να εργάζεται και υπό το καθεστώς των νέων απαιτήσεων, χωρίς κάποια παρέμβαση, ενώ άλλα υπερσύχρονα και νεοναυπηγηθέντα ρυμουλκά αποκλείονται ως μη πληρούντα τα κριτήρια ευστάθειας! Ενδεικτικό και αυτό της προχειρότητας και του παραλογισμού των νέων διατάξεων του ΠΔ 83/2022.

Γι αυτό μιλούν στον πληθυντικό για ατυχήματα και δυστυχήματα, αλλά δεν έχουν πουθενά σε όλη την ανακοίνωσή τους ένα στοιχειώδη κατάλογο για να μας πουν σε ποια αναφέρονται. Γιατί απλά δεν υπάρχουν!

Μιλούν υποτιμητικά για την Πανελλήνια Ένωσή μας και τολμούν να αποκαλούν δήθεν επαγγελματίες τους πλοιοκτήτες /μέλη μας σε όλη την Ελλάδα, οι σοβαροί επαγγελματίες – που σήμερα κόπτονται για την ασφάλεια – αλλάζουν κάθε χρόνο σε αγαστή συμπαιγνία με ανθρώπους της επιρροής τους – εντός κι εκτός του Υπουργείου Ναυτιλίας – τους όρους ασφάλειας των ρυμουλκών ανάλογα με τι τους βολεύει..! Είναι οι ίδιοι, που επειδή δεν τους βόλευε, αντέδρασαν λυσσαλέα πριν λίγα χρόνια για να μην εφαρμοστούν οι πρώτοι κανονισμοί των ΕΛ.ΠΕ. της Θεσσαλονίκης, που προέβλεπαν πιο ήπιες προϋποθέσεις αυστηροποίησης ως προς την ρυμούλκηση. Ας μας εξηγήσουν για παράδειγμα γιατί το 2018 το όριο ηλικίας των ρυμουλκών στα διυλιστήρια Ασπροπύργου ορίστηκε αιφνίδια – για λόγους ασφαλείας – στα 20 έτη και μετά χρόνο παρά χρόνο μεγαλώνει και σήμερα είναι 25. Ποιό είναι τελικά ασφαλές και ποιος και με τι το ορίζει? Μήπως να μην ξαναμπούμε σε επιβατηγό πλοίο φέτος το καλοκαίρι να πάμε στα νησιά μας γιατί είναι άνω των 30 ετών?

Για να τελειώνουμε στο ερώτημα τι Ώρα είναι η απάντηση είναι: «Ώρα να αναθεωρηθεί το τραγικό και απαράδεκτο ΠΔ 83/2022» όπως ακριβώς εισηγήθηκε το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος με την επιστημονικά τεκμηριωμένη Έκθεση του.

Η Πανελλήνια Ένωσή μας ήταν και παραμένει σταθερή στην άποψή της, ναι στον εκσυγχρονισμό του κλάδου με ορθολογικά κριτήρια και μέσα από διάλογο. Δεν θέλουμε έναν Κανονισμό που αποτελεί εργαλείο για την εξυπηρέτηση συμφερόντων», καταλήγει το δελτίο τύπου που υπογράφουν οι κ.κ. Κωνσταντίνος Λυμπουσάκης και Ιωάννης Ζουμπούλης, πρόεδρος και γεν. γραμματέας αντίστοιχα.

Γιώργος Αλεξάκης