Τα κέρδη και τα «λάθη» του Τσίπρα στο Βερολίνο

Όταν δύο άνθρωποι με τόσο διαφορετικές αναφορές και παραστάσεις, που «εκπροσωπούν» δύο τόσο διαφορετικά κράτη, τα οποία βρίσκονται σε μια τόσο διαφορετική ιστορική συγκυρία, συναντώνται για πρώτη φορά, το γεγονός έχει από μόνο του ενδιαφέρον.

Για τη χώρα μας η συνάντηση αυτή δεν είχε απλώς ενδιαφέρον, αλλά φανέρωνε, σε κάποιο βαθμό έστω, αν μια πιθανότατη μελλοντική πολιτική επιλογή των ψηφοφόρων της θα διατηρούσε την Ελλάδα στο γνώριμο ευρωπαϊκό περιβάλλον ή θα την απομόνωνε κάπου στις παρυφές του.

Σταχυολογώντας

κανείς τα βασικά κέρδη και «λάθη» του Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο, θα μπορούσε να καταλήξει στα εξής:

Το ίδιο το ραντεβού αποτέλεσε μια σημαντική επιτυχία. Σήμανε το συμβολικό τέλος της (αντιδημοκρατικής) διεθνούς απομόνωσης του επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ και την αναγνώρισή του, τουλάχιστον ως μιας υπαρκτής και ανεκτής πολιτικής οντότητας. Άνοιξε ένας μόνιμος δίαυλος επικοινωνίας με τη γερμανική κυβέρνηση; Μάλλον όχι, αφού ο διάλογος μεταξύ των δύο ανδρών, παρότι δεν υπήρξαν ανεξάρτητες μαρτυρίες, είναι βέβαιο, δεδομένων των αγεφύρωτων διαφορών, ότι είχε την μορφή παράλληλων μονολόγων. Αλλά, έστω κι έτσι, υπήρξε μια πρώτη επαφή, η οποία μπορεί να αποβεί μελλοντικά ιδιαίτερα χρήσιμη.Μέσα σε μισή ώρα ή πενήντα λεπτά (ακόμα κι εδώ οι μαρτυρίες αλληλοσυγκρούονται!) ο Αλέξης Τσίπρας έλαβε οικειοθελώς ένα ταχύρυθμο μάθημα ή πήρε μια αντιπροσωπευτική πρόγευση του τι θα αντιμετωπίσει αν επιλεγεί από τον ελληνικό λαό για να κυβερνήσει τη χώρα. Οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί έχουν συγκεκριμένους κανόνες και συσχετισμούς, για την προσαρμογή στους οποίους καθόλου δεν επαρκεί η χαλαρή ελληνική πολιτική πραγματικότητα. Και χθες ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ είχε την τύχη να συναντήσει τον κατεξοχήν εκπρόσωπο αυτής της ανελαστικότητας και την ευκαιρία να τον πείσει ότι δεν δικαιώνει την ταμπέλα του «επικίνδυνου» που του έχουν φορέσει, ενδεχομένως αδίκως, πολλοί στο εξωτερικό.Ο συμβολισμός της συνάντησης δεν περιορίστηκε στην πιθανή υποδοχή και αποδοχή του από την «ευρωπαϊκή οικογένεια», αλλά εκτεινόταν και στην μετακίνηση του ΣΥΡΙΖΑ προς τον χώρο του κέντρου, με την επίσημη έκφραση της πρόθεσής του να καταλάβει το πολιτικό και ιδεολογικό κενό που άφησε η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ. Η κίνηση αυτή συγκαταλέγεται στα «θετικά» γιατί, ακόμα και αν υποτεθεί ότι συνιστούσε προϊόν υστερόβουλου τακτικισμού, σηματοδοτούσε την απόφαση να διεκδικηθεί η ανάληψη της εξουσίας με προοπτική μακροβιότητας, με κόστος έστω την χρονική της μετάθεση. Με άλλα λόγια, διαφαίνεται η απόφαση της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ρίξει γέφυρες με τους Ευρωπαίους εταίρους, παρά την όποια απότοκη εσωτερική δυσαρέσκεια και το συνεπαγόμενο εκλογικό κόστος, ώστε, όταν αναλάβει τις τύχες της χώρας, να μην κινδυνεύει λόγω ευρωπαϊκής εκδικητικότητας να βιώσει τη συρρίκνωση με ταχύτητα ανάλογη της ανόδου.

Πέρα από τα οφέλη, ο Αλέξης Τσίπρας διέπραξε και κάποια «λάθη» σε αυτό το ταξίδι.

Το «timing» της συνάντησης δεν ήταν το καλύτερο. Αν οι απόψεις του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσαν να γοητεύσουν ένα μεγαλύτερο ακροατήριο από το καθαρά εσωτερικό, αυτό δεν θα μπορούσε σίγουρα να συμβεί στην παρούσα συγκυρία. Τα επιτόκια της Ισπανίας και της Ιταλίας πέφτουν, τα στοιχεία για την δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας γίνονται πιο εύπεπτα, οι αγορές δείχνουν να έχουν ηρεμήσει, «ανεξάρτητοι» αξιωματούχοι (Mario Draghi, Christine Lagarde, Jose Manuel Barroso), αλλά και κορυφαίοι πολιτικοί παράγοντες περηφανεύονται ότι το χειρότερο μέρος της κρίσης, χάρη στις δικές τους παρεμβάσεις λιτότητας, βρίσκεται πια πίσω μας. Ο ίδιος ο χθεσινός του συνομιλητής, μόλις μία ημέρα πριν συναντήσει τον Αλέξη Τσίπρα με άρθρο του εξέφραζε την βεβαιότητα, ότι όλα όσα έγιναν ήταν σωστά. Μέσα σε αυτό το κλίμα και με μοναδικό διεθνώς αξιόπιστο επιχείρημα το δευτερεύον για τους Ευρωπαίους γεγονός ότι οι καθημερινοί Έλληνες, παρά την βελτίωση των στατιστικών, υποφέρουν, ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αδύνατο να πείσει ότι αυτός είχε δίκιο και όλοι οι άλλοι άδικο. Ίσως θα έπρεπε να περιμένει ως τις γερμανικές εκλογές, την επιδείνωση της κατάστασης στο εσωτερικό μετά την εφαρμογή των τελευταίων μέτρων ή μια πιθανή κρίση λόγω του κυπριακού πακέτου ή αλλαγής στην στάση των αγορών.Έθεσε μεγάλο αριθμό ζητημάτων κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης γνωριμίας. Κατοχικό δάνειο, λίστα Χριστοφοράκου, «κούρεμα» του χρέους και άλλα πολλά, αποτελούσαν υπερβολικό συνοδευτικό της βασικής, επίκαιρης απαίτησης για λιγότερη λιτότητα και περισσότερη έμφαση στην ανάπτυξη. Απέναντι σε έναν ούτως ή άλλος δύσπιστο και «ξένο» συνομιλητή, ο Αλέξης Τσίπρας θα έπρεπε ίσως να είχε περιοριστεί σε αυτά τα βασικά. Από το αντίθετο απέρρεε ένα άγχος του «να μην μου πουν ότι μπροστά του δείλιασα και δεν τα είπα», δηλ. μια έμφαση στην ικανοποίηση των εγχώριων ακροατών του.Το ζήτημα του «κουρέματος» ειδικότερα. Είναι ένα κρίσιμο για την χώρα θέμα που απασχόλησε και πιθανότατα θα απασχολήσει και μελλοντικά, αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές, την εγχώρια και διεθνή πολιτική σκηνή. Μέσα σε όλο τον υπόλοιπο τηλεφωνικό κατάλογο των απαιτήσεων, η προβολή της αναγκαιότητας μιας διαγραφής μέρους του ελληνικού χρέους από τους ίδιους τους Έλληνες, διεθνώς θεωρούμενους ως κύριους φταίχτες, θεωρείται «άκομψη». Αν και εφόσον οι ούτως ή άλλως «τραβηγμένοι» στόχοι του προγράμματος δεν πιαστούν, τότε το ζήτημα θα επιστρέψει από μόνο του ως κοινώς αναγνωρισμένη αναγκαιότητα, προϊόν της αποτυχίας των πολιτικών που έξωθεν επεβλήθησαν, όχι όμως ως ελληνική απαίτηση. Και προϋπόθεση μιας επιτυχούς έκβασης αποτελεί η μη ψυχική αποξένωση των Ευρωπαίων φορολογουμένων, οι οποίοι θα κληθούν να εγκρίνουν το «κούρεμα», αλλά κυρίως να πληρώσουν τον λογαριασμό του.

Παρόλα αυτά τα διαπραχθέντα «λάθη» και τα αποκομισθέντα οφέλη, το εγγύς μέλλον θα φανερώσει αν η πλήρης συμβολισμού συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Wolfgang Schäuble θα σηματοδοτήσει μια νέα, πιο «κεντρώα» και «ευρωπαϊκή» αρχή για τον ΣΥΡΙΖΑ ή αν το κόμμα, τρομαγμένο από τυχόν δυσμενείς δημοσκοπικές μετρήσεις, επιλέξει να αποτραβηχθεί εκ νέου, προτάσσοντας το άμεσο αλλά «θνησιγενές» έναντι του διαρκέστερου αλλά αμφίβολου.