Μάρκος Καρ, ο Άγγλος Αρχιναύαρχος και αρχηγός του ελληνικού ΠΝ

Γράφει ο Δημήτρης  Σταυρόπουλος

Το όνομα του είναι άγνωστο στους νεώτερους.

Δεν αναφέρεται σε καμία επίσημη επετηρίδα των Αρχηγών του Ναυτικού η των ναυάρχων που διατέλεσαν αρχηγοί Στόλου.

Κι όμως…

Για δυο χρόνια όμως, σε μια κρίσιμη για την χώρα και τις Ένοπλες Δυνάμεις περίοδο με το πολιτικό «καζάνι» να βράζει, διοίκησε το Όπλο, αναφερόμενος από επίσημες πηγές ως… αρχιναυαρχος, αρχηγός η στόλαρχος, επιθεωρητής, καθώς επίσης και ιδρυτής της Ναυτικής Αεροπορίας!

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ

Ο Μάρκος Καρ (Mark Edward

Frederic Kerr) ήταν Άγγλος ναύαρχος, που διετέλεσε αρχηγός της βρετανικής ναυτικής αποστολής και επιθεωρητής του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στην διετία 1913-1915.

Ο Ναύαρχος Καρ έχοντας λίαν προοδευτικές για την εποχή του ιδέες, θεωρήθηκε στο Βρετανικό Ναυτικό πρωτοπόρος και ήλθε πολλές φορές σε σύγκρουση με υπερσυντηρητικούς ανωτέρους και αρχαιότερούς του ναυάρχους.

Στο δε Ελληνικό Ναυτικό υπήρξε θερμός οπαδός της εξ ελαφρών σκαφών συγκρότησής του λόγω του ελληνικού αρχιπελάγους.

Ένα δόγμα που ακολουθείται μέχρι και σήμερα.

Θέλοντας δε να ενθαρρύνει την οργάνωση Ναυτικής Αεροπορίας το μέλλον της οποίας και πίστευε, έλαβε κατόπιν συντόμου ασκήσεως, καίτοι ηλικίας 50 ετών, πτυχίο χειριστού αεροπόρου.

Κατά την υπηρεσία του στην Ελλάδα ο τότε υποναύαρχος Καρ, βρέθηκε, ως εκ της θέσης του, αναμεμιγμένος στην επί του εξωτερικού ζητήματος πολιτική διένεξη που εξερράγη κατά τον Φεβρουάριο του 1915 εξ αφορμής της παρά του Βασιλέως Κωνσταντίνου απόρριψης της πρότασης του Ελευθερίου Βενιζέλου περί συμμετοχής της Ελλάδας εις την κατά των Δαρδανελίων στρατιωτική επιχείρηση.

Καίτοι ως τότε αρχηγός του Ελληνικού Στόλου (!), προσπάθησε να βοηθήσει στην ευόδωση της προσπάθειας περί εξόδου της Ελλάδας από την ουδετερότητα, εν τούτοις τάχθηκε τελικά υπέρ της πολιτικής του Βασιλέως διαβλέποντας τον συμμαχικό όλεθρο.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Η περίοδος είναι κρίσιμη.

Βασιλιάς και πρωθυπουργός διαφωνούν στα εθνικά θέματα.

Ο Καρ παίρνει θέση…

Ο Κωνσταντίνος, παρότι αναγνώριζε πως λόγω προϊστορίας αλλά και λόγω γεωγραφικής θέσης (η χώρα ήταν εκτεθειμένο στο συμμαχικό ναυτικό της Αντάντ), πίστευε στην τελική νίκη των Κεντρικών Δυνάμεων και επέμενε πως έπρεπε να παραμείνει ουδέτερη.

Ο Κωνσταντίνος, παρά τη συγγενική σχέση που είχε με τη βασιλική οικογένεια της Γερμανίας, καθώς η σύζυγός του ήταν αδελφή του Κάιζερ, έχοντας ωστόσο στενές σχέσεις και με τη βασιλική οικογένεια της Ρωσίας λόγω της μητέρας του Βασίλισσας Όλγας, γνώριζε πολύ καλά ότι η Ελλάδα ήταν ευπρόσβλητη από τον αγγλο-γαλλικό στόλο, ενώ τα ανταλλάγματα της Γερμανίας ήταν περιορισμένα και η σύμπραξη με την Τουρκία αδιανόητη.

Ως εκ τούτου, ευνοούσε την ουδετερότητα. Αυτή η ουδετερότητα όμως ήταν ευμενής προς την Αντάντ, καθώς η πρόθεση του Κωνσταντίνου ήταν η εξασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας του διπλασιασμένου Ελληνικού κράτους και των εδαφικών ανταλλαγμάτων μετά τον πόλεμο μέσω της Αντάντ, σε αντίθεση με το Βενιζέλο που πρότεινε την άνευ όρων συμμαχία με την Αντάντ.

Ταυτόχρονα όμως, ο αγγλόφιλος Βενιζέλος διαπραγματευόταν την έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο υπέρ της Αντάντ, η οποία ζητούσε μέσω του Σερ Φράνσις Έλλιοτ την εκστράτευση της Ελλάδας προς βοήθεια της Σερβίας, καθώς και την παράδοση εδαφών της ανατολικής Μακεδονίας (Καβάλα-Δράμα-Σέρρες) στη Βουλγαρία προκειμένου να βγει κι αυτή στον πόλεμο υπέρ της Αντάντ, με αντάλλαγμα εδάφη στη Μικρά Ασία μετά το πέρας του πολέμου.

Ιδιαιτέρως μετά την είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων, η πίεση για την έξοδο της Ελλάδος υπέρ της Αντάντ αυξήθηκε.

Ο Κωνσταντίνος έφτασε κοντά στο να εγκρίνει την εισήγηση του Βενιζέλου για ελληνική συμμετοχή στην Εκστρατεία των Δαρδανελλίων (Φεβρουάριος-Μάρτιος του 1915), αλλά ο εκτελών χρέη Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου, συνταγματάρχης Ιωάννης Μεταξάς, τον προειδοποίησε ότι η εκστρατεία θα αποτύχει, μεταπείθοντάς τον.

Αυτή η κίνηση του Κωνσταντίνου χαιρετίστηκε από τον Κάιζερ, ο οποίος έστειλε γράμμα στον Κωνσταντίνο συγχαίροντάς τον για τη στάση του απέναντι στο Βενιζέλο.

Οι συνεχείς διαφωνίες μεταξύ Κωνσταντίνου και Βενιζέλου οδηγούν σε παραίτηση τον τελευταίο, με τον βασιλιά να διορίζει πρωθυπουργό το Δημήτριο Γούναρη, ο οποίος ωστόσο δεν κατορθώνει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, με αποτέλεσμα την προκήρυξη εκλογών.

Οι Βενιζελικοί νικούν λαμβάνοντας την πλειοψηφία των εδρών του κοινοβουλίου, με τις εκλογές να έχουν μετατραπεί ουσιαστικά σε δημοψήφισμα για την επιλογή πλευράς στον πόλεμο.

Παρ´ όλα αυτά, ο Γούναρης συνέχισε να κυβερνά και να εφαρμόζει τη φιλογερμανική πολιτική των ανακτόρων μέχρι τις 10 Αυγούστου, λόγω μιας πλευρίτιδας του βασιλιά.

Ο βασιλιάς εν τέλει όρκισε τη νέα κυβέρνηση Βενιζέλου που έμελλε να διαλυθεί ξανά από το βασιλιά, δύο μήνες αργότερα.

Την επομένη, ο Κωνσταντίνος ζήτησε την απόσυρση της πρότασης του Βενιζέλου, με τον ίδιο να μην το πράττει, χρησιμοποιώντας μάλιστα και τον Γάλλο πρέσβη, ο οποίος διαβεβαίωνε τον Κωνσταντίνο πως το αίτημα είχε ανακληθεί.

Λίγες ημέρες μετά την άφιξη των συμμαχικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη, ο Βενιζέλος κατέθεσε ψήφισμα περί ελληνικής στρατιωτικής αποστολής στα βόρεια σύνορα της χώρας, το οποίο και ενεκρίθη.

Ο Κωνσταντίνος όμως, υπερβαίνοντας τις συνταγματικές του αρμοδιότητες, κάλεσε τον Βενιζέλο στα ανάκτορα την ίδια μέρα και τον απέπεμψε από το πρωθυπουργικό αξίωμα, δίνοντας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Αλέξανδρο Ζαΐμη.

Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το Φθινόπωρο του 1915 ο αντιναύαρχος τότε Καρ, ανακλήθηκε από την Ελλάδα και ανέλαβε την αρχηγία μοίρας αγγλικών θωρηκτών τύπου "Κουήν" που συστάθηκε προς ενίσχυση του ιταλικού στόλου.

Το δε επόμενο έτος του ανατέθηκε η αρχηγία της Α/Α άμυνας της περιοχής του Λονδίνου απ΄ όπου και αποστρατεύθηκε με βαθμό ναυάρχου.

Μέχρι τον θάνατό του, που συνέβη το 1944, ο ναύαρχος Καρ διατήρησε ζωηρή αγάπη για την Ελλάδα και υπερηφανευόταν ν΄ αναφέρει ότι είχε διατελέσει αρχηγός του ελληνικού στόλου και πρώτος χειριστής της ελληνικής ναυτικής αεροπορίας, η οποία και στη συνέχεια αποτελεί το τρίτο σήμερα όπλο των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.

Για την ιστορία πάντως στην επίσημη επετηρίδα του ΓΕΝ, εκείνη την περίοδο αναφέρονται ως Αρχηγοί οι Ματθαίος Ματθαιοπουλος (16/09/1912 - 07/04/1914),  Δημήτρης Παπαχρηστος (14/04/1914 - 16/06/1914) και Σοφοκλής Δουσμανης(9/06/1914 - 14/06/1917).

Πληροφορίες

Darryl Roger Lundy: The Peerage.

The Dreadnought Project. Mark Edward Frederic Kerr.

Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας

The post Μάρκος Καρ, ο Άγγλος Αρχιναύαρχος και αρχηγός του ελληνικού ΠΝ appeared first on Militaire.gr.