Ο αφανής ήρωας του Έπους του 40 που πνίγηκε στο ναυάγιο του «Χειμάρρα»

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Αν μέχρι σήμερα διασώζονται τα ντοκουμέντα του έπους του 40, αυτό οφείλεται στην αυτοθυσία, το πείσμα και τον ηρωισμό των «αφανών πρωταγωνιστών» του πολέμου, που έμειναν άγνωστοι μεν, αλλά άφησαν ανεξίτηλο το αποτύπωμα τους στην Ιστορία!

Λάζαρος Ακερμανίδης.

Πόσοι τον ξέρουν και ποιος τον θυμάται…

Κι όμως εμείς οι νεώτεροι έχουμε μπροστά μας τις συγκλονιστικές εικόνες από τις νικηφόρες στρατιωτικές επιχειρήσεις εκείνης της εποχής στην

Ήταν ο φωτογράφος του πολέμου.

Ο πρώτος και ο καλύτερος!

Με τα αλλεπάλληλα «κλικ» του στην πρώτη γραμμή, αποτύπωσε τον θρίαμβο, τον πόνο, την απώλεια και κυρίως το μεγαλείο των Ελλήνων που «κράτησαν Θερμοπύλες» στα χιονισμένα βουνά.

Το τέλος του ωστόσο ήταν τραγικό.

Πνίγηκε σ ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια που σημειώθηκαν στις ελληνικές θάλασσες…

ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

Γεννήθηκε το 1903 στα Σούρμενα του Πόντου. Αργότερα, η οικογένεια του κατέφυγε στο Σότσι της νότιας Ρωσίας, για να αποφύγει τις διώξεις των Τούρκων.

 Εκεί τελείωσε το γυμνάσιο και διδάχθηκε την φωτογραφία παράλληλα με την τέχνη της ζωγραφικής.

 Το 1932 αποφάσισε να έρθει στην Ελλάδα, όπου και άρχισε να εργάζεται ως επαγγελματίας φωτογράφος. 

Συνεργάστηκε με τους αδελφούς Μεγαλοκονόμου στην Αθήνα[2], με τον Γιώργο Λυκίδη στη Θεσσαλονίκη και με άλλους.

Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου βρίσκει τον Ακερμανίδη στην Κατερίνη, όπου ζούσε ο αδελφός του, Ηλίας.

 Κατατάχθηκε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού το οποίο ζητούσε επαγγελματίες φωτορεπόρτερ για να φωτογραφήσουν στο μέτωπο. Παρέμεινε για μεγάλο διάστημα στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

Οι Έλληνες έδιναν αγώνα υπέρ εστιών και βωμών και κάποιος έπρεπε να απαθανατίσει εις το διηνεκές τον αγώνα τους για λευτεριά, έπειτα από κείνο το μαύρο τελεσίγραφο που επέδωσε ο Ιταλός πρεσβευτής στον Μεταξά την 28η Οκτωβρίου 1940.

 Η Ελλάδα ήταν σε πόλεμο και όλοι θα συνέδραμαν την πατρίδα από το δικό του μετερίζι ο καθένας.

Σκληραγωγημένος εξάλλου καθώς ήταν, τι να του πουν οι κακουχίες της ορεινής ζωής στην Πίνδο; 

Αυτός στον Εύξεινο Πόντο ήταν χειμερινός κολυμβητής, λίγα χιόνια θα τον φόβιζαν;

 Το μόνο που ζήτησε από τον γουναρά αδερφό του ήταν ένα σκουφί απ’ αυτά που καλύπτουν τα αυτιά, «γιατί μόνον αυτά κρυώνουν», του εξομολογείται.

Με το ζεστό καπέλο ανά χείρας κι ένα συμβόλαιο με την εφημερίδα «Νίκη», ξεκινά λοιπόν για τον πόλεμο…

Ένας από τους πρώτους φωτορεπόρτερ που καταφτάνουν στο μέτωπο είναι λοιπον ο Λάζαρος Ακερμανίδης, ο οποίος θα μετρήσει την πιο μακρά παραμονή στον πόλεμο και θα καταγράψει με τον φακό του περί τα 2.500 ασπρόμαυρα καρέ από κείνον τον τραγικό χειμώνα στην Ήπειρο.

Αυτόν τον φωτορεπόρτερ δεν τον ενδιαφέρουν όμως μόνο οι έφοδοι και τα στρατιωτικά ανδραγαθήματα, πολεμικά στιγμιότυπα δηλαδή για τα οποία είναι διατεθειμένος να φτάσει πολύ μακριά, αλλά και η αμείλικτη καθημερινότητα του οπλίτη. Τι κάνει, ας πούμε, στην ανάπαυλά του; 

Πώς τη βγάζει όταν δεν είναι με το τουφέκι στο χέρι;

Κάτι έχουν όμως οι δικές του φωτογραφίες, κάτι που δεν είναι δύσκολο να διακρίνεις. Αδιαφορώντας για τον κίνδυνο της δικής του ζωής, ο Ακερμανίδης είναι παρών στην πρώτη γραμμή, κι έτσι τραβά φωτογραφίες από τις μάχες.

 Δεν κάθεται στα μετόπισθεν και την ασφάλεια του στρατοπέδου, κάτι που του δίνει το χαρακτηριστικό επαγγελματικό του προβάδισμα.

Εκεί που θέριζαν οι σφαίρες δηλαδή και χυνόταν αίμα ελληνικό.

 Εκεί που έβγαιναν οι ξιφολόγχες και οι μάχες γίνονταν σώμα-με-σώμα.

 Εκεί τέλος που μύριζε θάνατος και μπαρούτι. Ο φακός του ήταν παραγωγικότατος και ήταν μόνο ο αχός της μάχης αυτός που κάλυπτε τον ήχο του δικού του κλείστρου.

Έτσι ήταν κι αυτός στην προσωπική του ζωή, παλικάρι, και η ορμητικότητά του μένει παροιμιώδης στο αλβανικό μέτωπο.

 Η «Νίκη» θα γινόταν εξάλλου η εφημερίδα που ήδη από το 1941 εκδίδει ένα αναμνηστικό φωτογραφικό λεύκωμα του Πολέμου του ’40.

 Και ήταν όλο δουλειά του Ακερμανίδη, ένα έργο-σταθμός για την πειστική πολεμική απάντηση της πατρίδας μας στον φασιστικό ιμπεριαλισμό.

ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΟΥ ΤΕΛΟΣ

Το φωτογραφικό «φαινόμενο» Λάζαρος Ακερμανίδης δεν έμελλε ωστόσο να επιβιώσει, ούτε ως άνθρωπος ούτε ως έργο. Το σύνολο του φωτογραφικού του υλικού λογίζονταν μάλιστα εξαφανισμένο ήδη από το 1947, με το που έφυγε δηλαδή από τη ζωή στο τραγικό ναυάγιο της «Χειμάρρας».

Η βύθιση του ατμόπλοιου «Χειμάρρα» στις 19 Ιανουαρίου 1947 στον Νότιο Ευβοϊκό παραμένει το πιο πολύνεκρο ναυτικό δυστύχημα της χώρας μας, ο «ελληνικός Τιτανικός».

 Απέπλευσε στις 8:30 π.μ. της 18ης Ιανουαρίου 1947 από τη Θεσσαλονίκη για τον Πειραιά, με 544 επιβάτες και 86 άνδρες πλήρωμα, και στις 4:10 τα ξημερώματα της 19ης Ιανουαρίου προσέκρουσε λόγω της πυκνής ομίχλης σε βραχονησίδα της Νότιας Εύβοιας.

Αν και το πλοίο βυθίστηκε μιάμιση ώρα αργότερα και σε κοντινή απόσταση από την Αγία Μαρίνα, ο πανικός που επικράτησε κατά την εγκατάλειψή του, το δριμύ ψύχος και τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 383 άνθρωποι. 

Ανάμεσά τους πλήθος γυναικόπαιδων, πολλοί από τους 36 πολιτικούς κρατούμενους και ακόμα περισσότεροι χωροφύλακες-συνοδοί τους και απλοί στρατιώτες.

Ο Λάζαρος Ακερμανίδης χάθηκε κι αυτός στα μανιασμένα νερά και μαζί του εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και το σπουδαίο έργο του. 

Το 1974, σε λεύκωμα του Σπύρου Μελετζή, περιλήφθηκαν κάποιες εικόνες του, αν και θα έπρεπε να περιμένουμε το 1993 και τον ιστορικό φωτογραφίας Άλκη Ξανθάκη να ανακαλύψει στην Κατερίνη το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Ακερμανίδη, παρουσιάζοντας μετά καμιά 200αριά φωτογραφίες σε έκθεση στην Αθήνα (Οκτώβριος του 1993).

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Στα βουνά της Πίνδου δεν είναι βέβαια  ο μόνος φωτορεπόρτερ. Εκεί θα βρει τους παλιούς του εργοδότες, όλα τα αδέλφια Μεγαλοκονόμου (Κωνσταντίνος, Μανώλης και Χαράλαμπος) δηλαδή, αλλά και τον Κασόλα της εφημερίδας «Ασύρματος», τον Νισύριο της «Βραδυνής», τον Σούτσο του «Έθνους» και τον Βασίλη Τσακιράκη φυσικά, που τον ήξεραν οι πάντες ως «Φωτογράφο της Αλβανίας».

Θα βρει επίσης και πλήθος κινηματογραφιστών, που γυρνούν φιλμάκια για τα «Επίκαιρα». Μεταξύ αυτών και ο Φιλοποίμην Φίνος.

Πληροφορίες

enimerotiko

The post Ο αφανής ήρωας του Έπους του 40 που πνίγηκε στο ναυάγιο του «Χειμάρρα» appeared first on Militaire.gr.