Τουρκία: Κατάθεση του Κενάν Εβρέν

Οι ένοπλες δυνάμεις το 1980 κατέλαβαν την εξουσία με βάση το άρθρο 35 του εσωτερικού τους κανονισμού, ανέφερε στην κατάθεσή του σήμερα στον εισαγγελέα, ο αρχηγός του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 12ης Σεπτεμβρίου 1980 και μετέπειτα πρόεδρος της Τουρκίας (1982-1989) Κενάν Εβρέν (94).Από την εισαγγελική έρευνα που θα ακολουθήσει, θα εξαρτηθεί το αν θα ασκηθεί δίωξη εναντίον του Εβρέν για το πραξικόπημα του 1980. Το ζητούμενο είναι αν θα στοιχειοθετηθεί κατηγορία περί βίαιης ανατροπής του συνταγματικού καθεστώτος. Ο δικηγόρος του Εβρέν, Ομέρ Νιχάτ Οζγκιούν, είπε στους δημοσιογράφους ότι ερωτηθείς σχετικά με το λόγο για τον οποίο έγινε το πραξικόπημα, ο αρχιπραξικοπηματίας είπε: "αναλάβαμε την εξουσία με βάση το άρθρο 35 του εσωτερικού κανονισμού των ενόπλων δυνάμεων, εξαιτίας των συνθηκών που επικρατούσαν τότε στη χώρα, όπου δεν λειτουργούσαν οι θεσμοί". Ερωτηθείς για το αν απάντησε σχετικά με το θέμα των βασανιστηρίων κατά την περίοδο της δικτατορίας, ο δικηγόρος είπε ότι "τις προσεχείς ημέρες θα κάνουμε δηλώσεις για το περιεχόμενο των ερωτήσεων".Ο Εβρέν κατά την κατάθεσή του, που είχε διάρκεια 2,5 ωρών, απάντησε συνολικά σε 12 ερωτήσεις του εισαγγελέα.Την προσεχή Τετάρτη θα καταθέσει στον εισαγγελέα και ο πτέραρχος ε.α. Ταχσίν Σαχίνκαγια (86), αρχηγός της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας κατά το πραξικόπημα. Ήταν ένα από τα πέντε μέλη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, που συστάθηκε αμέσως μετά το πραξικόπημα, και αποτελούνταν από τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων, Κενάν Εβρέν, τον Σαχίνκαγια και τους αρχηγούς του στρατού, του ναυτικού και της στρατωροφυλακής. Οι τελευταίοι τρεις έχουν πεθάνει.Το άρθρο 35 του εσωτερικού κανονισμού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, αναφέρει ότι "καθήκον των ενόπλων δυνάμεων είναι η διαφύλαξη και η προστασία της χώρας και της Τουρκικής Δημοκρατίας όπως αυτή ορίζεται στο Σύνταγμα". Το εν λόγω άρθρο εξακολουθεί να ισχύει.Μπορεί να μην είναι βέβαιο αν τελικά θα υπάρξει κατηγορία, αλλά ο δρόμος για τις καταθέσεις άνοιξε, όταν με την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση στην Τουρκία καταργήθηκε το "προσωρινό άρθρο 15" του Συντάγματος του 1982, το οποίο ανέφερε ότι δεν μπορεί να υπάρξει προσφυγή στα δικαστήρια εναντίον των πραξικοπηματιών.Τον Ιούνιο του 2009 και ενώ ήταν σε εξέλιξη οι συζητήσεις περί παραπομπής των πραξικοπηματιών, ο Εβρέν είχε πει ότι "δεν χρειάζεται παραπομπή σε δίκη. Αν συμβεί κάτι τέτοιο εγώ θα αυτοκτονήσω".Κατά την περίοδο της δικτατορίας (12.9.1980-6.11.1983) έγινε προσαγωγή 650.000 ατόμων. Σε 210 χιλιάδες δίκες δικάστηκαν συνολικά 230.000 άτομα. Στις δίκες αυτές ζητήθηκε ποινή θανάτου για 7.000 άτομα. Η εσχάτη των ποινών επιβλήθηκε σε 517 άτομα. Από αυτούς εκτελέστηκαν οι 50. Εκατόν εβδομήντα ένα άτομα πέθαναν κατά τα βασανιστήρια και 399 άτομα μέσα στις φυλακές.