H παρτίδα που «φτύνει» τα παιδιά της λογικά εισπράττει «μούτζες»

Οι μαθητικές παρελάσεις στις εθνικές επετείους, υποτίθεται ότι γίνονται για να θυμόμαστε τους αγώνες των προγόνων, αποτίοντας σε αυτούς φόρο τιμής, και για να αντλούμε από το παράδειγμά τους δύναμη για νέους, επίκαιρους αγώνες. Επιπρόσθετα, τέτοιες επέτειοι θα έπρεπε να αποτελούν αφορμές για την αξιολόγηση των χαρακτηριστικών της σημερινής πραγματικότητας, μέσα από τη σύγκριση με παρελθούσες αξίες και συμπεριφορές. Όμως, για το κατά πόσο εκπληρώνονται, μέσω των παρελάσεων, οι παραπάνω επιδιώξεις, εγείρονται πολλές – και από διάφορες πλευρές – προερχόμενες ενστάσεις:

1. Οι παρελάσεις είναι

παρωχημένες δημόσιες εκδηλώσεις, κατάλοιπα μιας άκαιρης, εθνικιστικής προπαγάνδας.

2. Οι παρελάσεις είναι παράγωγα μιας τυπολατρίας, που χαρακτηρίζει γενικότερα το πολιτικό και διοικητικό μας σύστημα, καθώς και αρκετές πολιτισμικές μας παραδόσεις. Γίνονται για να γίνονται, χωρίς οι μετέχοντες σε αυτές να έχουν συνείδηση κάποιας ουσιαστικής αναγκαιότητας και κάποιας αντικειμενικής χρησιμότητας.

3. Οι παρελάσεις συντηρούν και αναπαράγουν ξεπερασμένες αντιλήψεις «περί εχθρών του έθνους», δίνοντας λαθεμένα μηνύματα στους νέους.

4. Οι παρελάσεις αποτελούν ευκαιριακές αφορμές, για την από καθέδρας εκδήλωση εύκολου (τσάμπα) πατριωτισμού και γενναιότητας, αρετές που θα έπρεπε να ενεργοποιούνται και να ενεργούν όχι μόνο επετειακά, αλλά καθημερινά και σε όλους τους τομείς της ζωής. Να έχουν πρακτικό αντίκρισμα και όχι απλώς να ευδοκιμούν σε – βαρύγδουπα, ως προς τον στόμφο, πλην αβάσταχτης ελαφρότητας, ως προς την ουσία – έπεα πτερόεντα, εκφερόμενα με περισσή ευκολία σε σχολεία και σε τηλεοπτικά στούντιος.

5. Οι παρελάσεις προγραμματίζονται από στερεοτυπικά σκεπτόμενους και ενεργούντες διοργανωτές και εκτελούνται από αμήχανους και υποταγμένους στην (άνωθεν επιβεβλημένη) σχολική ρουτίνα μαθητές – θύματα μιας τυπολατρικής αντίληψης «ενδεδειγμένων συμπεριφορών».

Οι υπουργικές επιτροπές, που εκπονούν εξ αποστάσεως και επιβάλλουν εξ επαφής τα σχολικά προγράμματα, δεν αρέσκονται και πολύ στο μόχθο της μελέτης, ανάλυσης και κατανόησης των σημερινών συνθηκών – μέσα από μια άμεση, βιωματική συνεργασία με τις σχολικές μονάδες – ζωής και δράσης των μαθητών και των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να καταλήγουν σε ρεαλιστικά συμπεράσματα. Επιμένουν να χρησιμοποιούν μεθόδους ξένες, σε μεγάλο βαθμό, προς την πραγματική ζωή, απότοκες μιας έρπουσας συνήθειας, μιας βολικής αναζήτησης των εύκολων – κατά διαταγή και όχι κατά συνεργασία – λύσεων, που συνοψίζονται στην τυπική διεκπεραίωση ενός βαρετού, επετειακού γεγονότος. Διοργανωτές και μαθητές, πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς, διακατέχονται από την ίδια αδιέξοδη, υπομονετικά ανυπόμονη προσδοκία: «Άντε να τελειώνουμε και φέτος με αυτή την υποχρέωση…».

Σήμερα, οι παραπάνω περιγραφείσες οδυνηρές πραγματικότητες, όχι μόνο δεν βελτιώθηκαν, αλλά, αντίθετα, στο πλαίσιο της τρέχουσας πραγματικότητας, επιβαρύνθηκαν και από νέα αρνητικά φορτία, αναφορικά με την επίδρασή τους στο ευρύτερο εκπαιδευτικό πεδίο:

<