Φωτιά παίρνει η γεωπολιτική σκακιέρα

Τι κοινό μπορεί να έχουν τέσσερις επίσημες επισκέψεις και συναντήσεις κορυφής οι οποίες πραγματοποιούνται χθες και σήμερα σε ισάριθμα σημεία του πλανήτη; Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από το γεγονός ότι αποτυπώνουν, η καθεμιά με τον τρόπο της και όλες μαζί, το περίπλοκο, απρόβλεπτο και εξαιρετικά επικίνδυνο γεωπολιτικό σκηνικό που έχει διαμορφωθεί σήμερα διεθνώς.

Αν, άλλωστε, τώρα το επίκεντρο των εξελίξεων βρίσκεται αντικειμενικά στην Ουκρανία, όπου μαίνεται ο πόλεμος εδώ και 406 ημέρες - μετά τη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022 - η προσοχή σταδιακά στρέφεται στην πιο

μεγάλη εικόνα: τη διαρκώς κλιμακούμενη αντιπαράθεση των Ηνωμένων Πολιτειών και συνολικά της Δύσης με την Κίνα, που ενέχει την απειλή μιας σύγκρουσης η οποία θα κάνει όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία να μοιάζουν με... πταίσμα.

Σε αυτό το φόντο έρχεται η συνάντηση του Εμανουέλ Μακρόν και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Σι Τζινπίνγκ, την ώρα μάλιστα που η πρόεδρος της Ταϊβάν επισκέπτεται τις ΗΠΑ και προκαλεί την μήνιν του Πεκίνου, όπως επίσης και η παρουσία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη Βαρσοβία, σε μια στιγμή που ο Βλαντίμιρ Πούτιν υποδέχεται στο Κρεμλίνο τον στενό και πιστό του σύμμαχο Αλεξάντερ Λουκασένκο. Ολοι τους αναμένουν με ενδιαφέρον και αγωνία τι θα πουν και θα αποφασίσουν οι υπόλοιποι, γνωρίζοντας ότι τα νήματα που τους δένουν είναι κοινά.

1     Μακρόν και Φον ντερ Λάιεν στην Κίνα

Ως... Ιανός θα εμφανιστεί σήμερα η Ευρώπη ενώπιον του Σι Τζινπίνγκ, με τον Εμανουέλ Μακρόν και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να ενσαρκώνουν τα δύο πρόσωπά της απέναντι στην Κίνα και τον απόλυτο ηγεμόνα της. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, από τη μία, εμφανίζεται (όπως και απέναντι στον Πούτιν, τηρουμένων των αναλογιών) ως «καλός» και έτοιμος να κάνει τα «στραβά μάτια» στη στρατηγική συνεργασία που οικοδομούν Κίνα και Ρωσία - προς χάριν, βεβαίως, των οικονομικών συμφερόντων της χώρας του, που αναδεικνύονται και από το γεγονός ότι τον συνοδεύουν εκπρόσωποι κορυφαίων γαλλικών επιχειρήσεων. Υπό τον όρο, όμως, ότι δεν θα ξεπεραστεί η «κόκκινη γραμμή» της παροχής προς τη Μόσχα στρατιωτικής βοήθειας που θα χρησιμοποιηθεί στον πόλεμο της Ουκρανίας.

Ο Μακρόν, λοιπόν, αν και δήλωσε ότι «οποιοσδήποτε βοηθά τον επιτιθέμενο είναι συνεργός στην παραβίαση του διεθνούς δικαίου», ενώ ουσιαστικά απέρριψε το σχέδιο των 12 σημείων που έχει παρουσιάσει το Πεκίνο, ξεκαθάρισε πως δεν θεωρεί «αναπότρεπτη» την κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στη Δύση και την Κίνα. «Δεν πιστεύω και, σε κάθε περίπτωση, δεν θέλω να πιστέψω αυτό το σενάριο», τόνισε, προσθέτοντας ότι «δεν είναι προς το συμφέρον της Κίνας ένας διαρκής πόλεμος» στην Ουκρανία. Η πρόεδρος της Κομισιόν από την άλλη - η οποία δεν ταξίδεψε μαζί με τον Μακρόν - έχει επωμιστεί τον ρόλο του «σκληρού» και μοιάζει να κινείται πιο κοντά στις θέσεις των ΗΠΑ. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, για του λόγου το αληθές, υποστήριξε πως οι σχέσεις ΕΕ - Κίνας και η οικονομική εξάρτηση της πρώτης από τη δεύτερη πρέπει να περιοριστούν τόσο όσο απαιτείται προκειμένου να μην αποτελούν «πηγή κινδύνου» για τους Ευρωπαίους.

2     Ο Ζελένσκι στην Πολωνία

Το παλαιότερο και υψηλότερο παράσημο της Πολωνικής Δημοκρατίας, του Λευκού Αετού, απένειμε χθες ο πρόεδρός της, Αντρέι Ντούντα, στον ουκρανό ομόλογό του, ο οποίος πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη Βαρσοβία. Συνόδευσε δε την απονομή και τους προσωπικούς επαίνους προς τον επίσημο προσκεκλημένο του με τη διαβεβαίωση ότι η Πολωνία θα συνεχίσει να στηρίζει στρατιωτικά την Ουκρανία προς την οποία, εκτός των άλλων, συνεχίζει να παραδίδει σοβιετικής κατασκευής μαχητικά τύπου Mig (συνολικά προβλέπεται να φτάσουν τα 14), γερμανικά τανκς Leopard και άλλα οπλικά συστήματα. Από την πλευρά του, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος συνοδεύεται από τη σύζυγό του Ολένα, ενώ είχε συνάντηση και με τον πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι, αναγνώρισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στον πόλεμο η Πολωνία - έτσι, εκτός των άλλων, βλέπει να αναβαθμίζεται συνολικά η θέση της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ - ενώ έκανε λόγο για «ιστορική σχέση» ανάμεσα στις δύο χώρες. Πέρα από τη στάση της κυβέρνησής της, εξάλλου, η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos έδειξε πως η συντριπτική πλειοψηφία των Πολωνών, άνω του 80%, τάσσεται υπέρ της στήριξης της Ουκρανίας μέχρις ότου αναδειχθεί νικήτρια. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι υπάρχουν δύο ζητήματα τα οποία προκαλούν τριβές ανάμεσα σε Βαρσοβία και Κίεβο. Το ένα έχει να κάνει με τις αθρόες εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών στην Πολωνία, που έχουν προκαλέσει έντονες διαμαρτυρίες από τους αγρότες της καθώς συμπιέζουν τις τιμές παραγωγού, ενώ οδήγησαν και στην παραίτηση του αρμόδιου υπουργού. Οσο για το δεύτερο, αφορά το ένα και πλέον εκατομμύριο πρόσφυγες που φιλοξενούνται σε πολωνικό έδαφος, οι οποίοι βλέπουν τις παροχές να περιορίζονται δραστικά το τελευταίο διάστημα.

3     Ο Λουκασένκο στη Ρωσία

Μπορεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Αλεξάντερ Λουκασένκο να είχαν στο παρελθόν τις διαφορές τους και τις κόντρες τους, σήμερα όμως τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία λειτουργεί ως καταλύτης και μεταξύ τους. Πλέον, είναι σαφές ότι ο πρόεδρος της Λευκορωσίας έχει ουσιαστικά μετατρέψει τη χώρα του σε προτεκτοράτο της Ρωσίας, κάτι που επιβεβαιώνεται και με τις νέες συνομιλίες τις οποίες διεξάγει από χθες με τον Πούτιν στο Κρεμλίνο.

Ο Λουκασένκο, άλλωστε, όχι απλώς έχει δώσει το πράσινο φως για την εγκατάσταση ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων της Ρωσίας στο έδαφός της, αλλά υποδέχθηκε θερμά την πρόθεση του Πούτιν να αναπτύξει εκεί και πυρηνικές κεφαλές, έτσι ώστε να βρίσκονται ακόμη πιο κοντά στους στόχους τους στην Ευρώπη - και ως απάντηση στην ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. «Εφόσον κριθεί αναγκαίο, ο Πούτιν και εγώ θα αποφασίσουμε να αναπτύξουμε στρατηγικά πυρηνικά όπλα εδώ. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως δεν θα σταματήσουμε μπροστά σε τίποτα προκειμένου να προστατεύσουμε τις χώρες μας, τα κράτη μας, τους λαούς μας», δήλωσε ο ίδιος πριν από μερικές μέρες - έστω και αν ουδείς πιστεύει τα περί συναπόφασης.

4     Η Τσάι Ινγκ-γουέν στις ΗΠΑ

Την ώρα που το αεροσκάφος το οποίο μετέφερε τον Εμανουέλ Μακρόν ετοιμαζόταν να προσγειωθεί στο Πεκίνο, η προσοχή στρεφόταν αλλού: στα Στενά της Ταϊβάν, όπου η Κίνα έστειλε ένα από τα αεροπλανοφόρα της ως απάντηση για την επίσκεψη στις ΗΠΑ της προέδρου τής (μη αναγνωρισμένης διεθνώς) χώρας Τσάι Ινγκ Γουέν. Κυρίως δε στη συνάντηση που είχε χθες το απόγευμα στο Λος Αντζελες με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων και τρίτο τη τάξει στην πολιτειακή ιεραρχία Κέβιν Μακάρθι, ο οποίος - αν και Ρεπουμπλικανός - κινείται στα βήματα της Δημοκρατικής προκατόχου του Νάνσι Πελόζι, η οποία είχε προκαλέσει κρίση τον περασμένο Αύγουστο με την επίσκεψή της στην Ταϊπέι.

«Μια πολύ καλή φίλη της Αμερικής» χαρακτήρισε την Τσάι ο Μακάρθι, εκφράζοντας την ελπίδα οι λαοί ΗΠΑ και Ταϊβάν να «συνεργαστούν για την προώθηση της οικονομικής ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ειρήνης και της σταθερότητας». Την ίδια στιγμή, το ταϊβανέζικο υπουργείο Αμυνας εξέδιδε ανακοίνωση, στην οποία τόνιζε ότι «οι κινέζοι κομμουνιστές συνεχίζουν να στέλνουν αεροπλάνα και πλοία στις θάλασσες και τον εναέριο χώρο γύρω από την Ταϊβάν (...) και καταλύουν την υπάρχουσα κατάσταση αναφορικά με την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα».