Θύματα, θύτες και θεατές

Είναι γυναίκα, μαύρη, κόρη μεταναστών από την Αϊτή και ειδική στις αφροαμερικανικές σπουδές. Ο διορισμός της Κλοντίν Γκέι στην προεδρία του Χάρβαρντ, την 1η Ιουλίου του 2023, ήταν μια μικρή επανάσταση, ένα νέο προοδευτικό άλμα για το παλαιότερο αμερικανικό πανεπιστήμιο. Μια πολιτική δήλωση, τη στιγμή που το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ετοιμάζεται να κηρύξει αντισυνταγματικές τις θετικές διακρίσεις για την επιλογή των φοιτητών. Ομως η πρώτη μαύρη πρόεδρος του Χάρβαρντ στα 387 του χρόνια αποδείχθηκε και η πλέον βραχύβια: εξωθήθηκε σε παραίτηση

Η θητεία της Κλοντίν Γκέι άρχισε να καταρρέει την επομένη της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ, στις 8 Οκτωβρίου, όταν 31 φοιτητικοί σύλλογοι του Χάρβαρντ, που εκπροσωπούν ως επί το πλείστον μουσουλμανικές κοινότητες, συνυπογράφουν κοινή επιστολή χαρακτηρίζοντας «το ισραηλινό καθεστώς απολύτως υπεύθυνο για όλη τη βία που εκτυλίσσεται», χωρίς ούτε λέξη για τους ισραηλινούς αμάχους που δολοφονήθηκαν ή απήχθησαν.

Η ανακοίνωση που δημοσιεύει η Γκέι δεν καταδικάζει ρητά τη Χαμάς, ούτε επικρίνει την επίμαχη επιστολή. Πολύ σύντομα, βέβαια, η ίδια κάνει διορθωτική δήλωση, καταδικάζοντας τις «τρομοκρατικές θηριωδίες» της Χαμάς και διαβεβαιώνοντας πως «κανένας φοιτητικός σύλλογος – ούτε καν τριάντα φοιτητικοί σύλλογοι – δεν μιλάει εξ ονόματος του Χάρβαρντ ή της ηγεσίας του».

Ομως στο πανεπιστήμιο επικρατεί πια χάος. Τόσο οι εβραίοι όσο και οι φιλοπαλαιστίνιοι φοιτητές παραπονούνται για ένα κλίμα ανασφάλειας, φτιαγμένο από λεκτικές επιθέσεις και εισβολές στις αίθουσες διδασκαλίας με μεγάφωνα. Σε ολόκληρη τη χώρα οι επιθέσεις μίσους κατά των Εβραίων πενταπλασιάζονται. Την ίδια ώρα, οι επιθέσεις μίσους κατά των μουσουλμάνων τριπλασιάζονται.

Στις 5 Δεκεμβρίου, τόσο η Κλοντίν Γκέι όσο και οι πρόεδροι του Πανεπιστημίου Penn και του MIT, Ελίζαμπεθ Μαγκίλ και Σάλι Κόρνμπλαθ αντίστοιχα, καλούνται σε ακρόαση στο Κονγκρέσο με θέμα τον αντισημιτισμό στα πανεπιστήμια. Στη διάρκειά της η Ρεπουμπλικανή βουλευτής Ελίζ Στέφανικ ρωτάει αν «το κάλεσμα για γενοκτονία των Εβραίων παραβιάζει τον κώδικα δεοντολογίας» των πανεπιστημίων σε ό,τι αφορά την παρενόχληση και τον εκφοβισμό.

«Μπορεί, ανάλογα με το πλαίσιο, όταν για παράδειγμα στοχοποιούν κάποιο άτομο» απαντάει η Γκέι – όπως και οι συνάδελφοί της. Προκαλείται σάλος. Ακόμα και ο Λευκός Οίκος αντιδρά. Εβδομήντα ένας Ρεπουμπλικανοί βουλευτές και τρεις Δημοκρατικοί απαιτούν την παραίτηση των τριών προέδρων. Η Ελίζαμπεθ Μαγκίλ παραιτείται τέσσερις ημέρες αργότερα. Η Σάλι Κόρνμπλαθ, που είναι Εβραία, έχει ήδη λάβει τη στήριξη του διοικητικού της συμβουλίου. Στήριξη λαμβάνει αρχικά, στο όνομα της ακαδημαϊκής ελευθερίας, και η Γκέι, πρώτα από τους αφροαμερικανούς καθηγητές του Χάρβαρντ, κατόπιν από μια ομάδα 700 καθηγητών εν γένει, τελικά, στις 12 Δεκεμβρίου, από το διοικητικό συμβούλιο του πανεπιστημίου.

Ομως οι πλούσιοι δωρητές του, αρχής γενομένης από τον (εβραίο) δισεκατομμυριούχο Μπιλ Ακμαν, απειλούν να διακόψουν τη χρηματοδότησή του. Ο Ακμαν, που διαθέτει στο X έντεκα εκατομμύρια ακολούθους, αξιώνει ξανά και ξανά την παραίτησή της. Παράλληλα, τα συντηρητικά Μέσα κοσκινίζουν τις ακαδημαϊκές της εργασίες, το Washington Free Beacon και η «New York Post» την καταγγέλλουν για συνολικά 50 περιπτώσεις λογοκλοπής στο διδακτορικό της, το Fox News ουρλιάζει, η πίεση γίνεται ασφυκτική και η Γκέι παραιτείται. Οπότε; Είναι μια αντισημίτρια λογοκλόπος, ένα άτομο χωρίς προσόντα που διορίστηκε πρόεδρος του Χάρβαρντ μόνο λόγω φυλής και φύλου, όπως καταγγέλλουν κάποιοι;

Η ανεξάρτητη επιτροπή του Χάρβαρντ που ανέλαβε να διερευνήσει τις καταγγελίες περί λογοκλοπής εντόπισε «μερικές περιπτώσεις ανεπαρκούς παραπομπής» αλλά «καμία παραβίαση των προτύπων» του πανεπιστημίου. Στο μεταξύ, και καθώς το όπλο αυτό λειτουργεί και προς τις δύο κατευθύνσεις, η Business Insider καταγγέλλει τώρα για λογοκλοπή στο δικό της διδακτορικό την Νέρι Οξμαν, σύζυγο του Μπιλ Ακμαν και πρώην καθηγήτρια στο MIT.

Οσον αφορά τον αντισημιτισμό, η ίδια η Γκέι έχει παραδεχθεί ότι διέπραξε λάθη και ότι έπρεπε, από την πρώτη της κιόλας αντίδραση στις θηριωδίες της 7ης Οκτωβρίου, να δηλώσει «πιο κατηγορηματικά αυτό που γνωρίζουν όλοι οι ενσυνείδητοι άνθρωποι: η Χαμάς είναι μια τρομοκρατική οργάνωση που επιδιώκει να εξαφανίσει το εβραϊκό κράτος». Αναγνώρισε επίσης ότι έπεσε στην παγίδα που της έστησε στο Κογκρέσο η τραμπική Ελίζ Στέφανικ όταν εξομοίωσε το κάλεσμα σε ιντιφάντα με το κάλεσμα για γενοκτονία των Εβραίων, επιλέγοντας, αντί να της απαντήσει επί της ουσίας, τις προκάτ φράσεις που της είχαν ετοιμάσει δικηγόροι περί ελευθερίας της έκφρασης.

Το βέβαιο είναι αυτό που έγραψε στη «Haaretz» ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ετάν Νετσίν, ότι οι ακροδεξιοί ακτιβιστές που ζητούσαν, και τελικά πήραν, την κεφαλή της επί πινάκι δεν νοιάζονται ούτε για τον αντισημιτισμό ούτε για την ασφάλεια των εβραίων φοιτητών, μόνο για τη σταυροφορία τους εναντίον κάθε φιλελεύθερου θεσμού, όπως είναι το Χάρβαρντ. Οπότε; Είναι η Γκέι ένα θύμα;

Δεν είναι ανάγκη να επιλέγουμε πάντα στρατόπεδο. Ο μανιχαϊσμός ουδέποτε επέτρεψε να καταγραφεί η πολυπλοκότητα του ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, το μεγάλο στοίχημα της εποχής είναι να μην επιτρέπεις σε κανένα στρατόπεδο να σε ρουφάει στις απολυτότητές του.