Αναδρομή στις ευρωεκλογές: 1984 – Η αρχή του τέλους για τον Ευάγγελο Αβέρωφ και ο πρώτος ακροδεξιός ευρωβουλευτής (Photo/Video)

Το topontiki.gr συνεχίζει το αφιέρωμα στις ευρωεκλογές στη χώρα μας, ενόψει της αναμέτρησης στις 9 Ιουνίου, που δέκατη από την ώρα που μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Ελλάδα. Ο σημερινός σταθμός είναι οι ευρωεκλογές του 1984, που διεξήχθησαν στις 17 Ιουνίου, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου

και το ΠΑΣΟΚ κυβερνούσαν ήδη για τρία χρόνια. Η Νέα Δημοκρατία, με αρχηγό τον Ευάγγελο Αβέρωφ «διαβάζοντας» λάθος, όπως αποδείχθηκε, τις τάσεις της κοινωνίας, θεώρησε ότι ήρθε ή ώρα ώστε η «πράσινη παρένθεση» να κλείσει.

Εκτιμούσαν ότι οι ευρωεκλογές θα ήταν μία ευκαιρία για ένα αντικυβερνητικό δημοψήφισμα και η αρχη για την «απαλλαγή», όπως έλεγαν.

Οι ευρωεκλογές είχαν πάρει τον χαραχτήρα εθνικών εκλογών. Οι δύο αρχηγοί, Παπανδρέου και Αβέρωφ, περιόδευαν σε όλη τη χώρα εκτοξεύοντας σκληρές εκφράσεις ο ένας για τον άλλο. Ήταν η εποχή που στην επαρχία υπήρχαν τα πράσινα και τα γαλάζια καφενεία.

Είχε προηγηθεί μία περιοδος όπου η Νέα Δημοκρατία, είχε ιοθετήσει γραμμή μετωπικής σύγκρουσης με την κυβέρνηση. Εφτασε ως το σημείο της αποχώρησης της κατά τη συζήτηση στη Βουλή για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης.

Ο ίδιος ο Αβέρωφ είχε δηλώσει ότι «εφόσον τον Ιούνιο, διαπιστωθεί δυσαρμονία, μεταξύ Βουλής και λαϊκής θέλησης, θα πρέπει να προκηρυχθούν εθνικές εκλογές».

«Πρώτα η Ελλάδα»

Το ΠΑΣΟΚ δεν αρνείται την πρόκληση και δηλώνει έτοιμο για αναμέτρηση «εφ΄όλης της ύλης».

Η Ελλάδα είχε γεμίσει τότε με αφίσες του ΠΑΣΟΚ με το σύνθημα «Πρώτα η Ελλάδα», επηρεασμένο από το France d’abord – Πρώτα η Γαλλία – με το οποίο είχε κατέλθει στις ίδιες ευρωεκλογές και το Γαλλικο Σοσιαλιστικό Κόμμα του Φρανσουά Μιτεράν.

Στο μεταξύ, στην Ευρώπη, έχουν μεσολαβήσει το «Σχέδιο Συνθήκης για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης», γνωστό και ως «Σχέδιο Spinelli» αλλά και η πρόοδος των συζητήσεων για κρίσιμα κοινοτικά ζητήματα, όπως η διεύρυνση της Κοινότητας προς τον Ευρωπαϊκό Νότο και η Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Το ΠΑΣΟΚ, ως κυβερνητικό κόμμα, έχει εγκαταλείψει τα συνθήματα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» κλπ. και υποβάλει αίτηση «ειδικού καθεστώτος» ως προς τα κρατικά μονοπώλια και τις σχέσεις κράτους-κοινωνίας η οποία απορρίπτεται από τις Βρυξέλλες.

Αλλάζει ο εκλογικός νόμος

Ένα μήνα πριν τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών, η Βουλή των Ελλήνων τροποποιεί τον εκλογικό νόμο του 1981, καταργώντας το ασυμβίβαστο της ιδιότητας του βουλευτή και του ευρωβουλευτή, για τις δύο πρώτες θέσεις του ευρωψηφοδελτίου.

Στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ επικεφαλής τοποθετήθηκε ο ίδιος ο Ευάγγελος Αβέρωφ και στη δεύτερη θέση ο Ιωάννης Μπούτος, που ήταν αντίπαλος του κατά τη διεκδίκηση της προεδρίας του κόμματος τον Δεκέμβριο του 1981 – θέλοντας με αυτό τον τρόπο να σηματοδοτήσει την πανστρατιά της παράταξης.

Στις δύο πρώτες θέσεις του ευρωψηφοδελτίου του ΠΑΣΟΚ τοποθετούνται ο Γεώργιος Μαύρος και ο Μανώλης Γλέζος (ο τελευταίος θα επέστρεφε το 2014 στο ευρωκοινοβούλιο με τον ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη φορά).

Το ΚΚΕ θέτει επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου τον Γρηγόρη Φαράκο.

Δικομματισμός και ακροδεξιά

Η ευρωαναμέτρηση του 1984 διαφέρει απόλες τις αντίστοιχες υπολοιπες γιατί είναι είναι συντριπτική η επικράτηση του δικομματισμού.

Για πρώτη φορά εκπροσωπείται στο ευρωκοινοβούλιο η ΕΠΕΝ – εκλέγεται ακροδεξιός βουλευτής δηλαδή. Η ΕΠΕΝ κατεβάινει μνε σύνθημα την αποφυλάκιση των πρωταίτιων πραξικοπηματιών του 1967.

Τα αποτελέσματα και οι ευρωβουλευτές

Τα αποτελέσματα των ευρωκλογών είχαν ως εξής:

1. Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) με ποσοστό 41,59% και 10 έδρες.

2. Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) με ποσοστό 38,04% και εννέα έδρες

3. Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) με ποσοστό 11,64% και τρεις έδρες.

4. ΚΚΕ Εσωτερικού (ΚΚΕεσ.) με 3,41% και μία έδρα

5. ΕΠΕΝ με 2,29% και μία έδρα.

Στις ευρωεκλογές της 17ης Ιουνίου του 1984, το ΠΑΣΟΚ εκλέγει ευρωβουλευτές τους Γεώργιο Μαύρο, Μανώλη Γλέζο, Παρασκευά Αυγερινό, Σπύρο Πλασκοβίτη, Γρηγόρη Βάρφη, Νικόλαο Βγενόπουλο, Χρήστο Παπουτσή, Νικόλαο Γαζή, Γεώργιο Ρωμαίο, Κωνσταντίνα Πανταζή.

Η ΝΔ εκλέγει ευρωβουλευτές τους Ευάγγελο Τοσίτσα-Αβέρωφ, Ιωάννη Μπούτο, Ιωάννη Τζούνη, Δημήτριο Ευρυγένη, Ευθύμιο Χριστοδούλου, Παναγιώτη Λαμπρία, Γιώργο Αναστασόπουλο, Μαριέττα Γιαννάκου, Κυριάκο Γεροντόπουλο.

Το ΚΚΕ εκλέγει τους Γρηγόρη Φαράκο, Βασίλειο Ευφραιμίδη, Δημήτριο Αδάμο. Το ΚΚΕ εσ. εκλέγει τον Λεωνίδα Κύρκο και η ΕΠΕΝ τον Χρύσανθο Δημητριάδη.

Η παραίτηση Αβέρωφ

Τα αποτέλεσμα πυροδότησε πολιτικές εξελίξεις. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ απογοητευμένος από την ήττα, αναχωρεί στις αρχές Αυγούστου για διακοπές στην Κέρκυρα.

Εκεί τον επισκέπται ένα νεαρός ρεπόρτερ από την εφημερίδα Μεσημβρινή – ο Νίκος Χατζηνικολάου – και καταφέρνει και του αποσπά την πληφορορία ότι πρόκειται να παραιτηθεί από την ηγεσία του κόμματος για λόγους… υγείας.

Πράγματι τον Σεπτέμβριο θα αναδειχθεί νέος πρόεδρος της συντηρητικής παραταξης ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ως ο μόνος ικανός να αντιμετωπίσει τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ενα νέο κεφάλαιο στην πολιτική ιστορία του τόπου είχε μόλις ανοίξει…

Διαβάστε επίσης

Η μεγάλη ανάσα της Μetron Αnalysis για την κυβέρνηση και το σχέδιο επαναπροσέγγισης των δεξιών ψηφοφόρων της Ν.Δ.

Η κυβέρνηση αλλάζει τακτική ενόψει ευρωεκλογών

«Ναρκοπέδιο» η βόρεια Ελλάδα για τη ΝΔ – Tο στοίχημα με τον Φρέντι Μπελέρη