Σαν σήμερα, η καταστροφή των Ψαρών

Τον Ιούνιο του 1824 ο Σουλτάνος αποφάσισε να στείλει τον Οθωμανικό στόλο εναντίον των Ψαρών. Τα τουρκικά πλοία μετέφεραν δέκα χιλιάδες στρατό. Από αυτούς, οι τρεις χιλιάδες ήταν Αλβανοί υπό τους Ισμαήλ Πασά Πλιάσα και Μπανιούς Σέβρανη, τους οποίους είχε στείλει ο Κιουταχής Ρεσίτ Μεχμέτ Πασάς στην Κωνσταντινούπολη μετά από διαταγή του Σουλτάνου.

Οι αρχές του νησιού όταν πληροφορήθηκαν τις αποφάσεις της Πύλης, έκαναν συνέλευση, αλλά υπήρξε διαφωνία ως προς το αν η αντίσταση θα έπρεπε να γίνει από το στρατό ή στη θάλασσα με τα πλοία. Οι υποστηριχτές της πρώτης άποψης μάλιστα

πρότειναν να αφαιρέσουν τα πηδάλια από τα πλοία για να ενισχύσουν την απόγνωση των αγωνιστών και να τους κάνουν να πολεμήσουν πιο γενναία. Αυτή η γνώμη υπερίσχυσε και αποδείχθηκε τραγική επιλογή.

Στις 19 Ιουνίου ο Οθωμανικός στρατός έφτασε στα Ψαρά και άρχισε να αποβιβάζει στρατεύματα στο πιο δύσβατο μέρος του νησιού.

Οι Οθωμανοί σκορπίστηκαν ανενόχλητοι σε όλο το νησί και άρχιζαν να σφάζουν τους κατοίκους ανηλεώς. Οι κάτοικοι του νησιού αντιστάθηκαν με κάθε τρόπο αλλά η μάχη ήταν τόσο φοβερή, που τα πτώματα κάλυψαν το έδαφος. Οι Τούρκοι ήταν περισσότεροι, υπερίσχυσαν και κυρίευσαν την πόλη εκτός από το φρούριο, το οποίο αντιστεκόταν με μεγάλη φρουρά, ανάμεσα τους και 600 Θεσσαλομακεδόνες υπό των Γούλα Κασάνδριο και Σκλαβούνο Ράδο.

Η φρουρά αντιστάθηκε γενναία για δύο ημέρες, μέχρι που έπεσε βόμβα στην δεξαμενή και την διέρρηξε. Όταν οι Οθωμανοί μπήκαν στο φρούριο, οι πολιορκημένοι έβαλαν φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατίναξαν στον αέρα τα οχυρώματα, και όσους βρίσκονταν σε αυτό.

Μετά και από την πτώση του φρουρίου, οι θηριωδίες των Οθωμανών συνεχίστηκαν με ακόμα μεγαλύτερη μανία. Σφαγές, αιχμαλωσία, αρπαγές, πυρπόληση, ολοκλήρωσαν την καταστροφή του νησιού. Όσοι μπόρεσαν να γλιτώσουν από την μανία του εχθρού μπήκαν στα πλοία, τα οποία όμως δεν είχαν πηδάλια. Λίγοι κατάφεραν να διαφύγουν προς τα νησιά του Αιγαίου.

Η Ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να περιθάλψει τους διασωθέντες και προσωρινά τους παραχώρησε την Μονεμβασία για να κατοικήσουν. Λίγο αργότερα μετακινήθηκαν στην Αίγινα και συνέχισαν τον αγώνα.