ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΗΤΑΝ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ

Του Robert D. Kaplan*
Stockbridge, Μασαχουσέτη

Η οικονομική κρίση που ανάγκασε την Ελλάδα να ζητήσει διεθνή διάσωση την Παρασκευή έχει αποδοθεί σε πολλά πράγματα, όλα οικονομικής φύσης: τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Ελλάδας, την έλλειψη διαφάνειας και την υπέρ του δέοντος διαφθορά της, που συμβολίζεται από τις λέξεις "φακελάκι," για φακέλους δωροδοκίας, και "ρουσφέτι," χάρες πολιτικής φύσης. Όμως υπάρχει μια....
βαθύτερη αιτία για την ελληνική κρίση που κανείς δεν τολμά να αναφέρει, διότι υποδηλώνει την αποδοχή της μοίρας: την γεωγραφία.
Η Ελλάδα βρίσκεται εκεί που αλληλοεπικαλύπτονται οι υποανάπτυκτοι ιστορικά κόσμοι της Μεσογείου και των Βαλκανίων, και αυτό έχει τεράστιες επιπτώσεις στην πολιτική και την οικονομία της. Το να συμπεριλάβει η βόρεια Ευρώπη μια χώρα σαν την Ελλάδα στην νομισματική της ένωση είναι μια επίδειξη για το πόσο πραγματικά φιλόδοξο ήταν το ευρωπαϊκό σχέδιο εξ αρχής. Υπερβολικά φιλόδοξο ίσως, όπως σκέπτονται τώρα πολλοί Γερμανοί και άλλοι βορειοΕυρωπαίοι.
Το γεγονός ότι οι προβληματικές οικονομίες της Ευρώπης - Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία - βρίσκονται όλες στο Νότο δεν είναι τυχαίο. Οι μεσογειακές κοινωνίες, παρά τις καινοτομίες τους στην πολιτική (Αθηναϊκή Δημοκρατία και Ρωμαϊκό πολίτευμα) ορίζονταν, σύμφωνα με τα λόγια του Γάλλου ιστορικού του 20ου αιώνα, Fernand Braudel, από "συντηρητισμό και ακαμψία."
Η σχετικά κακή ποιότητα των.......μεσογειακών εδαφών ευνόησε τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις που, αναγκαστικά, βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των πλουσίων. Αυτό συνέβαλε σε μια άκαμπτη κοινωνική τάξη, μέσα στην οποία αναπτύχθηκαν οι μεσαίες τάξεις πολύ αργότερα από ό, τι στη Βόρεια Ευρώπη, και η οποία οδήγησε σε οικονομικές και πολιτικές παθολογίες όωπς ο κρατισμός και ο αυταρχισμός. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι τον τελευταίο μισό αιώνα η ελληνική πολιτική κυριαρχείται από δύο οικογένειες, τους Καραμανλήδες και τους Παπανδρέου.

Δεν είναι επίσης τυχαίο το γεγονός ότι το πολλά υποσχόμενο ευρωπαϊκό υπερ-κράτος της εποχής μας συγκεντρώνεται στον πυρήνα της μεσαιωνικής Ευρώπης, με την πρωτεύουσα του Καρλομάγνου, Aix-la-Chapelle (τώρα Aachen -Άαχεν-, Γερμανία), που εξακολουθεί να βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της - κοντά στο πλέγμα εξουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή των Βρυξελλών, της Χάγης, του Μάαστριχτ στην Ολλανδία και του Στρασβούργου της Γαλλίας. Αυτή η λωρίδα γης, η σπονδυλική στήλη του πολιτισμού του Παλαιού Κόσμου, είναι η πλουσιότερη διασύνδεση θάλασσας και ξηράς της Ευρώπης.

Οι Κάτω Χώρες, με το άνοιγμα τους στο μεγάλο ωκεανό και τον πλούτο από προστατευόμενα ποτάμια και εσωτερικούς διαύλους, ήταν ιδανικές για εμπόριο, μετακίνηση και την επακόλουθη πολιτική ανάπτυξη. Το εύφορο έδαφος είναι σκούρο και παραγωγικό, καθώς και τα δάση παρείχαν φυσική άμυνα. Η Ευρωπαϊκή αρχαιότητα οριζόταν από τη γεωγραφική της επιρροή στη Μεσόγειο, αλλά καθώς η Ρώμη έχανε την ενδοχώρα της, η ιστορία μετακινήθηκε προς το βορρά.

Δεν είναι μόνο ο διαχωρισμ