ΕΨΑ: Mια επιχείρηση… λεμοναδική

Εδώ και 90 χρόνια ένα εργοστάσιο στους πρόποδες του Πηλίου φτιάχνει την πιο δροσιστική και γευστική λεμονάδα. Η συνταγή παραμένει αναλλοίωτη από τότε και η επιχείρηση, παρά τα προβλήματα που συνάντησε στο παρελθόν, σήμερα μπορεί να περηφανεύεται ότι είναι η σημαντικότερη εταιρεία αναψυκτικών στην Ελλάδα.

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Οδηγώντας από τον Βόλο προς το χιονοδρομικό κέντρο του Πηλίου, περνάς από ένα πανέμορφο ψαροχώρι, την

Αγριά. Το κατάφυτο βουνό ορθώνεται από πάνω σου και δίπλα σου ηρεμεί ο γαλήνιος κόλπος του Παγασητικού. Οδηγάς δίπλα στις στενές γραμμές του τρένου (όπου το καλοκαίρι μπορεί και να πετύχεις το γραφικό τρενάκι που κάποτε ένωνε όλο το Πήλιο) και κάποια στιγμή θα συναντήσεις ένα εργοστάσιο με πηλιορείτική αρχιτεκτονική και το σήμα της ΕΨΑ, της Εταιρείας Ψυγείων Αγριάς.

Εδώ, πριν από 90 χρόνια, ξεκίνησε να γράφεται το παραμύθι της πιο επιτυχημένης σήμερα ελληνικής εταιρείας αναψυκτικών. Πολλά συνέβησαν από τότε, κόσμος έφυγε και ήλθε, άλλαξαν οι τεχνολογίες, το τρενάκι έπαψε να ανεβαίνει στο βουνό, αλλά η γεύση και η δροσιά των λεμονιών της περιοχής έμεινε η ίδια…

Ναι, η ΕΨΑ είναι μια ακόμη από αυτές τις επιχειρήσεις που βασίζουν την επιτυχία τους στα πλούσια αγαθά της ελληνικής φύσης. Από την στήλη μας «Ψωνίζουμε Ελληνικά», σας έχουμε παρουσιάσει κι άλλες στο παρελθόν. Σκοπός μας είναι να σας γνωρίσουμε όλες εκείνες τις εταιρείες που παράγουν στην Ελλάδα, απασχολούν Έλληνες, χρησιμοποιούν ελληνικές πρώτες ύλες και δημιουργούν προϊόντα εφάμιλλα και ανώτερα των ξένων. Από τη μία για να τις στηρίξουμε και μαζί να στηρίξουμε την ελληνική οικονομία, από την άλλη γιατί το παράδειγμά τους είναι η μόνη λύση για να βγει η χώρα από την κρίση: Τις τρέχουν άνθρωποι που ξέρουν να δουλεύουν με επαγγελματισμό και που δεν έχουν στηριχθεί στην διαπλοκή με το κράτος ή σε αυτό που ονομάζουμε λαϊκά «λαμογιές».

Πάγος, λεμόνια και μια μυστική συνταγή

Ήταν το 1922 όταν δύο αδέλφια, ο Ιωάννης και ο Γεώργιος Κοσμαδόπουλος ξεκίνησαν ν’ αγοράζουν εκτάσεις στην Αγριά. Ήταν από την Ζαγορά, αργυραμοιβοί στο επάγγελμα και είχαν και δική τους τράπεζα. Αλλά ήθελαν να επενδύσουν στην φύση του Πηλίου και στην τότε τεχνολογία της ψυκτικής. Είχαν σκοπό να λειτουργήσουν ψυγεία για την παραγωγή πάγου και την συντήρηση τροφίμων.

Δύο χρόνια μετά, το 1924 ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατέφθανε στην Αγριά για να εγκαινιάσει το εργοστάσιο της ΕΨΑ, ένα κοσμοϊστορικό γεγονός για τους ντόπιους, αφού ήταν και ο λόγος που το χωριό συνδέθηκε με δίκτυο του ηλεκτρικού ρεύματος. Στο μεταξύ, Μικρασιάτες που είχαν φθάσει στην Ελλάδα μετά την καταστροφή της Σμύρνης είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή και διακινούσαν τη λεμονάδα που έφτιαχναν με την πλούσια παραγωγή εσπεριδοειδών του Πηλίου. Όλο και περισσότερα λεμονατζίδικα άνοιγαν στην περιοχή και ο Ιωάννης Κοσμαδόπουλος θεώρησε μια καλή επέκταση των επιχειρήσεών του να συνδυάσει τα φρούτα με τα ψυγεία του και να επιχειρήσει να φτιάξει αναψυκτικά. Κάλεσε τον περίφημο Mr. Ottο, έν