“Η Βρετανία δεν πρέπει γίνει η παιδική χαρά των πλούσιων Ρώσων, όπως η Κύπρος”

Όπως αποδεικνύει η ιστορία του Μπόρις Μπερεζόφσκι, το Λονδίνο έχει γίνει επίσης πεδίο μάχης ολιγαρχών. Και η επιρροή τους βλάπτει το πολιτικό μας σώμα, σχολιάζει ο John Kampfner στη Guardian.

Ένα νησιωτικό κράτος διαφημίζεται ως ο προορισμός που επιλέγουν οι υπερ-πλούσιοι – κυρίως από τη Ρωσία – για το ξέπλυμα χρήματος και τη φήμη

Δεν είναι μόνο η Κύπρος που θα μπορούσε να μετανιώσει για το επιχειρηματικό της μοντέλο. Δεδομένου ότι οι φυσικοί πόροι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης που είχαν λεηλατηθεί από λίγα αδίστακτα και με καλές διασυνδέσεις πολιτικά πρόσωπα, η ίδια η Βρετανία έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μια ευπρόσδεκτη εστία, ή το δεύτερο σπίτι, μιας νέας παγκόσμιας ελίτ. Το Λονδίνο είναι παιδική χαρά αλλά και πεδίο μάχης για τους πλούσιους Ρώσους. Μερικές φορές, τα πράγματα πάνε στραβά. Η δολοφονία του Αλεξάντερ Λιτβινένκο ήταν μια από τις πιο ξεδιάντροπες επιθέσεις. Η ανακάλυψη, το Σάββατο, του πτώματος του Μπόρις Μπερεζόφσκι στην καλά φρουρούμενη έπαυλή του στο Berkshire αύξησε περισσότερο τις υποψίες. Ήταν αυτοκτονία, όπως υπονοήθηκε αρχικά, ενός ανθρώπου ο οποίος είχε χάσει ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του από τους εχθρούς του; Ή μήπως ήταν κάτι πιο σκοτεινό;

Συνάντησα μόνο μία φορά τον Μπερεζόφσκι, στη διάρκεια ενός γεύματος πριν από μερικά χρόνια, όταν παραπονέθηκε πικρά για τη μεταχείριση από τον πρώην προστατευόμενό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Δεν έκλαψα κιόλας για έναν άνθρωπο που ήταν βασιλιάς κατά το έκλυτο παλαιό καθεστώς του Μπόρις Γιέλτσιν. Μόλις είχε εδραιώσει την εξουσία του, ο Πούτιν κάλεσε τους ολιγάρχες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που τον είχαν βάλει στο Κρεμλίνο. Αυτό έγινε τότε και αυτό είναι το τώρα, τους είπε. Η συμφωνία ήταν: θα μπορούσαν να συνεχίσουν τις επιχειρηματικές συναλλαγές τους μέσα και έξω από τη Ρωσία όσο, α) δεν αναμιγνύονταν με την πολιτική και β) φρόντιζαν για τα οικονομικά συμφέροντα της σιλόβικι – των δυνάμεων ασφαλείας. Μερικοί απ ‘αυτούς δεν άκουσαν. Ο Μιχάηλ Κοντορκόφσκι, ο οποίος έκανε γνωστές τις πολιτικές του φιλοδοξίες, έλιωσε στη φυλακή. Ο Βλαντίμιρ Γκουζίνσκι, ο οποίος δημιούργησε τον ατρόμητο κάποτε τηλεοπτικό σταθμό NTV, αναγκάστηκε να φύγει. Ο Μπερεζόφσκι το έσκασε στην Αγγλία πριν τον πιάσουν και στη συνέχεια άρχισε την καταγγελτική εκστρατεία του από το επιχρυσωμένο κλουβί του.
Κάποιοι από τους εξόριστους της Ρωσίας είναι υπέρ του Κρεμλίνου. Άλλοι είναι εναντίον.

Κάποιοι ήταν υπέρ και έχουν γίνει αντί. Ένας ή δύο που ήταν αντίθετοι έχουν πειστεί και έγιναν υπέρ. Κάποιοι κατέληξαν στο Ισραήλ ή την Κύπρο. Οι περισσότεροι θα προτιμούσαν να ξοδεύουν χρόνο στην Κουρσεβέλ το χειμώνα ή την Côte d’Azur το καλοκαίρι. Αλλά θα προτιμούσαν να μιλούν αγγλικά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι ένας αγαπημένος προορισμός τους, επειδή οι αρχές έχουν την κακή συνήθεια να κάνουν ενοχλητικές ερωτήσεις.

Αυτό είναι ανταγωνιστικό, από την άποψη του δικαίου και της επιβολής φόρου, και η Μεγάλη Βρετανία ακολουθεί σε σχέση με άλλους αμερικανούς και ευρωπαίους αντιπάλους. Εκτός από τις καιρικές συνθήκες, τι υπάρχει που να μην τους αρέσει εδώ; Η βιομηχανία έχει δημιουργηθεί για να καλύπτει κάθε ανάγκη των ολιγαρχών. Πρώην υπουργοί τους εκπροσωπούν στη Βουλή των Λόρδων. Πρώην δημοσιοσχετίστες κάνουν τις δημόσιες σχέσεις τους. Οι δικηγόροι κάνουν ουρά για να τους εκπροσωπήσουν, χρησιμοποιώντας τους φριχτά επιεικείς και δυσφημιστικούς νόμους της Βρετανίας για να κάνουν μήνυση με την πρώτη ευκαιρία.

Οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι βεβαιώνονται ότι οι ολιγάρχες πληρώνουν όσο το δυνατόν λιγότερα από τα κέρδη και τις αποταμιεύσεις τους, ακόμη και σε δημοτικούς φόρους. Τα ιδιωτικά σχολεία καλωσορίζουν τα παιδιά τους και τα βιβλιάρια επιταγών τους. Μια παράλληλη οικονομία από καταστήματα σχεδιαστών, ιδιωτικά τζετ, ταχύπλοα και φρουρούς ασφαλείας υπάρχει για αυτούς και για τους νεόπλουτους από την Κίνα, τη Βραζιλία, τη Μέση Ανατολή και αλλού. Η κορυφή της στρεβλωμένης αγοράς κατοικίας στο Λονδίνο και στα νοτιοανατολικά υπάρχει μόνο γι ‘αυτούς.

Το 2007, έγραψα μετά από ένα ταξίδι στη Μόσχα ότι αρκετοί ρώσοι φίλοι και γνωστοί (δικηγόροι, δημοσιογράφοι, αρχιτέκτονες) ήταν «εμβρόντητοι από το ότι οι βρετανικές αρχές ήταν τόσο επιεικείς με την εταιρική ρωσική εισβολή». Αυτό ήταν περίπου έξι μήνες μετά τη δολοφονία του Λιτβινένκο και οι φίλοι μου δεν είχαν πολύ χρόνο για την εθνική οργή. Έγραψα: «Αν το τίμημα για να γίνει το City ένα καταφύγιο χαμηλής φορολογίας για ολιγάρχες και άλλους παράνομους, είναι να μετατρέψουν το Λονδίνο σε παράδεισο των γκάνγκστερ, τότε πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση».
Άλλοι θα προσδιορίσουν την ηθική των διάφορων δραστηριοτήτων μας. Εκτός από το έργο των εκτελεστών (που θα μπορούσαν να χτυπήσουν από οπουδήποτε), οι υπηρεσίες που παράσχονται στους σούπερ πλούσιους είναι όλες νόμιμες. Το ζήτημα είναι περισσότερο η επίδραση που έχουν στο πολιτικό μας σώμα. Η προσέγγιση της Βρετανίας προς τη Ρωσία είναι εδώ και καιρό αντιφατική. Κατά την τελευταία δεκαετία, ενώ ανοίξαμε τις πόρτες για τις ελίτ, οι διπλωματικές σχέσεις ήταν – για να δανειστώ μια δημοφιλή ρωσική λέξη – «slozhny» (περίπλοκες). Οι αλληλοκατηγορίες μετά τη δολοφονία του Λιτβινένκο τις πάγωσαν μόνιμα.

Κατά το περασμένο έτος, έχουν γίνει επίπονες προσπάθειες για να βελτιωθούν τα πράγματα. Δεν υπήρξε καμιά επιδεικτική προσπάθεια να πατηθεί το «Reset» (το οποίο η κυβέρνηση Ομπάμα ανακοίνωσε, μόνο για να το παρατήσει). Αντ ‘αυτού οι Βρετανοί είχαν μια πιο σταδιακή, βήμα προς βήμα προσέγγιση. Παρά τις σημαντικές διαφορές στο θέμα της Συρίας, οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας της Ρωσίας πρόσφατα εξέφρασε την ικανοποίησή τους για το Λονδίνο σε μια προσεκτικά συντονισμένη, κοινή επίσκεψη.

Προβλήματα όπως η αναβίωση της ρωσικής κατασκοπείας στο Ηνωμένο Βασίλειο (και όπως κάποιος υποθέτει και το αντίστροφο) δεν συζητιούνται. Συζητιέται η «φιλία», συχνά με ενοχλητικά αποτελέσματα. Πολλά ανώτερα στελέχη της παραιτήθηκαν από τη νεοσύστατη οργάνωση Συντηρητικοί Φίλοι της Ρωσίας, όταν ανακάλυψαν ότι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια μαζορέτα για το Κρεμλίνο του Πούτιν.
Η βρετανική κυβέρνηση είναι ειλικρινής σχετικά με τα κίνητρά της. Η βελτίωση του εμπορίου είναι αυτό που έχει σημασία τώρα, και τα μικρά, ασήμαντα προβλήματα, όπως οι δολοφονίες, δεν πρέπει να σταθούν εμπόδιο. Το Υπουργείο Εξωτερικών προσπάθησε να δικαιολογήσει την άρνηση να δημοσιοποιεί έγγραφα της κυβέρνησης για τον Λιτβινένκο, υποστηρίζοντας ότι το άνοιγμα της υπόθεσης θα μπορούσε να προκαλέσει «σοβαρή βλάβη στην εθνική ασφάλεια και / ή τις διεθνείς σχέσεις».
Στον Ντέιβιντ Κάμερον αρέσει να χρησιμοποιεί τον όρο «παγκόσμια κούρσα». Δεν είναι αρκετά σαφές ποιος είναι ο προορισμός, αλλά διπλωμάτες (και χρηματοδότες) θεωρούν τον πραγματισμό ένα σημάδι μιας πιο ώριμη εξωτερικής πολιτικής. Εξάλλου, αν δεν κάναμε αυτά τα πράγματα, οι άλλοι θα προχωρούσαν και θα έπαιρναν την επιχείρηση. Ίσως να θέλουμε να μιμηθούμε την Κύπρο και να καλωσορίσουμε όλους τους ενδιαφερόμενους. Θα ήταν χρήσιμο αν αφήναμε την κοινή γνώμη να γνωρίζει.

http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2013/mar/24/cyprus-britain-welcome-russian-oligarchs