Δύσκολες αποφάσεις για τη Γερμανία

Η Γερμανία πρέπει να λάβει σύντομα σημαντικές αποφάσεις για τη μετανάστευση και τη δημοσιονομική πολιτική. Μαζί, η Κεντροδεξιά και η Κεντροαριστερά θα μπορούσαν να αλλάξουν το σύνταγμα και να κάνουν πιο αυστηρούς τους κανόνες για τις αιτήσεις ασύλου και να βρουν ένα κατάλληλο φρένο για το χρέος.

Ενας τέτοιος μεγάλος συμβιβασμός θα μπορούσε να έχει νόημα υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Και οι δύο πλευρές θα πρέπει να απομακρυνθούν

Ωστόσο, φαίνεται πολύ πιο πιθανό ότι θα συμφωνήσουν απλώς σε πολύ μικρότερα βήματα, κυρίως σε μια κάπως αυστηρότερη στάση απέναντι στην παράνομη μετανάστευση.

Σήμερα, η Γερμανία αντιμετωπίζει δύο σημαντικά ζητήματα που θα απαιτούσαν συναίνεση για να επιλυθούν με ικανοποιητικό τρόπο.

Πρώτον, η Γερμανία πρέπει να πατάξει την ανεξέλεγκτη μετανάστευση ώστε να διασφαλίσει την ευρεία αποδοχή της ελεγχόμενης και ειδικευμένης μετανάστευσης που χρειάζεται η χώρα.

Δεύτερον, μπορεί να χρειαστεί είτε να μεταρρυθμίσει είτε να συνεχίσει να παρακάμπτει de facto το συνταγματικό φρένο του χρέους, με στόχο να αυξήσει επαρκώς τις δαπάνες για την άμυνα, τις υποδομές, την οικονομική ανθεκτικότητα και την απαλλαγή από τον άνθρακα.

Και τα δύο ζητήματα είναι ακανθώδη. Τα κεντροαριστερά κόμματα συνήθως αποφεύγουν να λάβουν σοβαρά μέτρα κατά της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, αλλά ευχαρίστως θα ξόδευαν περισσότερα χρήματα. Η Κεντροδεξιά, μετά τη Μέρκελ (CDU/CSU και το μικρό φιλελεύθερο FDP), υποστηρίζει τώρα μια πολύ πιο σκληρή γραμμή κατά της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, ενώ θέλει να διατηρήσει το φρένο χρέους παρά την ανάγκη για αύξηση δαπανών σε νέες προτεραιότητες. Καταρχήν, αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για έναν μεγάλο συμβιβασμό, με την Κεντροαριστερά να συμφωνεί σε μια σημαντική αναθεώρηση της μεταναστευτικής πολιτικής, αν η Κεντροδεξιά υποστηρίξει ένα μεταρρυθμισμένο φρένο χρέους που θα επιτρέπει κάποιες επιπλέον δαπάνες για καθορισμένους ειδικούς σκοπούς.

Τα δημοσιονομικά ζητήματα θα μπορούσαν να κορυφωθούν σύντομα. Στις 15 Νοεμβρίου, το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας θα αποφανθεί σχετικά με τη μεταφορά 60 δισ. ευρώ από ένα ταμείο για τον Covid-19 σε ένα άλλο ταμείο «για το κλίμα και τον μετασχηματισμό». Εάν το δικαστήριο αποφανθεί κατά της μεταφοράς, τα δημοσιονομικά σχέδια της κυβέρνησης θα καταρρεύσουν. Ενώ το CDU/CSU μπορεί να το πανηγυρίσει αυτό ως επιτυχία, δεν θα μπορούσε ρεαλιστικά να ισχυριστεί ότι ο προϋπολογισμός θα μπορούσε να ισοσκελιστεί χωρίς σημαντικές περικοπές στις δαπάνες, τις οποίες ακόμη και το CDU/CSU θα ήθελε να διατηρήσει.

Είναι δυνατός ένας τόσο μεγάλος συμβιβασμός μεταξύ της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς; Θα ήταν σύμφωνος με τη γερμανική παράδοση της συναίνεσης. Πιθανότερο είναι ότι τα κυρίαρχα κόμματα θα συμφωνήσουν απλώς σε μέτριες μεταρρυθμίσεις τις επόμενες εβδομάδες, πολύ κάτω από το όριο της συνταγματικής αλλαγής. Το επίκεντρο θα είναι το Μεταναστευτικό. Λιγότερο γενναιόδωρα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας για τους αιτούντες άσυλο, απλοποιημένες διαδικασίες για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου και την απέλαση όσων η αίτηση έχει απορριφθεί, είναι πιθανώς στα χαρτιά. Στο δημοσιονομικό σκέλος, η κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να καταφύγει σε πιο αμφίβολες κινήσεις για να παρακάμψει το φρένο χρέους.

Ο Holger Schmieding είναι επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής τράπεζας Berenberg.