Αγκινάρες με κουκιά: πριγκιπέσες και αλάνια

«Όταν η ευγενής Κυνάρα η καρδονίσκη, γνώρισε τον ταπεινό Κύαμο τον κοινό…» . Κάπως έτσι θα μπορούσε να ξεκινά η ιστορία μιας συνταγής η οποία συντίθεται από δυό υλικά που, στο μυαλό μου τουλάχιστον, έχουν μεγάλες ταξικές διαφορές.

Η ρωμαλέα αγκινάρα έχει τίτλους ευγενείας απ’ την αρχαιότητα καθώς η ρωμαϊκή μυθολογία την συνδέει με τον Δία. Λέγεται ότι ξεκίνησε την καριέρα της ως μια όμορφη κόρη με το όνομα Κυνάρα, στο νησί Ζηνάρι (που αγνοώ την σύγχρονη ονομασία του), την οποία πρόσεξε ο Δίας κατά την επίσκεψή του στον αδελφό του Ποσειδώνα.

Ο Ζευς λοιπόν (my middle name is kamaki)

της τα έριξε κανονικότατα σε μια παραλία και όταν το πρόσωπό του σφραγίστηκε από εκείνο το χαζοχαρούμενο χαμόγελο που περιγράφει τα πάντα χωρίς την ανάγκη για καμία άλλη πληροφορία, καρατσιμπιμέμνος με το τεκνό πλέον, ήταν έτοιμος για το επόμενο βήμα. Έτσι, γύρισε και της πρότεινε να της δώσει προαγωγή σε θεά, για να μπορεί να την έχει καβάντζα και στον Όλυμπο, κάθε φορά που η Ήρα απουσίαζε (για ψώνια στη Ρώμη θα πήγαινε η μεγάλη κυρία), πρόταση την οποία η Κυνάρα απεδέχθη σαν βουάρ.

Όμως, ως γνήσια Ελληνίδα, εκτός απ’ τα λούσα και τον έρωτα με την εξουσία (θυμίζει κάποια αυτό ή κάνω λάθος;), η Κυναρούλα μας, η ακαμάτα, πεθύμησε και τη μανούλα της στο χωριό και έτσι, την έκανε σκαστή για «ολιγοήμερες διακοπές» να πάρει τη δόση της από κουτσομπολιά. Στην επιστροφή της όμως, ο Δίας που ήταν σε φάση έπαρσης, την είδε πολύ στραβά την κίνηση της μικρής θεάς και με πληγωμένο το τεράστιο εγώ του, της πέταξε κάτι του στιλ «σε έκανα πριγκιπέσσα μωρή και συ ξανατρέχεις στα ξερονήσια να τα πεις όλα στη μανούλα σου…».

Τα πήρε δε τόσο χοντρά που την έστειλε πακέτο στη μάνα της μεταμορφωμένη σε γαϊδουράγκαθο, για να καταλάβει το αχάριστο κοριτσάκι τι εστί γαϊδουριά, απ’ την καλή κι’ απ’ την ανάποδη. Όμως, το γαϊδουράγκαθο αυτό (γιατί τέτοιο είναι η αγκινάρα) διατήρησε την θεϊκή του γεύση και κορμοστασιά και, απ’ την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη ως σήμερα, κράτησε τον μύθο του αφροδισιακού εδέσματος με μοναδικές γευστικές αποχρώσεις (εξ ου και η εικαστική προσέγγιση της Pandespani επί του θέματος, παραγγελιά του συγγραφέα).

Τώρα, πώς το νομπιλιτέ του άνθους με τις αφροδισιακές ιδιότητες έμπλεξε με τον ταπεινό πλην τίμιο κύαμο (το κουκί στην αρχαία ελληνική), που δεν συνοδεύεται από αντίστοιχες περγαμηνές, εικάζω ότι έχει να κάνει μάλλον με την κοινή περίοδο συγκομιδής τους κατά τον Απρίλιο-Μάιο, πράγμα που αποτέλεσε αφορμή για να μπούνε στο ίδιο πιάτο κατά την συνήθη πρακτική της λαϊκής κουζίνας.

Έμμεση σύνδεση του ψυχανθούς με το ευγενές άνθος της αγκινάρας βρήκα και σε μια λαϊκή παροιμία που λέει ότι «όποιος δεν κάθεται καλά και θάλασσα γυρεύει, ο διάβολος του κώλου του κουκιά του μαγειρεύει», την οποία αν ακολουθούσε η Κυνάρα θα είχε σώσει την παρτίδα, αλλά προφανώς η σοφία τούτη δεν είχε προκύψει ακόμη στην εποχή του Δία. Υπόψη ότι το όνομα κύαμος προέρχεται απ’ το «κύω»= φουσκώνω, για τους προφανείς λόγους που συνδέονται με την κατανάλωσή του,