Η αναπτυξιακή συνταγή της Ελλάδος

Γενικά μιλώντας, στην Ελλάδα έχουμε μπερδέψει τους όρους. Ένας από αυτούς του όρους είναι το τι σημαίνει ανάπτυξη.

Το προτεινόμενο μοντέλο “ανάπτυξης” της Ελλάδος ήταν απλά να σπαταλά λεφτά το κράτος, διοχετεύοντας αυτά τα λεφτά στην....
οικονομία, υποστηρίζοντας το ΑΕΠ με δανεικά.

Το πρόβλημα με αυτή τη συνταγή είναι το εξής: Δεν είναι σίγουρο ότι για κάθε ευρώ που ξοδεύει το κράτος (σπαταλά) θα αποφέρει ανάλογη αύξηση του ΑΕΠ. Θα σου μείνει το χρέος στο χέρι αν δεν μπορείς να παράγεις μεγαλύτερο εισόδημα από το κόστος των τόκων (κάτι που αποδείχτηκε στην πράξη).

Σύμφωνα με μελέτη του National Bureau of Economic Research, ο πολλαπλασιαστής επί του ΑΕΠ για κάθε ευρώ που ξοδεύει το κράτος, με σκοπό να πετύχει ανάπτυξη (fiscal multiplier effect), είναι μεγάλος για οικονομίες με προκαθορισμένο νόμισμα, αλλά μηδέν για οικονομίες με ένα ελεύθερα διαπραγματεύσιμο νόμισμα. Επίσης, είναι μεγάλος για κλειστές οικονομίες αλλά μηδέν έως αρνητικός για ανοιχτές οικονομίες. Επίσης για οικονομίες με μεγάλο χρέος, είναι από μηδαμινός έως αρνητικός.

Για όποιον δεν κατάλαβε το σημαίνει το fiscal multiplier effect να είναι από μηδαμινό έως αρνητικό, για περιπτώσεις χωρών όπως της Ελλάδος (που είναι και ανοιχτές και έχουν μεγάλο χρέος), σημαίνει ότι όσο περισσότερα χαλάς, τόσο μεγαλύτερη ζημιά κάνεις.

Αυτή είναι μια εξήγηση (μεταξύ άλλων, διότι είναι μεγάλη κουβέντα) για ποιο λόγο ό,τι λεφτά ξόδεψε το ελληνικό κράτος με σκοπό να πετύχει ανάπτυξη, πήγαν χαμένα και απλά μας έμεινε το χρέος.

Όπως σας είπα πριν μερικές μέρες, το λεγόμενο σχέδιο Marshall που ακούγεται αυτές τις μέρες για την Ελλάδα (διαβάστε: Το σχέδιο Marshall για την Ελλάδα παίρνει σάρκα και οστά) δεν θα προσφέρει ανάπτυξη. Θα βοηθήσει μεν, θα βάλει λεφτά στις τσέπες του κόσμου (που είναι και ο κυριότερος σκοπός) αλλά δεν θα προσφέρει μακροχρόνια ανάπτυξη αν δεν συνδυαστεί και με πολλά άλλα πράγματα.

Ας δούμε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις για να καταλάβετε τις διαφορές μεταξύ τους και ότι, απλά διοχετεύοντας χρήματα στην οικονομία δεν είναι αρκετό για να δούμε ανάπτυξη.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι θα ξοδέψουμε 10 δισ. ευρώ για να φτιάξουμε δρόμους. Ναι μεν καθώς φτιάχνονται οι δρόμοι θα δουλέψει κόσμος, το κράτος θα πάρει λεφτά από το ΦΠΑ και πολλές εταιρείες που θα προφέρουν υπηρεσίες θα δουλέψουν και αυτό θα τονώσει την οικονομία, αλλά όταν τελειώσεις τον δρόμο μετά τι κάνεις;

Είμαστε όμως τουριστική χώρα και χρειάζεται να έχουμε καλούς δρόμους. Επίσης, αν ένας επενδυτής θέλει να φτιάξει μια μονάδα όπου δεν υπάρχει πρόσβαση με οδικό άξονα, δεν θα κάνει αυτή την επένδυση. Από την άλλη, το μακροχρόνιο όφελος σε σχέση με το χρέος που θα σου μείνει θα είναι μικρο, ίσως και αρνητικό. Είναι μια επένδυση που πρέπει να κάνεις μεν, αλλά το όφελος είναι μικρό. Και με εξαίρεση να εξασφαλίσεις κονδύλια για να ρίχνεις συνέχεια λεφτά σε τέτοιες υποδομές, κάποτε θα τελειώσουν.

Ας δούμε μια άλλου είδους ε