Greek2Speak: Λένα Πλάτωνος – Μάσκες Ηλίου

Όταν το όνομα της Λένας Πλάτωνος πέφτει στο τραπέζι, στριφογυρίζουν στο νου πληθώρα σκέψεων αναφορικά με την παρακαταθήκη της. Είμαι πλέον πεπεισμένος, πως για να ανοίξει διάπλατα κανείς τις ψυχοπνευματικές του αγκάλες σε οτιδήποτε φέρει την υπογραφή της Ηρακλειώτισσας δημιουργού, θα ήταν φρόνιμο να διατρέξει πρωτίστως και προσεκτικά το σύνολο της πολύτιμης εργογραφίας αυτής.

Κι υφίστανται επαρκείς, σε πλήθος και αισθητικό εκτόπισμα, κομβικοί σταθμοί που φεγγοβολούν σα φάροι, σε μια συγκομιδή με πλειάδα εκφραστικών οδών όπως αυτή της εν λόγω

“εξτρεμίστριας”. Ως τέτοιο, οφείλουμε να λογίζουμε το άλμπουμ της Μάσκες Ηλίου, το πλάνο του οποίου “εκκολαπτόταν” για σεβαστό χρονικό διάστημα στο νου της καλλιτέχνιδας. Με απαρχή, τις ημέρες κατά τις οποίες κατέστρωνε τις ηχογραφήσεις του Σαμποτάζ, πίσω στην αυγή των 80s.

Ώσπου σμίγει με το 1984, κι οι Μάσκες Ηλίου σηματοδοτούν μια εκφραστική ενηλικίωση και συγχρόνως μια ολότελα επιτυχημένη απόπειρα διαφυγής της από τη μαγνητική επίδραση του χατζιδακικού σύμπαντος. Τούτο το καταστάλαγμα δημιουργικότητας, αντανακλά την εναρκτήρια “όψη” της Πλάτωνος ως καθολικής τραγουδοποιού, αφού στην έκταση του δίσκου επωμίζεται για πρώτη φορά εξ’ ολοκλήρου, το στιχουργικό, συνθετικό και ερμηνευτικό (με σποραδική υποστήριξη) βάρος.

Στο μεγάλο κάδρο της πλατωνικής κληρονομιάς, το παρόν ηχογράφημα προσιδιάζει σε μια μεσοτοιχία ανάμεσα στο συνεσταλμένο άγγιγμα της Λιλιπούπολης και τον ιδιοσυγκρασιακά δομικό αναβρασμό του Γκάλοπ. Εξάλλου, εδώ παρίσταται για πρώτη φορά τόσο ενεργά- περισσότερο απ’ το Σαμποτάζ- η ενστικτώδης, σχεδόν αντανακλαστική έμφαση της Πλάτωνος προς το γόνιμο αυτοσχεδιασμό. Κατανέμοντας μεθοδικά την καλπάζουσα φαντασία της σε οκτώ συνθέσεις, οι οποίες, αφενός σχηματίζουν ενιαία διάρθρωση, κι αφετέρου στέκονται ως αυθύπαρκτες μονάδες.

Απ’ την είσοδο με την αφαιρετική electronica των “Το παιδί της παραμονής” (με απαγγελία του Νίκου Αϊβαλή) και “Η κυψέλη” (με τρεμάμενη φωνητική συμμετοχή του Θάνου Σταθόπουλου), καθίσταται σαφές πως το υφολογικό αποτύπωμα της τριαντατριάχρονης τότε δημιουργού, απείχε αισθητά απ’ οτιδήποτε κυκλοφορούσε εντός συνόρων εκείνη την περίοδο. Και παρασάγγας, θα προσέθετα, απ’ τις νόρμες του μεταπολιτευτικού τραγουδιού. Προσδιορίζεται μονάχα, στα πλαίσια αυτού που νοούταν για την εν λόγω συνθέτρια ως ηλεκτρονική μουσική. Στην τεχνοτροπία της, είχαν φερ’ ειπείν αφομοιωθεί, τα δαιδαλώδη θεμέλια των Kraftwerk, το πειραματικό μένος των White Noise (όνομα “αναφοράς” κατά την ίδια) και σχεδόν κατά τη συγγραφή των κομματιών, παρεισφρέει κι η “Big Science” αύρα της Laurie Anderson.

Εκ φύσεως, θέσεως και προθέσεων, η “άποψη” που υιοθέτησε στη διάρκεια αυτού του πολυσχιδούς έργου και ανέθρεψε στο μέτρημα των ετών, είναι αδύνατο να ταυτοποιηθεί μονομιάς. Είναι που στις ερμηνείες της ισορροπεί με ευχέρεια πολύπειρου σχοινοβάτη μεταξύ, σουρεαλιστικού λόγου, επικριτικού κοινωνικού σχολιασμού και προσωπικών βιωματικών στιγμών. Έτσι, τo τρίο “Μπλε/Μιραμπίλλια/Στοπ”, εκκινεί με φόρα απ’ το υψίφωνο art rock παρελθόν, με ένα πιάνο να δίνει τον τόνο και τα πλήκτρα του συνθεσάιζερ να δημιουργούν ένα αιθέριο περίγραμμα. Στο “Στοπ”, μάλιστα, θα εμφανιστεί ο Γιάννης Παλαμίδας, τόσο κραυγάζοντας όσο και ως ανθρώπινο beatbox.

Φτάνει, δε, σε αφοπλιστικές κορυφώσεις, όπως αυτή του “Η λάθος αγάπη”, ενδεικτικές της επιδίωξης να θέσει έναν αφηγηματικά λεκτικό χαρακτήρα ως κεντρικό άξονα των συλλήψεών της. Ο οποίος, δε στοιχειοθετεί απλώς μια στιχουργική επένδυση των ηχητικών στρωμάτων που προκύπτουν απ’ τους συνθετητές, αλλά λειτουργεί ως κυρίαρχο μέσο. Στην εκτέλεση του συγκεκριμένου τρακ, που προϋπήρχε των ηχογραφήσεων του δίσκου, συναντά κανείς και την κλασική της παιδεία, καθώς και τη σύνδεση αυτής με τα καινούργια, αμιγώς ηλεκτρονικά μονοπάτια. Βέβαια, στη νεοφερμένη νοοτροπία της, η απόσχιση απ’ τα προηγηθείσα εγχειρήματά της, είναι κατάδηλη σε συνθέσεις όπως αυτές των “Lego”, “Hopping by shopping” (στο μικρόφωνο κι ο Κλέων Αντωνίου), “Διάλειμμα το Σάββατο” και “Άλλοθι με 39° καλοκαίρι”. Μέσα τους, διηγήσεις και φωνητικά σχήματα περασμένα από vocoder και επεξεργαστές, αγωνιώδες συνθετικό μπάσο, μελωδικά μοτίβα πληκτροφόρων και υπεριπτάμενες “ιαχές” συχνοτήτων, συνιστούν ένα αδιαίρετο σώμα ηλεκτρονικής αντίληψης.

Μπορεί οι Μάσκες Ηλίου να μην “απήλαυσαν” τις δάφνες των Σαμποτάζ και Γκάλοπ ή της μελοποίησης 13ων ποιημάτων του Καρυωτάκη, συγκρότησαν, ωστόσο, μια διέλευση μέσω της οποίας γαλουχήθηκε το καλλιτεχνικό σθένος εκείνης της κοπέλας με το φωσφoρίζον βλέμμα. Κι η φράση “θα αντάλλαζα πετρελαιοπηγές με μια δική σου ερωτική χειρονομία”, θα αντηχεί ιδιότυπα ποιητική ευαισθησία, στο διηνεκές…

Κυκλοφόρησε από: Lyra
Έτος: 1984
Ακούγεται σαν: τις χειμαρρώδεις εκβολές μιας πολυσχιδούς προσωπικότητας
Φράση κλειδί: Προχώρα πια, μη φοβάσαι να τσαλακώσεις την “εικόνα” σου
Στο Mixtape σας προσθέστε: “Το παιδί της παραμονής”, “Μπλε/Μιραμπίλλια/Στοπ”, “Η λάθος αγάπη”
Ακούστε/αποκτήστε το: κλικάροντας εδώ