Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τους Υδατάνθρακες

Οι υδατάνθρακες είναι οργανικές ενώσεις που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των οργανικών ουσιών στη γη και την καλύτερη πηγή ενέργειας για τους ζώντες οργανισμούς. Σχηματίζονται από την συνένωση ατόμων άνθρακα, υδρογόνου και οξυγόνου. Ο γενικός τους χημικός τύπος είναι Cx(H2O)y.

Χωρίζονται σε 4 κατηγορίες ανάλογα με τον αριθμό των απλών σακχάρων που περιέχουν στο μόριό τους. Έτσι, οι μορφές υδατανθράκων που συναντώνται στα τρόφιμα είναι: οι μονοσακχαρίτες, οι δισακχαρίτες, οι ολιγοσακχαρίτες και οι πολυσακχαρίτες. Οι μονοσακχαρίτες αποτελούνται από ένα απλό μόριο σακχάρου,

οι δισακχαρίτες από 2 μόρια ενωμένα μεταξύ τους, οι ολιγοσακχαρίτες από 3 μέχρι 5 μόρια απλών σακχάρων και οι πολυσακχαρίτες από περισσότερα των 5 μορίων απλών σακχάρων ενωμένα μεταξύ τους.

Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα ανά κατηγορία είναι:

Μονοσακχαρίτες
γλυκόζη, φρουκτόζη, γαλακτόζη, μαννόζη

Δισακχαρίτες
• καλαμοσάκχαρο (η κοινή ζάχαρη) που αποτελείται από γλυκόζη + φρουκτόζη
• μαλτόζη που αποτελείται από γλυκόζη + γλυκόζη
• λακτόζη που αποτελείται από γαλακτόζη + γλυκόζη

Ολιγοσακχαρίτες
Ραφινόζη που αποτελείται από γαλακτόζη + γλυκόζη + φρουκτόζη

Πολυσακχαρίτες
Άμυλο, γλυκογόνο, κυτταρίνη, χιτίνη, ινουλίνη

Η διάσπαση όλων των σύνθετων υδατανθράκων (πολυσακχαρίτες) ξεκινάει στην στοματική κοιλότητα, με τη δράση μιας αμυλάσης, της πτυελίνης, ενός ενζύμου που βρίσκεται στο σάλιο. Η πέψη των υδατανθράκων δε συνεχίζεται μέσα στο στομάχι, αλλά στο λεπτό έντερο και, μάλιστα, στο δωδεκαδάκτυλο. Ειδικά κύτταρα μέσα στο πάγκρεας παράγουν το ένζυμο αμυλάση, το οποίο μέσα από τον παγκρεατικό πόρο περνά στο δωδεκαδάκτυλο και διασπά τους πολυσακχαρίτες σε ολιγοσακχαρίτες και δισακχαρίτες. Στη συνέχεια, τα κύτταρα που υπάρχουν στα τοιχώματα του λεπτού εντέρου παράγουν κι άλλα ένζυμα αμυλάσης, τα οποία μπορούν να διασπάσουν τους ολιγοσακχαρίτες και τους δισακχαρίτες σε απλούς υδατάνθρακες (μονοσακχαρίτες).

Τελική μορφή της διάσπασής των υδατανθράκων είναι η γλυκόζη (απλό σάκχαρο), η οποία αποτελεί και βασικό «καύσιμο» του ανθρώπινου οργανισμού. Η γλυκόζη, αρχικά, κυκλοφορεί στο αίμα. Στη συνέχεια, μπορεί, είτε να χρησιμοποιηθεί άμεσα από τα κύτταρα για την παραγωγή ενέργειας, είτε να αποθηκευθεί στους μύες και το ήπαρ με τη μορφή γλυκογόνου, είτε να μετατραπεί σε λίπος και να αποθηκευθεί για μελλοντική παραγωγή ενέργειας.

Ο βασικός ρόλος των υδατανθράκων στον ανθρώπινο οργανισμό είναι η παραγωγή ενέργειας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι υδατάνθρακες αποτελούν τη βάση της διατροφής του ανθρώπου. Ένα γραμμάριο υδατάνθρακα κατά τη διάσπασή του αποδίδει 4 kcal (θερμίδες, όπως έχει επικρατήσει να λέγονται). Το 50-55% της προσλαμβανόμενης ενέργειας, ημερησίως, πρέπει να προέρχεται από υδατάνθρακες. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών θα πρέπει να καλύπτεται από πολυσακχαρίτες, αφού τα τρόφιμα, στα οποία περιέχονται, περιλαμβάνουν και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Επιπλέον,