Χρ. Πισσαρίδης: Με την Τρόικα, πρώτα ύφεση και μετά ανάκαμψη

Πηγή άρθρου: Χρ. Πισσαρίδης: Με την Τρόικα, πρώτα ύφεση και μετά ανάκαμψη από το onlycy.com.

Το πρώτο μάθημα, που οικονομολόγοι και πολιτικοί όλων των τάξεων φαίνεται να έχουν δεχτεί, είναι πως τα μεγάλα κρατικά χρέη πρέπει να καταπολεμηθούν, γιατί δεν επιτρέπουν την οικονομική ανάπτυξη είπε ο Νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, ενώ εξέφρασε την άποψη ότι με το πρόγραμμα που επιβάλλει η τρόικα

για να ανακάμψει η οικονομία πρέπει πρώτα να χειροτερεύει, σημειώνοντας ότι δεν είναι αργά να επιδιωχθεί πιο ευνοϊκή πορεία στα μέτρα λιτότητας, τασσόμενος υπέρ της καθυστέρησης πληρωμής του χρέους.

Σε ομιλία του στην Ημερίδα που διοργάνωσαν ΟΠΕΚ – KEBE με θέμα “Η Κρίση ως Μάθημα για το Μέλλον”, είπε ότι ο καλύτερος δρόμος για οικονομική ανάπτυξη είναι μια εξ αποστάσεως συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα – ο δημόσιος τομέας αναλαμβάνει την ευθύνη για υποδομές υψηλού επιπέδου με βάση τις ανάγκες και σχετικά πλεονεκτήματα της οικονομίας και ο ιδιωτικός τομέας ασχολείται με την παραγωγή.

Ανέφερε πως για να ευημερήσει και αναπτυχθεί σήμερα μια οικονομία χρειάζεται υψηλή ανταγωνιστικότητα και για να το πετύχει αυτό χρειάζονται υψηλού επιπέδου υποδομές και χαμηλή φορολογία, αλλά αυτά δεν μπορούν να συνυπάρχουν με το πολύ χρέος. “Το πολύ χρέος είτε δεν επιτρέπει την κατασκευή υποδομών γιατί το δημόσιο δεν μπορεί να τις αναλάβει αφού τα έσοδα του πάνε προς συντήρηση του χρέους, είτε η φορολογία που επιβάλλεται στον ιδιωτικό τομέα είναι τόσο ψηλή που δεν παραμένουν κίνητρα για πρωτοβουλία και παραγωγή”, σημείωσε.

Το αποτέλεσμα, συνέχισε, είναι μια οικονομία που ατροφεί, αφού δεν έχει τη δυνατότητα να συναγωνιστεί με επιτυχία στις διεθνείς αγορές, και γυρίζει είτε προς την παρανομία (ρουσφέτι, φοροδιαφυγή, μαύρη αγορά) είτε προς απομόνωση, εγκλωβισμό και υποχώρηση του βιοτικού επιπέδου του λαού, όπως συμβαίνει στην Βιρμανία (Μιανμάρ) και Κούβα.

“Αυτό είναι κάτι που δεν θέλουμε, ούτε για την Ελλάδα ούτε για την Κύπρο, και σας βεβαιώ πως ούτε και οι Τροϊκανοί το επιθυμούν. Αντιθέτως, η μεγαλύτερη τους ανησυχία είναι πως τα χρέη τα οποία θα προκύψουν από τις απαιτήσεις των χωρών που ζητούν την βοήθεια τους θα είναι τόσο ψηλά που η κατάσταση που έχω περιγράψει, με τον φαύλο κύκλο της ανεπάρκειας παραγωγής και ψηλής φορολογίας, θα προκύψει. Αυτό είναι που εννοούν όταν μιλούν για μη βιώσιμο χρέος. Χρέος στα επίπεδα του 140% και πάνω του ετήσιου εθνικού προϊόντος δεν θεωρείται συναφές με σταθερή οικονομική ανάπτυξη”, πρόσθεσε.
Το δεύτερο μάθημα, είπε, που έχουμε μάθει από τις κρίσεις στην Ευρώπη και από την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων της Σοβιετικής Ένωσης και Ανατολικής Ευρώπης, είναι πως η παγκόσμια οικονομία έχει αλλάξει ριζικά.
“Σήμερα είναι πιο ανοικτή, ο ανταγωνισμός έχει γίνει πιο σκληρός και η τεχνολογία έχει αλλάξει μορφή. Έχει γίνει πιο ομοιόμορφη και πιο εύκολα αντιγράφεται. Δηλαδή δεν εξαρτάται πλέον από τι φυσικούς πόρους διαθέτει η κάθε χώρα και τι ειδικές συνθήκες την χαρακτηρίζουν”, ανέφερε.

Αυτό έχει σαν επακόλουθο, συνέχισε, πως για να ευημερήσει μια οικονομία στις σημερινές παγκόσμιες αγορές χρειάζεται εσωτερική ευελιξία, σημειώνοντας ότι «για να το πετύχει αυτό ο ιδιωτικός τομέας χρειάζεται γρήγορη εξυπηρέτηση από το δημόσιο χωρίς γραφειοκρατία, με άμεση παροχή υπηρεσιών. Και φυσικά χρειάζεται ευελιξία στην αγορά εργασίας για να μπορέσει ο επιχειρηματίας εργοδότης να αντιμετωπίσει μια κρίση χωρίς να χάσει την ανταγωνιστικότητα της εταιρείας του”.

Η καλύτερη εποχή για μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, ανέφερε, είναι μια εποχή που αναπτύσσεται η οικονομία. Για παράδειγμα, είπε, στη Κύπρο μετά το 2000, όταν έγινε η αίτηση για εισδοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ευρώ, υπήρχε μια μοναδική ευκαιρία για μεταρρύθμιση. “Εκείνη την εποχή η οικονομία αναπτυσσόταν κατά 4% και θα μπορούσε άνετα να δεχτεί τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται. Χάσαμε την ευκαιρία και σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρόγραμμα με δύο ριζικές αλλαγές, στο δημοσιονομικό και στην αγορά εργασίας και προϊόντων”, πρόσθεσε.

Η τρόικα, είπε, απαιτεί άμεση δημοσιονομική εξυγίανση και άμεση αλλαγή στη δομή εργασίας. “Τα προβλήματα είναι δύο σε ένα τέτοιο σενάριο. Η δημοσιονομική εξυγίανση είναι κάπως πιο «εύκολο» να εφαρμοστεί γιατί αφορά κυβερνητικές αποφάσεις που επικυρώνονται από το κοινοβούλιο. Άμα υπάρχει πολιτική βούληση μπορεί να γίνει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα (σε λογικά όρια). Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας χρειάζονται περισσότερο χρόνο και περισσότερη προσπάθεια, γιατί αφορούν άμεσα τα προς το ζην οικογενειών και ατόμων και χρειάζεται χρόνος να δεχτούν νέες καταστάσεις τις οποίες πολύ πιθανόν είναι να θεωρήσουν χειρότερες από αυτές που είχαν πιο πριν”, πρόσθεσε.

Ακόμα πιο προβληματικό όμως, σημείωσε, είναι το ότι αφού εφαρμοστούν οι αλλαγές, χρειάζεται χρόνος να καρποφορήσουν. Εδώ έχουμε χρήσιμα στοιχεία από την εμπειρία άλλων χωρών. Η δημοσιονομική λιτότητα, σημείωσε, φέρνει συνήθως άμεσα αποτελέσματα.

“Τουλάχιστον αρχικά τα αποτελέσματα αυτά είναι αρνητικά για την αγορά εργασίας: υψηλή ανεργία, πτώση στην επιχειρηματικότητα, και γενικά πτώση στο επίπεδο ζωής. Η διαρθρωτική μεταρρύθμιση στην αγορά εργασίας φέρνει αποτελέσματα πιο καθυστερημένα. Τα αποτελέσματα είναι θετικά αλλά δεν τα βλέπουμε για αρκετό καιρό. Έτσι με το πρόγραμμα που επιβάλει η τρόικα αντιμετωπίζουμε μια κατάσταση που για να ανακάμψει η οικονομία πρέπει να τη δούμε πρώτα να χειροτερεύει”, είπε.
Στο σημείο που φτάσαμε, είπε ο κ. Πισσαρίδης, μπορούμε μόνο να αναζητήσουμε τρόπους που να ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. “Σε αυτό το σημείο είναι που πιστεύω δεν είναι αργά να επιδιώξουμε μια πιο ευνοϊκή πορεία στα μέτρα λιτότητας. Η πιο εύκολη αλλαγή, που οπωσδήποτε θα βοηθούσε, είναι η καθυστέρηση πληρωμής του χρέους για να αποφευχθεί ένα κυπριακό κούρεμα, είτε στα ομόλογα είτε στις μεγάλες καταθέσεις. Πιστεύω όμως πως θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα περισσότερα για να μειωθεί η αρνητική επίδραση της λιτότητας στην αγορά εργασίας”, σημείωσε.

Είναι πολλά δημοσιονομικά έξοδα, εξήγησε, που έχουν μορφή επένδυσης. Για παράδειγμα, είπε, η εκπαίδευση και οι υποδομές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνέχισε, τα έξοδα γίνονται άμεσα και τα έσοδα από την επένδυση πραγματοποιούνται σε ένα, δύο ή και σε πιο πολλά χρόνια.

Μέτρα που θεωρώ επενδυτικά στην αγορά εργασίας, είπε, συμπεριλαμβάνουν όλα τα έξοδα για την καταπολέμηση της ανεργίας (εκτός από κοινωνικές ασφαλίσεις), μέτρα που βοηθούν τον άνεργο να πάρει πιο γρήγορα θέση εργασίας, και μέτρα που χορηγούν θέσεις στον ιδιωτικό τομέα.

Αναφέρθηκε στην Γερμανία που έχει δοκιμάσει εκτεταμένα προγράμματα επιχορηγήσεων στις αρχές της κρίσης και παρά τα αρχικά έξοδα, στο σύνολο τους, μετά από 2 ως 3 χρόνια, άφησαν καθαρά εισοδήματα στο δημόσιο. Χώρες σαν την Ελλάδα δεν μπορούν σήμερα να εφαρμόσουν τέτοια μέτρα εξ αιτίας του μνημονίου, που μου φαίνεται παράδοξο, αν όχι παράλογο.
Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζω, είπε, πως στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα θα πρέπει να επιμένουμε σε καθυστέρηση στα μέτρα λιτότητας, για να δοθεί περισσότερος χρόνος στις μεταρρυθμίσεις να φέρουν αποτελέσματα, και δεύτερο, στην εξαίρεση επενδυτικών μέτρων από τα μέτρα λιτότητας.

Χαίρομαι, σημείωσε, που το ΔΝΤ έχει δημοσιεύσει τελευταία τα αποτελέσματα ερευνών, που δεν είναι μέρος της επίσημης του πολιτικής αλλά έχει σαν ένα από τους συγγραφείς τον διευθυντή του τμήματος ερευνών Olivier Blanchard, που υποστηρίζει πάνω κάτω αυτά που λέω εδώ. Λυπούμαι ιδιαίτερα όμως που ακούω, παρά τις συστάσεις από την τρόικα, πως κόβονται αναπτυξιακά έργα σήμερα στη Κύπρο για να εξοικονομήσει ο τόπος λεφτά για ακόμα κανένα-δυο μήνες. Αυτή είναι η πολιτικά πιο εύκολη αντιμετώπιση της κρίσης αλλά και η πιο δυσμενής για την οικονομία και ανεργία.

Είπε πως θα εξαιρούσε από τη λιτότητα την εκπαίδευση, τα αναπτυξιακά έργα και έργα υποδομής, προγράμματα μετεκπαίδευσης και άλλης βοήθειας προς τους άνεργους, για να είναι έτοιμοι να μπουν σε νέες θέσεις εργασίας όταν τους δοθεί η ευκαιρία. Το ότι οι θέσεις εργασίας που ανοίγουν τώρα είναι περιορισμένες δεν συνεπάγει πως οι άνεργοι δεν πρέπει να βοηθούνται με προγράμματα, γιατί χωρίς τέτοια βοήθεια οι γνώσεις τους και η διάθεση τους για δουλειά θα ατροφήσουν, και όταν τους δοθεί η ευκαιρία να πάρουν θέσεις εργασίας δεν θα είναι σε θέσει να ανταποκριθούν θετικά.

Εξέφρασε την πεποίθηση πως είναι ακόμα νωρίς να πάρουμε από τα χέρια της εκτελεστικής εξουσίας την δημοσιονομική πολιτική (όπως έχει γίνει με την νομισματική πολιτική). “Αντί αυτού, πιστεύω πως χρειάζεται μια ανεξάρτητη αρχή που να τσεκάρει, ας πούμε, τη δημοσιονομική πολιτική, και να κατατοπίζει τη Βουλή και τους πολίτες της χώρας για τις πραγματικές οικονομικές επιπτώσεις του ετήσιου προϋπολογισμού”, σημείωσε.

Ανέφερε ότι ο τρόπος διορισμού σε διοικητικά συμβούλια είναι προβληματικός για χώρες σαν την Ελλάδα και Κύπρο. Ο λόγος είναι, σημείωσε, πως πολλές φορές, όταν γίνονται διορισμοί σε Συμβούλια, ο κομματισμός κυριαρχεί και αντί να επιλέγεται ο πιο κατάλληλος άνθρωπος για τη θέση, διορίζεται ο επόμενος στη σειρά για μια καλή μεταχείριση από το κόμμα. Αυτό πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία, αν θα σωθεί ο τόπος (Ελλάδα ή Κύπρος!). Έτσι θα ‘λεγα, σαν αρχή, πως ο διορισμός των μελών του Συμβουλίου θα ήταν προτιμότερο να γίνεται από την Βουλή παρά από το Υπουργείο, και να λαμβάνει μέρος και η Κεντρική Τράπεζα στις διαβουλεύσεις.

Τα κυριότερα σημεία οικονομικής μεταρρύθμισης που υποστηρίζει είπε, είναι πως η παραγωγή πρέπει να είναι στα χέρια του ιδιωτικού τομέα.
“Αν υπάρχουν κλάδοι που θεωρούνται πολύ ευαίσθητοι για τον ιδιωτικό τομέα ας παραμείνουν στο δημόσιο, αλλά θα πρέπει η διοίκηση τους να είναι αντίστοιχη με αυτή μιας ιδιωτικής εταιρίας. Ένα τέτοιο σύστημα εξασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα που είναι απαραίτητη σε μια ανοικτή οικονομία”, σημείωσε.

The post Χρ. Πισσαρίδης: Με την Τρόικα, πρώτα ύφεση και μετά ανάκαμψη appeared first on onlycy.com.