Η ανασύσταση της τουρκο-ισραηλινής συμμαχίας και η κρίση στην Κύπρο

Του Χρήστου Καπούτση (2ο μέρος)

Εντυπωσιακά αποτελέσματα είχε η επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα στη Μέση Ανατολή.

Το Ισραήλ και η Τουρκία, φαίνεται ότι γεφυρώνουν τις διαφορές τους και προχωρούν στην ανασύσταση της τουρκο-ισραηλινής συμμαχίας.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου ζήτησε συγγνώμη από την Τουρκία για τα «λάθη», που ενδέχεται να οδήγησαν στο θάνατο των εννέα Τούρκων ακτιβιστών, το 2010, κατά την επίθεση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων εναντίον του στολίσκου που μετέφερε ανθρωπιστική

Αυτό που επεδίωκε επί τρία χρόνια η αμερικανική διπλωματία, ήταν η εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ. Τελικά, ευοδώθηκαν οι προσπάθειας των ΗΠΑ και ο Νετανιάχου, αγνόησε την απόφαση που είχε ληφθεί από την προηγούμενη κυβέρνησή του, δηλαδή το Ισραήλ να μην ζητήσει συγγνώμη από την Τουρκία, για το θάνατο των Τούρκων ακτιβιστών στο πλοίο Μάβι Μαρμαρά. Ο πρώην ΥΠΕΞ του Ισραήλ Λίμπερμαν διαφώνησε με την απόφαση Νετανιάχου, τον οποίο και επέκρινε δημόσια, παρότι τα κόμματά τους συνεργάζονται σε Κυβερνητικό επίπεδο.

Η ηγέτιδα της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ισραήλ Σέλι Γιατσίμοβιτς, υποστήριξε τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου, λέγοντας «μπορεί να αφήσουμε κατά μέρος την υπερηφάνεια για το καλό της χώρας». (Πολιτική ωριμότητα της ισραηλινής αντιπολίτευσης)

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Τ. Ερντογάν είπε ότι είναι πολύ σημαντική μια ισχυρή σχέση φιλίας και συνεργασίας μεταξύ του εβραϊκού και του τουρκικού λαού. Σημείωσε ότι η σχέση των δύο χωρών είναι «ζωτικής και στρατηγικής σημασίας» για την ειρήνη και τη σταθερότητας της περιοχής.

Έχει ιδιαίτερη πολιτική αξία, η επαναπροσέγγιση της Άγκυρας με το Τελ Αβίβ, αφού η Τουρκία είχε αρχίσει να κεφαλαιοποιεί πολιτικά την αντιπαράθεσή της με το Ισραήλ. Μάλιστα, αυτή η αντιπαλότητα γίνεται και συστατικό στοιχείο της στρατηγικής της Τουρκίας, που είναι, να γίνει ηγέτιδα δύναμη στη Μέση Ανατολή και στον αραβο-μουσουλμανικό σουνιτικό κόσμο.

Η δρομολογημένη από τις ΗΠΑ διπλωματική και πολιτική συνεργασία της Τουρκίας με το Ισραήλ, που θα επεκταθεί και στον στρατιωτικό τομέα, ασφαλώς δημιουργεί νέα δεδομένα στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Θα αναβιώσει, κατά πάσα προσδοκία, και ο στρατιωτικός άξονας ΗΠΑ-ΙΣΡΑΗΛ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ, που θα έχει και το αναγκαίο στρατηγικό βάθος, για υψηλού ρίσκου στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα στο Ιράν. Ο αμερικανός Πρόεδρος Μπ. Ομπάμα διαβεβαίωσε τον ισραηλινό Πρωθυπουργό, ότι οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Ο αμερικανός πρόεδρος, δεν απέκλεισε ακόμη και τη χρήση στρατιωτικών μέσων εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.

Αναμένεται, ότι θα υπάρξει μια νέα προσέγγιση, στα φλέγοντα ζητήματα της περιοχής, όπως η Συρία, το Παλαιστινιακό, το Ιράν, ο Λίβανος, το Κουρδικό, η Κύπρος. Και φυσικά, για τα θέματα που σχετίζονται με την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων ενεργειακών πόρων της Α. Μεσογείου, αλλά και της ασφάλειας των αγωγών, που θα μεταφέρουν το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο στην Ευρώπη.

Αναφορικά τώρα με τα δύο Ελλαδικά κράτη, την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία και τις αναβαθμισμένες σχέσεις που έχουν με το Ισραήλ, μετά τη θεαματική τουρκο-ισραηλινή προσέγγιση, θα πρέπει να διασαφηνιστούν οπωσδήποτε κάποιες «λεπτομέρειες».

Αν και είναι ακόμη νωρίς για συμπεράσματα, ωστόσο, εκ των πραγμάτων τίθενται κάποια ερωτήματα, σχετικά με την Ελληνο-Ισραηλινή στρατιωτικο-διπλωματική και οικονομική συμφωνία, στρατηγικής μάλιστα σημασίας, που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών (Ελλάδας και Ισραήλ) πριν δύο χρόνια. Γενικά, θεωρώ, ότι οι καλές τουρκο-ισραηλινές σχέσεις, δεν θα πρέπει να θεωρούνται απειλητικές προς την Ελλάδα, εφόσον φυσικά, δεν προκύπτει σύγκρουση ζωτικών συμφερόντων. Πάντως, η ελληνική στρατιωτική ηγεσία είχε εκφράσει επιφυλάξεις για τον ελληνο-ισραηλινό στρατιωτικό άξονα και προειδοποιούσαν την πολιτική ηγεσία ότι, το Ισραήλ θα αναζητήσει και με τη βοήθεια των ΗΠΑ σύντομα θα βρει δίαυλο επικοινωνίας με την Τουρκία.

Με την Κυπριακή Δημοκρατία όμως τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υπογράψει ισχυρές διακρατικές συμφωνίες με το Ισραήλ, για την οριοθέτηση της Κυπριακής ΑΟΖ, και την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Η ισχύς όμως αυτών των συμφωνιών, έχει αμφισβητηθεί έντονα από την ισλαμική Κυβέρνηση του Τ. Ερντογάν. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία, δεν αναγνωρίζει το κυριαρχικό δικαίωμα στην Κυπριακή Δημοκρατίας να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες και διεκδικεί, η Τουρκία, μεγάλο τμήμα της Κυπριακής ΑΟΖ.
Η αποστασιοποίηση του Ισραήλ από την εν εξελίξει σοβαρή οικονομική κρίση της κυπριακής Δημοκρατίας, επιδέχεται περισσότερες από μία ερμηνείες. Και πάντως, δεν φαίνεται να είναι άσχετη με την νέα τουρκο-ισραηλινή προσέγγιση.

Στο «παιχνίδι» και η Τουρκία
Αλλά και η Τουρκία, δεν θα μπορούσε να λείψει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από την κυπριακή κρίση. Ο αντιπρόεδρος της Ισλαμικής Κυβέρνησης της Τουρκίας ο κ. Μπαγίς, δήλωσε για την κρίση στην Κυπριακή Δημοκρατία: «Ο γείτονας έχει ανάγκη τον γείτονα. Αν τεθεί θέμα η νότια Κύπρος, να βγει από το ευρώ, και θέλουν, όπως οι Τουρκοκύπριοι, έτσι και οι Ελληνοκύπριοι να χρησιμοποιήσουν ως νόμισμα για την Κύπρο, την τουρκική λίρα, εμείς αυτό το βλέπουμε θετικά και νομίζουμε, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να γίνει».

Επίσης, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Αλόν Λιέλ, μιλώντας στο CNN Turk υποστήριξε ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας θα φέρει δραματικές αλλαγές στην Ανατολική Μεσόγειο. Και πρόσθεσε ότι για το θέμα του φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου «θα συνομιλήσουμε με την Τουρκία».
Και το σημαντικότερο: Τις αντιρρήσεις της εκφράζει η Άγκυρα για χρήση των υδρογονανθράκων ως τμήμα του ταμείου αλληλεγγύης στην Κύπρο, με το επιχείρημα ότι έτσι δεν λαμβάνονται υπόψη και τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στους υδρογονάνθρακες.

«Η ιδέα της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου να προσφέρει τις φυσικές πηγές του νησιού για τη συγκρότηση ενός επενδυτικού ταμείου αλληλεγγύης ή να εφαρμόσει οποιαδήποτε άλλη μορφή δανεισμού λόγω της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, αγνοώντας τα εγγενή δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων που συνδιοικούν την περιοχή, είναι μία επικίνδυνη διακήρυξη της ψευδαίσθησης ότι είναι οι μόνοι ιδιοκτήτες του νησιού, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε νέα κρίση στην περιοχή», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών.

Τον επίλογο αυτού του άρθρου, ας το γράψει μια αμερικανική εφημερίδα.
Σύμφωνα με τους New York Times η Κύπρος αρνείται να μάθει από τα λάθη της ενώ τονίζεται ότι έφτασε η ώρα να πληρώσει ακριβά τις αμαρτίες της. Πέρα του γεγονότος ότι «οι Κύπριοι υπερεκτίμησαν την διαπραγματευτική τους ισχύ», το δημοσίευμα υποστηρίζει ότι το ΟΧΙ της Κύπρου στο σχέδιο Ανάν ήταν αυτό που ουσιαστικά εκνεύρισε τους Ευρωπαίους και όχι μόνο εταίρους με συνέπεια σήμερα να τιμωρείται.
«Το πρώτο μεγάλο λάθος της Κύπρου ήταν ότι το 2004 που απέρριψε το σχέδιο του ΟΗΕ για την ενοποίηση με την τουρκοκυπριακή πλευρά στο νησί της. Αυτό εκνεύρισε τους Ευρωπαίους εταίρους και έβαλε την Κύπρο σε μια αδύναμη στρατηγική θέση, αφήνοντας ένα ανοιχτό θέμα σε ολόκληρο το νησί», υποστηρίζει ο αρθρογράφος των New York Times, που παράλληλα τονίζει ότι το καλύτερο για την Κύπρο τώρα θα ήταν να συμμορφωθεί στις Γερμανικές απαιτήσεις.