Ιδιωτικός πλούτος και ευρωπαϊκή αλληλεγγύη

Πολλοί στην ευρωζώνη αναρωτιούνται γιατί οι φορολογούμενοι στις χώρες πιστωτές θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τις χώρες οφειλέτες που συχνά έχουν υψηλότερα ποσοστά ιδιωτικού πλούτου από τους εταίρους τους. Καλώντας τους πολίτες να χρηματοδοτήσουν τα χρέη των χωρών τους, οι κυβερνήσεις μπορούν να διορθώσουν τις δικές τους οικονομίες και να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη γράφει ο οικονομολόγος Peter Jungen στο http://www.project-syndicate.org.

Ένας παράγοντας που έχει συζητηθεί ελάχιστα

αλλά είναι κρίσιμος για τη διαμάχη σχετικά με τη μεταφορά πλούτου από το βορά της Ευρώπης στον προβληματικό νότο είναι η σχέση μεταξύ του δημόσιου χρέους, του ΑΕΠ και του ιδιωτικού πλούτου (χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών, μείον των χρηματοοικονομικών οφειλών τους) – ειδικότερα, η αναλογία του ιδιωτικού πλούτου προς το ΑΕΠ των χωρών της ευρωζώνης.
Ενώ το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει ηρεμήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές σε σημαντικό βαθμό, ορισμένες ευρωπαϊκές οικονομίες – όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία – βρίσκονται ακόμη σε κίνδυνο, επειδή δεν αναπτύσσονται αρκετά γρήγορα ώστε να περιορίσουν τα ελλείμματά τους και να περιορίσουν τα εθνικά τους χρέη. Η ζοφερή ειρωνεία εδώ είναι ότι η αναλογία του ιδιωτικού πλούτου προς το ΑΕΠ σε ορισμένες από τις χώρες που έχουν ανάγκη στήριξης από την ΕΚΤ και τα βόρεια μέλη της ευρωζώνης είναι ίση ή μεγαλύτερη από ότι στις περισσότερες  φερέγγυες χώρες.

Σκεφτείτε την Ιταλία, η οποία έχει την υψηλότερη αναλογία ιδιωτικού πλούτου ως προς το δημόσιο χρέος της από κάθε χώρα των G-7 και είναι περίπου 30% έως 40% υψηλότερος από ό, τι στη Γερμανία. Ομοίως, η Ιταλία και η Γαλλία μοιράζονται ένα ιδιωτικό πλούτο ως προς το  ΑΕΠ πέντε προς ένα, ενώ η Ισπανία – τουλάχιστον πριν από την κρίση που έπληξε τη χώρα- ήταν έξι προς ένα. Αντίθετα, η αναλογία στη Γερμανία, τον μεγαλύτερο πιστωτή της Ευρώπης, είναι μόλις 3,5 προς ένα.
Αυτή η διαφορά βρίσκεται στο επίκεντρο της ερώτησης με την οποία οι Ευρωπαίοι πολιτικοί παλεύουν  τώρα: Θα πρέπει οι φορολογούμενοι στις χώρες οφειλέτες να αναμένουν “αλληλεγγύη” – ή, πιο ωμά, τα χρήματα – από τους φορολογούμενους των χωρών πιστωτών; Γιατί θα πρέπει οι φορολογούμενοι των χωρών πιστωτών να  αναλάβουν την ευθύνη για τη χρηματοδότηση της κρίσης του ευρώ, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι η υψηλή αναλογία ιδιωτικού πλούτου/ ΑΕΠ μπορεί να προκύψει από τα χαμηλά φορολογικά έσοδα με την πάροδο του χρόνου, ενώ οι χαμηλότερες αναλογίες μπορεί να αντανακλούν υψηλότερα φορολογικά έσοδα;
Προτού ζητήσουν βοήθεια από την υπόλοιπη Ευρώπη, οι χώρες θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλους τους διαθέσιμους εγχώριους πόρους. Οι κυβερνήσεις των οφειλετών θα πρέπει να ζητούν από τους φορολογουμένους να χρηματοδοτούν μέρος του εθνικού χρέους, προκειμένου να αποφευχθεί η άνοδος των επιτοκίων στις πιστωτικές αγορές. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να προσφέρουν ένα κίνητρο με τη μορφή ενός επιτοκίου 3-4% στα