Σβησμένες λέξεις, χαμένες κοινωνίες

του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Πριν από μερικές μέρες, ακούγοντας τα μπερδεμένα λόγια ενός σύγχρονου πολιτικού-από αυτούς που άλλα υπόσχονται αρχικά, άλλα λένε στη συνέχεια και άλλα κάνουν τελικά-, αναρωτήθηκα δυνατά, εάν αυτός ο άνθρωπος έχει λίγη τσίπα πάνω του. Ακούγοντάς με, η μεγάλη μου κόρη, με ρώτησε τι σημαίνει η λέξη «τσίπα». Προσπαθώντας να της εξηγήσω συνοπτικά τι εννοώ, συνειδητοποίησα πως η συγκεκριμένη λέξη ουσιαστικά έχει σβηστεί από το καθημερινό λεξιλόγιο των

Ελλήνων. Ποιος ο λόγος, άλλωστε, να υπάρχει μία λέξη, όταν δεν τη χρησιμοποιεί κανείς; Και δεν είναι η μόνη.

Στην κατηγορία των εξαφανισμένων λέξεων τείνει να ενταχθεί και η λέξη «κέφι». Αλήθεια, πόσους κεφάτους ανθρώπους βλέπει κάποιος όταν κατεβαίνει στο κέντρο της Αθήνας; Στο ίδιο πλαίσιο και η λέξη «μεράκι». Ποιος εργάτης ή υπάλληλος κάνει σήμερα με μεράκι τη δουλειά του; Ποιος δίνει αυτό το κάτι παραπάνω που χρειάζεται για να ξεχωρίσει το μέτριο από κάτι πραγματικά καλό; Δυστυχώς, πάνω από όλες, έχει χαθεί η λέξη «φιλότιμο»: μία μοναδική λέξη για εμάς τους Έλληνες (δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση στις ξένες γλώσσες) που αποτυπώνει την αυξημένη ευαισθησία του ατόμου, προκειμένου να σχηματίσουν οι άλλοι μία θετική εικόνα για τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του. Η λέξη αυτή αναφέρεται κατευθείαν σε έννοιες, όπως αξιοπρέπεια, εντιμότητα, ευσυνειδησία, ακεραιότητα και προσωπική τιμή: χαμένες κι αυτές στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Όλες οι παραπάνω, δεν είναι απλώς και μόνο κάποιες λέξεις που «διαγράφονται» από το καθημερινό μας λεξιλόγιο: είναι μία κοινωνία που χάνεται. Μία κοινωνία που είχε διαφορετική ποιότητα, έκφραση και αισθητική, σε σχέση με τη σημερινή. Μία κοινωνία που είχε ζωή και ομορφιά, και η οποία δεν αποτελούταν από ανθρώπους-ζόμπι σαν τους σημερινούς, που τρέχουν για να επιβιώσουν και που προχωρούν σκυφτοί στους δρόμους, κάνοντας συνεχώς υπολογισμούς και σενάρια για τη μίζερη πραγματικότητά τους και το δυσοίωνο μέλλον τους.