Και ο θεός βοηθός...

Με αστυνομική προστασία – και δρακόντειους περιορισμούς στις αναλήψεις – ανοίγουν σήμερα οι τράπεζες στη Μεγαλόνησο, ενώ η Ελλάδα αρχίζει να νιώθει τους πρώτους «κυπριακούς» μετασεισμούς και οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης επιδίδονται σε καθησυχαστικές δηλώσεις για το μέλλον των καταθέσεων...
Ενα αεροπλάνο που προσγειώθηκε χθες το βράδυ στο αεροδρόμιο της Λάρνακας προερχόμενο από τη Φρανκφούρτη μετέφερε τα 5 δισ. ευρώ που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να υποστηρίξει το άνοιγμα των κυπριακών τραπεζών.
Την ίδια στιγμή άρχισαν να αποκαλύπτονται τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ήδη εκατοντάδες ελληνικές επιχειρήσεις που διατηρούν τραπεζικούς λογαριασμούς στην Κύπρο, όπως και κυπριακές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα...
Παράλληλα, χώρες όπως το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Σλοβενία, οι οποίες έχουν μπει στο στόχαστρο λόγω διογκωμένου τραπεζικού τομέα, επιχειρούν να διαχωρίσουν τις δικές τους περιπτώσεις από εκείνην της Κύπρου. Από την πλευρά της, η γερμανική κυβέρνηση θορυβημένη από τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν ότι ακόμη και οι Γερμανοί ανησυχούν για τις καταθέσεις τους και δεν πείθονται από τις διαβεβαιώσεις της Καγκελαρίου Μέρκελ, διαλαλεί (χωρίς να πείθει...) ότι το κυπριακό κούρεμα ήταν ένα και μοναδικό.

Νάρκη για μεγάλο αριθμό ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και διατηρούν εκεί τραπεζικούς λογαριασμούς αποτελούν οι ραγδαίες εξελίξεις στη Μεγαλόνησο.
Ηδη η ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με επιστολή της προς τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρείες ζήτησε να ενημερωθεί για το ύψος των καταθέσεων που διατηρούν σε τράπεζες στην Κύπρο και γενικότερα για την έκθεσή τους στην κυπριακή αγορά. Μέχρι αργά χθες το βράδυ είχαν απαντήσει περισσότερες από 90 επιχειρήσεις και οι περισσότερες δήλωναν ότι δεν διατηρούν καταθέσεις στις κυπριακές τράπεζες άνω των 100.000 ευρώ.
Ωστόσο υπάρχουν και αρκετοί μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι οι οποίοι, σύμφωνα με τις απαντήσεις τους στις Αρχές του Χρηματιστηρίου, διατηρούν σημαντικές καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες ή συμμετοχές σε επενδύσεις. Βεβαίως, υπάρχουν και εκατοντάδες μικρές και μεσαίες μη εισηγμένες επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητα στην Κύπρο, οι οποίες θα βρεθούν και αυτές αντιμέτωπες με την αναμενόμενη συρρίκνωση της κυπριακής οικονομίας. Μόνο στους τομείς της ναυτιλίας, του τουρισμού και του εμπορίου δραστηριοποιούνται περισσότερες από 1.600 επιχειρήσεις.
JUMBO
Το ποσό των 58 εκατ. ευρώ διαθέτει ως καταθέσεις και κεφάλαια κίνησης στην Τράπεζα Κύπρου ο όμιλος επιχειρήσεων Jumbo, ο οποίος έχει παρουσία στο Νησί με θυγατρική εταιρεία και τρία καταστήματα. Μάλιστα, σύμφωνα με τη διοίκηση του ομίλου, η θυγατρική εταιρεία στην Κύπρο αν και συνεχίζει κανονικά τη λειτουργία της, εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει πτώση τζίρου της τάξης του 20%-25% στην τρέχουσα χρήση που λήγει στις 30 Ιουνίου.
ΟΤΕ και ΟΠΑΠ
Καταθέσεις 3 εκατ. ευρώ έχει στα τραπεζικά ιδρύματα Κύπρου, Λαϊκή και Ελληνική ο ΟΤΕ, από τα οποία τα περισσότερα αποτελούν το αντίκρισμα για ήδη εκδοθείσες εγγυητικές επιστολές. Αντίστοιχα ο ΟΠΑΠ ανακοίνωσε ότι οι θυγατρικές εταιρείες του ΟΠΑΠ Κύπρου και OPAP Sports έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς στη Λαϊκή Τράπεζα συνολικού ύψους 1.758.000 ευρώ και στην Τράπεζα Κύπρου καταθέσεις 1.305.000 ευρώ. Το ποσοστό του κύκλου εργασιών των κυπριακών θυγατρικών είναι μικρότερο του 5% των συνολικών πωλήσεων του ομίλου ΟΠΑΠ.
Ελληνικά Πετρέλαια
Ο όμιλος ΕΛΠΕ δραστηριοποιείται στην Κύπρο με τέσσερις θυγατρικές εταιρείες, από τις οποίες οι δύο ενεργούν ως μητρικές εταιρείες συμμετοχών στα Βαλκάνια και δεν έχουν καμία έκθεση στην κυπριακή αγορά. Στο σύνολο του ομίλου, μόνο οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο διατηρούν καταθέσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του Νησιού και τα υπόλοιπα των καταθέσεων ανέρχονται, σύμφωνα με τη διοίκηση των ΕΛΠΕ, σε 5 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στις εκκαθαρίσεις των εισπράξεων των τελευταίων ημερών πριν από το κλείσιμο των τραπεζών στις 15 Μαρτίου 2013.
Αλουμύλ
Στο ποσό των 867.296 ευρώ ανέρχονται οι καταθέσεις της εταιρείας στη Λαϊκή Τράπεζα (CPB), ενώ το ποσοστό του κύκλου εργασιών του ομίλου στην Κύπρο κατά τη χρήση 2012 είναι 1,94%, σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας. Προς το παρόν η διοίκηση της Αλουμύλ δεν είναι σε θέση, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της, να εκτιμήσει με ακρίβεια τη ζημιά που θα υποστεί, καθώς ακόμα εκκρεμούν οι σημαντικές αποφάσεις που θα κρίνουν το ποσοστό της μείωσης των καταθέσεων στις τράπεζες που επλήγησαν. Η εκτίμηση της διοίκησης για τον κύκλο εργασιών του ομίλου στην Κύπρο τη χρήση του 2013 είναι πως θα διαμορφωθεί τουλάχιστον στο -50% σε σύγκριση με το 2012.
Ελλάκτωρ
Η εισηγμένη εταιρεία Ελλάκτωρ μέσω θυγατρικών εταιρειών της και κοινοπραξιών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, διαθέτει τραπεζικές καταθέσεις 575.000 ευρώ στη Λαϊκή Τράπεζα (CPB) και 1,9 εκατ. ευρώ στην Τράπεζα Κύπρου στην Κύπρο. Ωστόσο, σύμφωνα με τη διοίκηση, ο κύκλος εργασιών από δραστηριότητες του ομίλου Ελλάκτωρ στην Κύπρο διαμορφώνεται σε 1,06% του ενοποιημένου κύκλου εργασιών του ομίλου το 2012, που είναι μη σημαντικό για τα ενοποιημένα μεγέθη του ομίλου.
Κλουκίνας - Λάππας
Ομόλογο ονομαστικής αξίας 546.000 ευρώ σταθερού επιτοκίου υψηλής εξασφάλισης με τοκομερίδιο 8% και λήξη τον Ιούνιο του 2016 διαθέτει η εταιρεία στη Λαϊκή Τράπεζα. Οπως αναφέρει η διοίκησή της, δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει εάν το υψηλής εξασφάλισης ομόλογο που κατέχει η εταιρεία θα εξοφληθεί στη λήξη του. Ωστόσο εκτιμά ότι λόγω της μικρής αξίας του ομολόγου, σε περίπτωση μερικής εξόφλησης, η επίδραση στα οικονομικά της εταιρείας θα είναι ασήμαντη.
Κούμπας και Γιουρομπρόκερς
Μετοχές της Λαϊκής Τράπεζες διαθέτουν οι εταιρείες Κούμπας και Γιουρομπρόκερς, σύμφωνα με ανακοινώσεις τους προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Συγκεκριμένα ο όμιλος Κούμπας κατέχει 415.800 μετοχές της Λαϊκής Τράπεζας, αλλά δεν διατηρεί καταθέσεις στα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου. Το ποσοστό του κύκλου εργασιών του ομίλου στην Κύπρο για τη χρήση 2012 ανήλθε σε 10%, ενώ η εξέλιξη της δραστηριότητας του ομίλου στην Κύπρο αναμένεται να έχει πτώση της τάξης του 5% επί του συνολικού κύκλου εργασιών. Η εταιρεία Γιουρομπρόκερς διαθέτει 415.800 μετοχές της Λαϊκής Τράπεζας και προβλέπει ότι η δραστηριότητα του ομίλου στο Νησί θα παρουσιάσει πτώση της τάξης του 5% επί του συνολικού κύκλου εργασιών.
Τράπεζα Αττικής
Ομόλογο έκδοσης της Τράπεζας Κύπρου ονομαστικής αξίας 5 εκατ. ευρώ κατέχει στο χαρτοφυλάκιο των διαθεσίμων της η Τράπεζα Αττικής. Οι λοιπές εταιρείες του ομίλου Αττικής, σύμφωνα με τη διοίκησή του, δεν τηρούν καταθέσεις στις τράπεζες της Κύπρου.

***

Η Κύπρος κάνει σήμερα ένα μετέωρο βήμα προσαρμογής στις συνθήκες του Μνημονίου. Το πρώτο τεστ επιβίωσης υπό τους βαρείς όρους της τρόικας περνά από το πρωί το κυπριακό τραπεζικό σύστημα (όσο απέμεινε) καθώς θα λειτουργήσουν οι τράπεζες αλλά με πρωτοφανείς περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων, οι οποίοι θυμίζουν τις πρώτες ημέρες μετά την τουρκική εισβολή. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τους περιορισμούς, κάθε καταθέτης θα μπορεί να αποσύρει από τον λογαριασμό του μόνο 300 ευρώ την ημέρα.
Τα όσα προηγήθηκαν μάλλον προδικάζουν ώρες πανικού και μεγάλες ουρές μπροστά στα καταστήματα των τραπεζών, καθώς το σοκ που υπέστησαν οι καταθέτες, μεγάλοι και μικροί, δεν ήταν μόνον ισχυρό αλλά και απρόσμενο. Το μεγάλο διάστημα κατά το οποίο παρέμειναν κλειστές οι τράπεζες έχει επισωρεύσει μεγάλα προβλήματα στις συναλλαγές και έχει επιπροσθέτως επιβαρύνει την ψυχολογία της κοινής γνώμης. Είναι ενδεικτικό ότι περίπου 2.000 διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί χθες μπροστά από το Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία διαμαρτυρόμενοι για τις εξελίξεις. Τα καταστήματα των τραπεζών που θα ανοίξουν σήμερα από τις 12 μ. έως τις 6 μ.μ., όπως ανακοινώθηκε, θα φρουρούνται από ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις.

ΜΕ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει εγγυηθεί την παροχή ρευστότητας προς την Τράπεζα Κύπρου. Καλού κακού, πάντως, χθες αεροσκάφος από τη Φρανκφούρτη μετέφερε εκατομμύρια σε χαρτονομίσματα (5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με κάποιες πηγές) ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενες εκπλήξεις. Τα χρήματα φορτώθηκαν σε τέσσερα - σύμφωνα με άλλους, σε έξι - κοντέινερ και με συνοδεία μεγάλης αστυνομικής δύναμης έφθασαν στη Λευκωσία για να φυλαχθούν στα θησαυροφυλάκια της κεντρικής τράπεζας. Σε όλη τη διαδρομή πετούσαν πάνω από τα κοντέινερ ελικόπτερα της Αστυνομίας. Εν τω μεταξύ οι αποφάσεις του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου Π. Δημητριάδη (ο οποίος έχει διοριστεί από τον τέως πρόεδρο Δ. Χριστόφια) έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από όλα σχεδόν τα κόμματα.
Στο Προεδρικό Μέγαρο του έχουν ελάχιστη εμπιστοσύνη ενώ το κυβερνών κόμμα του ΔΗΣΥ ζήτησε την παραίτησή του, όπως και σχεδόν όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Το ΑΚΕΛ διατυπώνει τις διαφωνίες αλλά δεν φτάνει μέχρι του σημείου να ζητήσει την παραίτησή του.
Ο κ. Δημητριάδης απέρριψε το ενδεχόμενο παραίτησής του λέγοντας ότι «έχει την εμπιστοσύνη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας».

Το ρωσικό δάνειο
Οι πρωτοφανείς περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων και συναλλαγών απειλούν να επιδεινώσουν την προοπτική επιμήκυνσης του ρωσικού δανείου των 2,5 δισ. που υποσχέθηκε ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας κ. Σιλουάνοφ δήλωσε ότι το θέμα εξαρτάται από την έκταση των περιορισμών που θα επιβάλει η κυπριακή κυβέρνηση.

***

Χωρίς κανένα πρόβλημα, αλλά με ιδιαίτερα αυξημένη κίνηση, κύλησε η πρώτη ημέρα λειτουργίας των πρώην υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, τα οποία εντάσσονται στο δίκτυο της Τράπεζας Πειραιώς.
Οπως ανέφεραν τραπεζικά στελέχη, η αυξημένη κίνηση ήταν αναμενόμενη, όμως όλες οι συναλλαγές εκτελέστηκαν κανονικά. Αν και ειδικά τις πρώτες πρωινές ώρες σχηματίστηκαν ουρές σε πολλά καταστήματα, κατά τη διάρκεια της ημέρας και μόλις οι πελάτες κατάλαβαν ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως περιορισμός ή πρόβλημα η κίνηση μετριάστηκε.

Η ΚΙΝΗΣΗ. Το γεγονός ότι τα υποκαταστήματα παρέμειναν κλειστά για περισσότερο από μία εβδομάδα ήταν βασικός λόγος για την αυξημένη κίνηση, ενώ την ίδια στιγμή πολλοί ήταν οι καταθέτες που έσπευσαν να ενημερώσουν τα υπόλοιπά τους, ώστε να βεβαιωθούν ότι δεν είχαν μειωθεί.
Σύμφωνα με στελέχη των υποκαταστημάτων, με δεδομένο ότι οι συναλλαγές στην Τράπεζα Κύπρου, στη Cyprus Popular Bank και στην Ελληνική είχαν «παγώσει» για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν την πρώτη ημέρα ανοίγματος των καταστημάτων, περισσότερο προκειμένου να διευθετήσουν οικονομικές εκκρεμότητες και λιγότερο για να «σηκώσουν» χρήματα.
Εξαργυρώσεις επιταγών, πληρωμές δανείων και καρτών, εταιρικά εμβάσματα και μεταφορές ποσών για κάλυψη υποχρεώσεων ήταν - σύμφωνα με τα στελέχη - οι πιο συχνές συναλλαγές, ακολουθούμενες από ερωτήσεις υπολοίπου λογαριασμών. Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι οι επιταγές των τριών κυπριακών τραπεζών που είχαν στα χέρια τους οι συναλλασσόμενοι εκκαθαρίστηκαν κανονικά, ενώ χωρίς πρόβλημα αναμένεται να γίνει και η καταβολή της μισθοδοσίας και των συντάξεων του Μαρτίου.
Οπως αναφέρουν οι τραπεζίτες, αν και υπήρξαν αναλήψεις ποσών, το πιο συχνό φαινόμενο ήταν το «σπάσιμο» καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ, προκειμένου να μεταφερθούν τα επιπλέον ποσά σε διαφορετικές τράπεζες. Το σκεπτικό των πελατών ήταν - όπως αναφέρουν διευθυντές καταστημάτων - να εξασφαλίσουν ότι καλύπτονται από την εγγύηση των 100.000 ευρώ που προσφέρει η ευρωπαϊκή και κατ' επέκταση η ελληνική νομοθεσία.
Σημειώνεται ότι η σχετική εγγύηση καλύπτει τις καταθέσεις μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ ανά δικαιούχο και ανά τράπεζα. Δηλαδή, αν κάποιος έχει 200.000 ευρώ, για να καλύπτεται από την κρατική εγγύηση, θα πρέπει είτε να «σπάσει» τα χρήματα αυτά σε δύο διαφορετικές τράπεζες είτε να προσθέσει έναν δεύτερο συνδικαιούχο, προκειμένου να διπλασιαστεί το ποσό της εγγύησης. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η νομοθεσία αυτή αφορά ενδεχόμενο πτώχευσης τράπεζας.

ΕΚΤΟΣ ΕΥΡΩ. Αντίστοιχα, αρκετοί ήταν εκείνοι που έκαναν ερωτήσεις αναζητώντας τρόπους μεταφοράς χρημάτων εκτός ευρωζώνης, καθώς είχαν θορυβηθεί από τις δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων για ενδεχόμενη επανάληψη του μοντέλου της Κύπρου και σε άλλη χώρα. Μάλιστα, τα ερωτήματα αυτά έφτασαν στα καταστήματα αλλά και στο private banking των περισσότερων ελληνικών τραπεζών, ειδικά από πελάτες με καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Το Ντουμπάι, η Σιγκαπούρη, η Νέα Ζηλανδία και η Νορβηγία ήταν οι βασικές χώρες προορισμού που κέντρισαν το ενδιαφέρον των καταθετών.
Σύμφωνα με τους τραπεζίτες, αν και ακόμη είναι πολύ νωρίς για να μιλήσει κανείς για εκροές ποσών, υπάρχει ο κίνδυνος «παγώματος» της τάσης επιστροφής καταθέσεων που είχε ξεκινήσει από τα μέσα του καλοκαιριού. Ενδεικτικό είναι ότι μόνο εντός του Φεβρουαρίου είχαν επιστρέψει στα καταστήματα των ελληνικών τραπεζών περίπου 3 δισ. ευρώ, τόσο από το εξωτερικό (κυρίως από την Κύπρο) όσο και από χρήματα που είχαν φυλαγμένα οι καταθέτες. Πλέον, αν και αναμένεται επιστροφή χρημάτων από την Κύπρο, μόλις αρθούν οι περιορισμοί στη μεταφορά κεφαλαίων οι τραπεζίτες εκφράζουν την ανησυχία τους ότι οι υποψήφιοι καταθέτες θα είναι πολύ πιο διστακτικοί.

NEA