«Η περιπλάνηση των Μαρμάρων»

Ο άυλος και υλικός πολιτισμός αποτελούν αναμφισβήτητα κομμάτι ολόκληρης της ανθρωπότητας ανεξαρτήτου χώρας, γλώσσας και ταυτότητας. Από άκρη σε άκρη, η πολιτιστική κληρονομιά όλων των λαών, προϊόντα της οποίας είναι η καινοτομία, η εφευρετικότητα, η ανάγκη για δημιουργία και έκφραση είναι μοναδική και ξεχωριστή.

Η επιστροφή των «Ελγινείων μαρμάρων» δεν πρέπει να μας αφορά από άποψη ιδιοκτησίας και αποστειρωμένης προσπάθειας συγκρότησης μιας κάποιας εθνικής συνείδησης, αλλά από άποψη σεβασμού, αισθητικής αντίληψης και φυσικά, ιστορικής και πολιτικής άποψης. Τα ιστορικά μνημεία σε όποια

περίοδο και αν ανήκουν είναι κόμβοι μάθησης και μόρφωσης για εκατομμύρια των εκατομμυρίων επισκεπτών.

Στην ιστορία της ανθρωπότητας οι λεηλασίες μνημείων και αγαθών, υπήρξαν πάμπολλες, πιο συγκεκριμένα, έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα πολιτιστικά αγαθά μετά το πέρας των εχθροπραξιών αποτελούσαν λάφυρο του νικητή. Έτσι πολλά έργα τέχνης κατέληξαν έως σήμερα σε μεγάλα γνωστά Μουσεία της Ευρώπης, όπως το Λούβρο και το Βρετανικό Μουσείο.

Περίπου δύο δεκαετίες πριν από την επανάσταση ο Σκωτσέζος λόρδος Ελγιν και οι συνεργάτες του έκλεψαν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα και άλλα σημαντικά κομμάτια. Μάλιστα, συγκρότησε μια ομάδα «ειδικών» η οποία άρχισε να σπάει το μάρμαρο με σκοπό την αποκοπή του από το συνολικό μνημείο. Πέρα από το γεγονός ότι το έκανε με άθλια εργαλεία, «σκαλίζοντας» άγαρμπα- «τρώγοντας» καλύτερα το μάρμαρο, άφησε πλήρως εκτεθειμένη τη στατικότητα του μνημείου του Παρθενώνα.

Σύμφωνα με συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην εφημερίδα το «ΒΗΜΑ» ο καλλιτέχνης μαρμάρου Ευάγγελος Φυλακτός, τα γλυπτά του Παρθενώνα, του Ερεχθείου, του Ναού της Αθηνάς Νίκης και των Προπυλαίων έφτασαν στο Λονδίνο και άκουσον-άκουσον ο Έλγιν, κατά τη διαπραγμάτευσή του με το «Βρετανικό Μουσείο», ζήτησε να φέρουν τα γλυπτά αυτά το όνομά του. Γι’ αυτό φτάνουν στα αυτιά μας έως και σήμερα υπό τον χαρακτηρισμό «Ελγίνεια Μάρμαρα».

Κάτι που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως περιφερειακές πληροφορίες σχετικά με το θέμα είναι πως ο ίδιος ο Έλγιν θαύμαζε την ελληνική αρχιτεκτονική και έτσι, προσέλαβε για την κατασκευή του σπιτιού του τον Thomas Harrison, ο οποίος είχε ειδικευτεί στην ελληνική και ρωμαϊκή τεχνική – διόλου τυχαίο-. Με σκοπό να διακοσμήσουν το σπίτι σε κλασικό ύφος, πρότεινε στον Σκωτσέζο, να κατασκευάσουν αντίγραφα από τα αριστουργήματα της ελληνικής κλασικής μνημειακής κληρονομιάς.

Όταν έφτασε ο Έλγιν στην Αγγλία αντιμετώπισε σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και άρχισε να εκθέτει τα  λάφυρα του σε πρόχειρες εκθέσεις, προφανώς σε ακατάλληλες συνθήκες, οι οποίες δεν ανταποκρίνονταν σε καμία περίπτωση στις μουσειολογικές προδιαγραφές κυρίως τεχνικές και συντήρησης, για την προστασία τους.

Η αγορά των αρχαιοτήτων από το Βρετανικό κράτος αποφασίστηκε με ψήφους 82 υπέρ και 30. Μέχρι την τελική έκθεσή τους και ενσωμάτωσή τους στο αρχείο του Μουσείου είχε οριστεί ειδική εξεταστική επιτροπή για την υπόθεση.

Ο Μπάυρον θα στιγματίσει την ιεροσυλία του ‘Ελγιν με τα λόγια: «Ακόμα και τα κύματα αρνήθηκαν να γίνουν συνένοχοι της ιεροσυλίας του», εννοώντας το ναυάγιο του πλοίου Μέντωρ του ‘Ελγιν, που καταποντίστηκε κοντά στα Κύθηρα ενώ θα γράψει και το ποίημα «Η κατάρα της Αθηνάς» (The Curse of Minerva).

Διαβάστε εδώ την BUSINESS VOICE που κυκλοφόρησε εχθές!