Μόνο ανήφορος για την κυβέρνηση

Από όλες τις κρίσεις που οι δύο κυβερνήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν, φαίνεται ότι οι συνέπειες της κακοκαιρίας Daniel είναι η μεγαλύτερη, δυσκολότερη και – κατά τα φαινόμενα – η πλέον δυσεπίλυτη.

Μια εβδομάδα μετά το «σάρωμα» της Θεσσαλίας από την κακοκαιρία, τις πρωτοφανείς εικόνες με τα πλημμυρισμένα χωριά του κάμπου (και τμήματος της εθνικής οδού Αθήνας – Θεσσαλονίκης), τις αγωνιώδεις προσπάθειες διάσωσης παγιδευμένων κατοίκων, τα βουλιαγμένα στη λάσπη σπίτια, τις κατεστραμμένες καλλιέργειες,

το σπαρακτικό θέαμα (και υγειονομική «βόμβα») των χιλιάδων νεκρών αγροτικών ζώων, η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί μια κρίση που το μέγεθός της γίνεται σταδιακά όλο και μεγαλύτερο.

Αν στα παραπάνω προστεθούν και οι «αρρυθμίες» που παρουσιάστηκαν στην – δύσκολη, είναι αλήθεια – προσπάθεια διάσωσης πολιτών που είχαν καταφύγει σε στέγες και ταράτσες, καθώς το νερό «κατάπινε», όλο και μεγαλύτερο μέρος του θεσσαλικού κάμπου, στις… εσωτερικές «αιχμές» μεταξύ υπουργών, στις πληροφορίες για έργα που μετά τον Ιανό δεν πραγματοποιήθηκαν, αλλά και το δύσκολο πύρινο καλοκαίρι, συν τις πληροφορίες περί σκέψεων για ανασχηματισμό, λιγότερο από τρεις μήνες μετά την εκλογική νίκη του Ιουνίου, γίνεται εύκολα προφανές ότι η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε… άλγεβρα, σχετικά με το τι θα κάνει από τούδε και στο εξής.

Από την περασμένη Κυριακή έχει μπει μπροστά το σχέδιο για την παροχή βοήθειας σε πλημμυροπαθείς πολίτες και επιχειρήσεις, αλλά και για την αποτροπή διάδοσης μολυσματικών ασθενειών, λόγω των νεκρών ζώων και των νερών από τα πλημμυρικά φαινόμενα. Στόχος της κυβέρνησης είναι αυτή η πρώτη φάση της καταγραφής – εκτίμησης – αποζημίωσης να «τρέξει» με μεγάλη ταχύτητα, προκειμένου οι πληγέντες να λάβουν μια πρώτη αρωγή από το κράτος, αλλά και να υπάρξει μια όσο το δυνατόν πιο πλήρης εικόνα για το πραγματικό μέγεθος των καταστροφών.

Τα ευρωπαϊκά κονδύλια

Παράλληλα, ο Μητσοτάκης συνοδευόμενος από αντιπροσωπεία της κυβέρνησης βρέθηκε την Τρίτη στο Στρασβούργο, προκειμένου να συζητήσει με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν την παροχή ευρωπαϊκών κονδυλίων για το δύσκολο και μακρύ έργο της αποκατάστασης.

Σε πρώτη φάση η Ευρώπη αναμένεται να κινητοποιήσει περί τα 2,25 δισ. ευρώ, προερχόμενα κυρίως από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, με προοπτική ενίσχυσης της χώρας με άλλα 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Αλληλεγγύης και το Γεωργικό Ταμείο, ενώ η πρόεδρος της Κομισιόν έκανε λόγο για ταχύτητα και ευελιξία στις διαδικασίες εκταμίευσης των χρημάτων αυτών, προφανώς αναφερόμενη στις παροιμιώδεις μακρόσυρτες διαδικασίες της Ε.Ε.

Επιπροσθέτως η Φον Ντερ Λάιεν στις κοινές δηλώσεις της με τον Έλληνα πρωθυπουργό σημείωσε ότι «θα χρειαστούν πολλές επενδύσεις για την ανοικοδόμηση, αλλά είναι επίσης απαραίτητη η άμεση στήριξη και βοήθεια για την αποκατάσταση των μέσων βιοπορισμού. Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της Ε.Ε. που μπορούν να αναπτυχθούν».

Έδωσε έτσι στην ουσία το «πράσινο φως» για την αξιοποίηση κεφαλαίων από εθνικούς πόρους για την ταχεία ανακούφιση των πληγέντων από τη θεομηνία, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι τα χρήματα αυτά δεν θα αντιμετωπιστούν από τις Βρυξέλλες ως παραβίαση του καθεστώτος των κρατικών ενισχύσεων.

Την ίδια στιγμή η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη έδωσε εντολή να διενεργηθεί έρευνα για τα αντιπλημμυρικά έργα στη Θεσσαλία, ζητώντας από τις κατά τόπους Εισαγγελίες να ελεγχθεί η ποιότητα κατασκευής έργων που πραγματοποιήθηκαν μετά τον Ιανό, καθώς και πόσα από αυτά έμειναν σε επίπεδο εξαγγελιών.

Επίσης, η έρευνα αφορά και στο ζήτημα της διαχείρισης κονδυλίων εκατομμυρίων ευρώ που διατέθηκαν μετά τον Ιανό για έργα κυρίως στην Καρδίτσα, αλλά και την Περιφέρεια Θεσσαλίας εν γένει, βάζοντας στο στόχαστρο τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση μοιάζει να παίρνει αποστάσεις από τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστό, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη να σημειώνει ότι όλοι κρίνονται διαρκώς για τα όσα έκαναν ή δεν έκαναν και ότι τελικός κριτής θα είναι ο λαός.

Δυσοίωνες εκτιμήσεις

Ωστόσο ακόμα και με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση έχει… ταντάλειο έργο μπροστά της, καθώς το μέγεθος της καταστροφής, αν και ακόμα δεν έχει υπολογιστεί επακριβώς, σύμφωνα με κάποιες – ας πούμε, πιο πεσιμιστικές – εκτιμήσεις μπορεί να φθάσει ακόμα και το 3% ή και 4% του ΑΕΠ, χωρίς, μάλιστα, να υπολογίζονται σε αυτές και μακροπρόθεσμες ζημιές που η θεομηνία και οι πλημμύρες ενδέχεται να έχουν προκαλέσει σε μια από τις πλέον νευραλγικές περιοχές της χώρας, όσον αφορά στον πρωτογενή τομέα.

Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιοι επιστήμονες – οι πιο, ας πούμε, δυσοίωνοι στις εκτιμήσεις τους – θεωρούν ότι η κακοκαιρία Daniel ουσιαστικά μπορεί να αλλάξει τη… γεωγραφία της Θεσσαλίας, ιδίως δε στις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από τα πλημμυρικά φαινόμενα, υπό την έννοια ότι ενδεχομένως θα πρέπει να εξεταστεί η… μετακίνηση χωριών και οικισμών σε σημεία που εκτιμάται ότι ο κίνδυνος νέας πλημμύρας είναι μικρότερος.

Ταυτόχρονα, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για οικίες και άλλες κατασκευές που πλημμύρισαν, όσον αφορά στο κατά πόσο μπορούν να θεωρηθούν επιδιορθώσιμες.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι θα χρειαστεί ένα πολύ μεγάλο και ολοκληρωμένο σχέδιο, κινητοποίηση τεράστιων πόρων και πάρα πολλή δουλειά για την αποκατάσταση της περιοχής σε όλα τα επίπεδα, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, εκτιμούν, υπάρχει ο κίνδυνος οι κάτοικοι να αναζητήσουν προοπτική σε άλλα σημεία της χώρας και μια σημαντική για την ελληνική οικονομία περιοχή της Ελλάδας να κινδυνεύσει να ερημώσει από κατοίκους, με όλες τις συνέπειες που κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει.

Προτεραιότητες

Όπως προαναφέρθηκε, στην παρούσα φάση η κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητες:

● Την ταχεία παροχή πρώτων αποζημιώσεων / αρωγής σε πολίτες, επιχειρήσεις και αγροτικές – κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.

● Την αντιμετώπιση των κινδύνων για τη δημόσια υγεία που ελλοχεύουν λόγω των χιλιάδων νεκρών αγροτικών ζώων.

● Την κατά το δυνατόν ταχύτερη αποκατάσταση υποδομών (δρόμοι, γέφυρες, δίκτυα) που υπέστησαν ζημιές ή και καταστράφηκαν από τη θεομηνία.

Από εκεί και πέρα, αναμένεται να γίνουν λεπτομερείς καταγραφές των καταστροφών που υπέστησαν τα καλλιεργήσιμα εδάφη και γενικότερα η παραγωγική υποδομή των πληγεισών περιοχών, ώστε να αρχίσει να υπολογίζεται με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια η… λυπητερή που άφησε πίσω της η κακοκαιρία Daniel και, ταυτόχρονα, η αναζήτηση των πόρων για το έργο της αποκατάστασης, αλλά και η έναρξη των μελετών για τα απαραίτητα έργα που χρειάζονται στην περιοχή, ώστε να αντιμετωπίζονται καλύτερα μελλοντικές παρόμοιες καταστάσεις.

Περίγραμμα του σχεδίου αυτού αναμένεται να δώσει ο πρωθυπουργός κατά την παρουσία του στη ΔΕΘ το Σάββατο και την Κυριακή, ενώ πρέπει να σημειωθεί πως ο Μητσοτάκης έχει ήδη τονίσει ότι η οικονομία της χώρας είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες που προκάλεσε η θεομηνία – αλλά και τις καταστροφές από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού – λόγω της καλής της πορείας, αν και τόνισε στη συνάντησή του με την φον ντερ Λάιεν ότι «είμαστε σε θέση να καλύψουμε πολλές άμεσες ανάγκες χωρίς να αποκλίνουμε από τους δημοσιονομικούς μας στόχους».

Ο γρίφος της οικονομίας

Και κάπου εδώ βρίσκεται και ένα από τα μεγάλα προβλήματα της κυβέρνησης: η τήρηση των δημοσιονομικών στόχων – πέραν του ότι αποτελεί… προαπαιτούμενο πλέον από την Ε.Ε. μετά τη… χαλαρότητα της πανδημίας και την ενεργειακή κρίση – σχετίζεται άμεσα και με τον μεγάλο στόχο που έχει θέσει η κυβέρνηση για το 2023, δηλαδή την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.

Ήδη η καναδική DBRS Morningstar ανέβασε το αξιόχρεο της χώρας στη βαθμίδα BBB (low) με σταθερές προοπτικές, σημειώνοντας, ταυτόχρονα, ότι οι ελληνικές αρχές θα παραμείνουν προσηλωμένες στη δημοσιονομική ευθύνη, διασφαλίζοντας ότι ο δείκτης δημόσιου χρέους θα παραμείνει σε πτωτική τάση.

Μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένονται και οι αξιολογήσεις των τριών «μεγάλων» οίκων (Moody’s, Standard & Poor’s και Fitch) και η κυβέρνηση προσδοκά ότι η αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα θα έχει πολλαπλά οφέλη (μείωση του κόστους δανεισμού, αύξηση των επενδύσεων, μεγαλύτερη ευκολία στην εξεύρεση πόρων, ενδεχομένως σταδιακό «άνοιγμα της κάνουλας» των τραπεζικών δανείων κ.λπ.).

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη δημοσιονομική πειθαρχία που απαιτείται από τους οίκους και στις άκρως πιεστικές ανάγκες των πυρόπληκτων και πλημμυροπαθών πολιτών, μια εκ των πραγμάτων εξαιρετικά δύσκολη άσκηση.

Αν στα παραπάνω προστεθεί και η ακρίβεια που συνεχίζει να καλπάζει ροκανίζοντας το εισόδημα των νοικοκυριών, προκαλώντας πίεση στην κυβέρνηση για νέα μέτρα ανακούφισης των πολιτών, γίνεται σαφές ότι η «άλγεβρα» της οικονομίας, στην οποία έγινε αναφορά πιο πάνω, γίνεται όλο και πιο σύνθετη, όσο αυξάνονται και οι ανάγκες των πολιτών.

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ: Κατατέθηκε το αίτημα για προ ημερησίας διάταξης συζήτησης στη Βουλή για τις πλημμύρες

Συνεργασία Μητσοτάκη – Κικίλια λίγα 24ωρα πριν τη ΔΕΘ για να διαλυθούν τα «σύννεφα»

Ανδρουλάκης: «Υπεύθυνος για όσα συμβαίνουν στη Θεσσαλία είναι ένας και είναι ο Μητσοτάκης»