Απόρρητα έγγραφα για την εξορία του Αρχ. Μακαρίου στις Σεϋχέλλες

Η εξορία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις Σεϋχέλλες προγραμματιζόταν από τους Βρετανούς λίγους μόνο μήνες μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ όπως αποκαλύπτουν νέα απόρρητα έγγραφα που αποδεσμεύθηκαν από το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών και δημοσιοποιήθηκαν σήμερα από τα Βρετανικά Αρχεία.

Επιστολή του Υπουργείου Αποικιών ημερομηνίας 7ης Σεπτεμβρίου 1955 προς τον τότε κυβερνήτη των Σεϋχελλών Σερ

Ουίλλιαμ Ατις, αναφέρεται σε συνάντηση αξιωματούχου του υπουργείου στην οποία ο κυβερνήτης είχε βολιδοσκοπήσει ότι πιθανόν να ζητείτο από τις Σεϋχέλλες «να φιλοξενήσουν ένα διακεκριμένο επισκέπτη ή επισκέπτες από τη Κύπρο» και θα χρειαζόταν αλλαγή της νομοθεσίας ώστε ο όρος «πολιτικοί
κατάδικοι» να αντικατασταθεί με τον όρο ‘πρόσωπα που απελάθηκαν από τη Κύπρο’ κατόπιν γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα.

Το Υπουργείο Αποικιών είχε φροντίσει μάλιστα να διασφαλίσει ότι ο τόπος εξορίας δεν θα ήταν πραγματική φυλακή και ο κυβερνήτης αφού εισηγήθηκε το εξωτικό Σαν Σουσί επέλεξε να ανταποκριθεί στο αίτημα αυτό με ποιητικό τρόπο στέλνοντας στην απάντηση του τους ακόλουθους στίχους στο υπουργείο:

«Well in Sans Souci so let it be
Thus denying opposition opportunity
of stating Archbishop no peut pas rester tranquille
In house with the name of Las Bastille».

Σε άλλα έγγραφα περιγράφονται λεπτομερώς σχέδια για απόκρουση κάθε πιθανής προσπάθειας απελευθέρωσης του Μακαρίου και των συνεξορίστων του και τονίζεται ότι υπήρχαν πλοία του Βασιλικού Ναυτικού έτοιμα για κάθε επιχείρηση στον Ινδικό Ωκεανό.

Υπολογιζόταν ότι ως πιθανότερη απόπειρα απελευθέρωσης του Μακαρίου να γινόταν από το Ελληνικό ναυτικό το οποίο διέθετε υποβρύχιο που εθεωρείτο ο καλύτερος τύπος πλοίου για τις ακτές του νησιού.

Άλλο έγγραφο μετά την εξορία του Μακαρίου στις Σεϋχέλλες αναφέρεται στην κοινή επίσκεψη εκεί του Κρίτωνα Τορναρίτη και του Ντέηβιντ Πήαρσον, Γραμματέα του Βρετανού συνταγματολόγου Ράντκλιφ με σκοπό να εξηγήσουν στον Μακάριο οποιαδήποτε σημεία των συνταγματικών
προτάσεων του Βρετανού συνταγματολόγου τα οποία πιθανόν να μην ήταν σαφή σε αυτόν.

Ο Μακάριος σύμφωνα με το έγγραφο, είπε στους δύο επισκέπτες ότι η έκθεση για τις συνταγματικές αλλαγές ήταν σαφής αλλά υπέδειξε ότι ο τόπος εξορίας στις Σεϋχέλλες δεν ήταν ο πλέον κατάλληλος για να τις αξιολογήσει.

Εισηγήθηκε αλλαγή χώρου ή ακόμη και επιστροφή στη Κύπρο αίτημα το οποίο απορρίφθηκε.

Αντίθετα γνωστοποιήθηκε στον Μακάριο ότι ο Υπουργός Εσωτερικών ήταν πρόθυμος να επιτρέψει σε οποιουσδήποτε Κύπριους ή Έλληνες επιθυμούσε να δει, να επισκεφθούν τις Σεϋχέλλες και να συνομιλήσουν μαζί του.

Σε επίσημη ανακοίνωση του ο Μακάριος απέρριψε την εισήγηση αυτή τονίζοντας ότι επιθυμούσε να καταστήσει σαφές πως ενόσω βρισκόταν στην εξορία δεν ήταν πρόθυμος να συνομιλήσει για τις προτεινόμενες συνταγματικές αλλαγές.

‘Νοιώθω, ανέφερε, ότι δεν μπορεί να διεξαχθούν επωφελείς
διαβουλεύσεις ή ανταλλαγή απόψεων μέσα σε μια ατμόσφαιρα κράτησης
μου.