ΧΡΗΣΤΟΣ Β. ΜΑΣΣΑΛΑΣ

Η πρόκληση των μαστόρων της πέτρας…

Τις παλιότερες μέρες της τέχνης,

οι χτίστες δούλευαν με μεγαλύτερη φροντίδα

κάθε λεπτομέρεια και αθέατο μέρος,

γιατί οι θεοί βρίσκονται παντού.

Στίχοι του Wittgenstein που τονίζουν με μοναδικό τρόπο την υπευθυνότητα, το μεράκι και την τέχνη των μαστόρων της πέτρας.

Το υλικό της πέτρας, ως υλικό δόμησης, αξιοποίησαν εμπνευσμένοι μάστορες στη χώρα μας. Οι λίθινες κατασκευές που σώζονται, αποτελούν την αδιάψευστη μαρτυρία, τόσο για την εξάντληση των δυνατοτήτων της πέτρας, όσο και για το διαισθητικό ταλέντο και την αισθητική

αυτών που τις αξιοποίησαν, δηλαδή των μαστόρων.

Στους ανθρώπους της πέτρας κυριαρχούσε η αξιοκρατία και η υπευθυνότητα. Ο πρωτομάστορας ήταν πρόσωπο κύρους, τόσο για τις γνώσεις και τις δεξιότητές του, όσο και για την ακεραιότητα και τις ηγετικές του ικανότητες. Η κατανομή των εργασιών στα μέλη της ομάδας υλοποίησης του έργου γινόταν με κριτήριο τις ικανότητες του κάθε μέλους της. Η επιλογή του πρωτομάστορα δεν χωρούσε αμφισβήτηση, ενώ παράλληλα αποτελούσε άγραφη συστατική επιστολή για τη συνέχεια του καθένα τους. Άλλωστε, οι περιορισμένες δυνατότητες της πέτρας και οι πιθανές αστοχίες στο έργο δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν εκπτώσεις στις επιλογές, θα αποκαλυπτόντουσαν. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διαφθορά στην οικογένεια των μαστόρων ήταν και ως λέξη άγνωστη.

Με την ανακάλυψη νέων υλικών με μεγάλες αντοχές τα πράγματα άρχισαν σιγά-σιγά να αλλάζουν. Ο κίνδυνος αστοχιών είχε περιοριστεί και οι αισθητικές απαιτήσεις έπαψαν να αποτελούν βασικό παράγοντα του έργου. Δεν είναι περίεργο συνεπώς, βλέποντας κανείς πέτρινα οικοδομήματα περασμένων εποχών και σημερινά, να αναρωτηθεί που πήγε η αισθητική αυτού του τόπου.

Το αποκορύφωμα της δημιουργίας των μαστόρων είναι τα πέτρινα γεφύρια. Τα δημιουργήματα αυτά, τις περισσότερες φορές προέκταση των βράχων, ενσωματώνουν διαισθητικό στατικό ταλέντο, εμπειρία, ξεχωριστή αισθητική, αξιοποίηση των τοπικών υλικών, χρηστικότητα και, πολλές φορές, προλήψεις. Ενσωματώνουν την κουλτούρα του λαού μας.

Αν φανταστεί κανείς την εικόνα της χώρας μας με συντηρημένα τα γεφύρια και τις προσβάσεις τους από ψηλά, θα έχει μια εικόνα της ιστορικής της διαδρομής. Μιας ελκυστικής διαδρομής που θα ήταν όνειρο για τον καθένα μας να την περπατήσει. Αντί όμως αυτής της εικόνας, η εγκατάλειψη κυριαρχεί και οι χαράδρες περιμένουν υπομονετικά την εκδίκησή τους.

Τα γεφύρια και τα διάσπαρτα κάστρα πνιγμένα στη βλάστηση τονίζουν την απαξίωση του δημιουργικού παρελθόντος, την απαξίωση του πραγματικού μας πλούτου. Ο λαός αγωνίστηκε γι’ αυτές τις πέτρες και αυτές οι πέτρες μπορούν να μας σώσουν. Αντίθετα τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια που χτίστηκαν με θαλασσοδάνεια τονίζουν την έλλειψη οργάνωσης της κοινωνίας μας και την χαμένη αισθητική μας.

Η κρίση είναι ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τις προτεραιότητές μας και να αντλήσουμε διδάγματα από την περιπέτεια του λαού μας.

Χρειαζόμαστε πολιτικούς και πολίτες που να ενσαρκών