Κομισιόν: μέτρα για την αποσυμφόρηση του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου

Προτάσεις με στόχο την επίσπευση της μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού συστήματος ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας, δημοσιοποίησε σήμερα η Κομισιόν, προκειμένου όπως επισημαίνει να προλάβει κρίση χωρητικότητας, δεδομένου ότι για τα επόμενα 10-20 έτη προβλέπεται αύξηση του αριθμού των πτήσεων κατά 50%.

Οι ανεπάρκειες που προκύπτουν από τον κατακερματισμό του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου συνεπάγονται ετησίως πρόσθετες δαπάνες για τις αεροπορικές εταιρείες και τους πελάτες τους που πλησιάζουν τα 5 δισεκατ. ευρώ. Στη μέση διανυόμενη απόσταση πτήσης προστίθενται 42 χιλιόμετρα,

με αποτέλεσμα να καταναλώνονται περισσότερα καύσιμα από τα αεροσκάφη, να παράγονται υψηλότερες εκπομπές ρύπων, να αυξάνονται τα τέλη χρήσης και να προκαλούνται μεγαλύτερες καθυστερήσεις, ενώ οι ΗΠΑ ελέγχουν με σχεδόν το μισό κόστος τον ίδιο όγκο εναέριου χώρου με περισσότερη κυκλοφορία, αναφέρει η Επιτροπή.

Η Επιτροπή προτείνει να επικαιροποιηθούν οι τέσσερις κανονισμοί για τη δημιουργία του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (ΕΕΟ) και να τροποποιηθούν οι κανόνες που διέπουν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA). Μεταξύ των βασικών στοιχείων της πρότασης, που είναι γνωστή ως δέσμη SES2+, περιλαμβάνονται τα παρακάτω.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η ασφάλεια παραμένει απόλυτη πρώτη προτεραιότητα στον τομέα της αεροπορίας. Οι έλεγχοι του EASA (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας) έχουν φέρει στο φως μεγάλες ανεπάρκειες όσον αφορά την εποπτεία των οργανισμών ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή προτείνει τον πλήρη οργανωτικό και δημοσιονομικό διαχωρισμό των εθνικών εποπτικών αρχών από τους οργανισμούς ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας τους οποίους εποπτεύουν και, συγχρόνως, τη διασφάλιση της παροχής επαρκών πόρων στις εθνικές εποπτικές αρχές για την εκπλήρωση των καθηκόντων τους. Ο διαχωρισμός αυτός θα έχει ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο τόσο ως προς την εποπτεία όσο και την ασφάλεια. Πολλές εποπτικές αρχές στερούνται επί του παρόντος επαρκών πόρων και εξαρτώνται από την υποστήριξη των ίδιων των οντοτήτων που υποτίθεται ότι εποπτεύουν.

Η μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας διαρθρώνεται με βάση τέσσερις κύριους στόχους επιδόσεων: ασφάλεια, οικονομική απόδοση, χωρητικότητα και περιβάλλον. Οι στόχοι αυτοί συναποτελούν τον πυρήνα της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας, δεδομένου ότι απαιτούν να αναδιαρθρωθούν οι οργανισμοί ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας και να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος.

Η Επιτροπή προτείνει να δημιουργηθούν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για τις εταιρείες που παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες στους οργανισμούς ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας. Πρέπει να διαχωριστούν οι υποστηρικτές υπηρεσίες – π.χ. οι υπηρεσίες μετεωρολογικών πληροφοριών, αεροναυτικών πληροφοριών, επικοινωνιών, πλοήγησης ή επιτήρησης – ώστε να είναι δυνατόν να υπόκεινται σε ανοικτούς και διαφανείς διαγωνισμούς, σύμφωνα με τους συνήθεις κανόνες για την ανάθεση συμβάσεων. Οι βασικές υπηρεσίες ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας αποτελούν φυσικά μονοπώλια και δεν θα υπόκεινται στους νέους κανόνες.

Το σημερινό συνονθύλευμα των 27 εθνικών αεροπορικών τμημάτων εναέριου χώρου, όπως το αποκαλεί η Κομισιόν, πρόκειται να αντικατασταθεί από λειτουργικά τμήματα εναέριου χώρου (FAB) που θα συνιστούν δίκτυο μεγαλύτερων περιφερειακών τμημάτων, ούτως ώστε να αυξηθεί η απόδοση, να περικοπούν οι δαπάνες και να μειωθούν οι εκπομπές. Μάλιστα, εξετάζει σήμερα το ενδεχόμενο να κινήσει διαδικασίες παράβασης κατά όλων των κρατών μελών όσον αφορά τα λειτουργικά τμήματα εναέριου χώρου, ιδίως στις περιπτώσεις που δεν διαφαίνεται καμία μεταρρυθμιστική πρόοδος τους προσεχείς μήνες.

Επιπλέον, θα ενισχυθεί ο ρόλος του διαχειριστή δικτύου (Eurocontrol), ώστε να του επιτραπεί να παρέχει κεντρικές υπηρεσίες στην Ευρώπη με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Ενίσχυση του διαχειριστή δικτύου σημαίνει, ιδίως, ότι είναι δυνατόν να συντομευθούν οι διαδρομές, με αποτέλεσμα να μειωθούν συνακολούθως η κατανάλωση καυσίμων και οι συνολικές εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, στην Ευρώπη, οι αιθέρες και τα αεροδρόμια βρίσκονται στα πρόθυρα του κορεσμού. Σε περισσότερους από 440 ευρωπαϊκούς αερολιμένες διακινούνται ήδη περισσότεροι από 800 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως. Κάθε ημέρα εκτελούνται περίπου 27.000 ελεγχόμενες πτήσεις, δηλαδή κάθε χρόνο διασχίζουν τον ευρωπαϊκό ουρανό 9 εκατομμύρια πτήσεις. Το 80% των πτήσεων αυτών έχουν αερολιμένα αναχώρησης και προορισμού εντός της ΕΕ.

Ο εναέριος χώρος της ΕΕ παραμένει κατακερματισμένος σε 27 εθνικά συστήματα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, στα οποία παρέχονται υπηρεσίες από περίπου 60 κέντρα εναέριας κυκλοφορίας, ενώ ο εναέριος χώρος διαιρείται σε περισσότερους από 650 τομείς. Τούτο σημαίνει ότι ο εναέριος χώρος είναι σήμερα διαρθρωμένος με βάση τα εθνικά σύνορα και, επομένως, οι πτήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιούν απευθείας διαδρομές. Στην Ευρώπη, κάθε αεροσκάφος διανύει κατά μέσο όρο απόσταση κατά 42 km μεγαλύτερη από ό,τι χρειάζεται κανονικά λόγω του κατακερματισμού του εναέριου χώρου, με αποτέλεσμα μεγαλύτερο χρόνο πτήσης, καθυστερήσεις, μεγαλύτερη κατανάλωση καυσίμων και υψηλότερες εκπομπές CO2.

Οι ανεπάρκειες που προκαλούνται από τον κατακερματισμένο ευρωπαϊκό εναέριο χώρο επιφέρουν πρόσθετο κόστος της τάξεως των 5 δισεκατ. ευρώ κάθε χρόνο. Το κόστος αυτό μετακυλίεται στις επιχειρήσεις και τους επιβάτες. Ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας αντιπροσωπεύει σήμερα το 6-12% του κόστους κάθε εισιτηρίου.

«Οι αεροπορικές εταιρείες μας και οι επιβάτες τους είναι αναγκασμένοι να υφίστανται από δεκαετίας και πλέον μειωμένες υπηρεσίες και περιττές καθυστερήσεις στην πορεία προς τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό», δήλωσε ο Επίτροπος για τις μεταφορές Σιμ Κάλας, προσθέτοντας ότι η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί.

«Εφεξής θα ενισχύουμε τις συνιστώσες του συστήματος, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στην αύξηση της πίεσης και να αντεπεξέρχεται σε φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις ακόμη και σε μια δύσκολη οικονομικά συγκυρία, πρέπει να δώσουμε ώθηση στην ανταγωνιστικότητα του τομέα της ευρωπαϊκής αεροπορίας και να δημιουργήσουμε περισσότερες θέσεις εργασίας στις αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια», κατέληξε ο κ. Κάλας.