Υπ. Παιδείας: Το πλάνο για τα Αναλυτικά Προγράμματα - Τι αλλάζει στην Ιστορία

Σε πυρετώδεις διεργασίες για επικαιροποίηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, βρίσκεται από τον περασμένο Σεπτέμβριο το υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας. Ομάδες ειδικών έχουν επιφορτιστεί με το καθήκον της αναδόμησης και του εκσυγχρονισμού των Αναλυτικών Προγραμμάτων, με την έμφαση να δίνεται στον εξορθολογισμό της διδακτέας ύλης.

Σε συνέντευξή της στο SigmaLive,

η υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Αθηνά Μιχαηλίδου, περιγράφει τον σχεδιασμό για επικαιροποίηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων, από το Νηπιαγωγείο, μέχρι το Λύκειο και τις Τεχνικές Σχολές, υποδεικνύοντας ότι στόχος του υπουργείου της είναι η αφαίρεση ύλης, χωρίς να επηρεάζεται η μετάβαση των μαθητών από μία τάξη ή βαθμίδα σε άλλη.

Η κ. Μιχαηλίδου αναφέρεται ειδικότερα στο μάθημα της Ιστορίας, ο εκσυγχρονισμός του οποίου θα γίνει στη βάση παιδαγωγικών κριτηρίων. Το Αναλυτικό Πρόγραμμα και τα βιβλία του μαθήματος, σημειώνει, θα αναθεωρηθούν, ώστε «να δοθεί ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν και τη σύγχρονη Ιστορία του τόπου μας». Προανήγγειλε, μάλιστα, σχετικές ανακοινώσεις το επόμενο διάστημα.

Στόχος του υπουργείου, καταλήγει η κ. Μιχαηλίδου, είναι η πρώτη φάση της διαδικασίας να ολοκληρωθεί τον προσεχή Μάιο και, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2024-2025, να τεθούν σε εφαρμογή τα επικαιροποιημένα Αναλυτικά Προγράμματα.

1. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η επικαιροποίηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων; Από ποιους γίνεται και πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί;

Η διαδικασία επικαιροποίησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων έχει αρχίσει από τον προηγούμενο Σεπτέμβρη όταν και δόθηκαν οι πρώτες οδηγίες στις αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας να προχωρήσουν στη σύσταση Ομάδων Εργασίας για κάθε μάθημα, το οποίο διδάσκεται στα σχολεία Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης. Στις εν λόγω Ομάδες Εργασίας συμμετέχουν οι Επιθεωρητές/Επιθεωρήτριες κάθε μαθήματος, Σύμβουλοι ειδικοτήτων, Πανεπιστημιακοί, καθώς και εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών οργανώσεων. Η πρώτη φάση της διαδικασίας αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2024.

2. Είναι η πρώτη φορά που τα Αναλυτικά Προγράμματα εκσυγχρονίζονται μετά το 2010. Σε ποιους άξονες θα στηριχθεί η επικαιροποίηση;

Το Υπουργείο προχώρησε και κατά τη σχολική χρονιά 2014-2015 σε αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων, στη βάση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας. Αντιλαμβάνεστε ότι από τότε έχει μεσολαβήσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην παρούσα φάση, όμως, θα προβούμε σε επικαιροποίηση και εκσυγχρονισμό του περιεχομένου των Αναλυτικών Προγραμμάτων και όχι σε ριζικές διαφοροποιήσεις.

Ο βασικότερος άξονας στον οποίο θα στηριχθεί η διαδικασία επικαιροποίησης είναι ο εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης και ο εκσυγχρονισμός των Δεικτών Eπιτυχίας και Επάρκειας, με στόχο την προσαρμογή τους στο ωρολόγιο πρόγραμμα, δηλαδή τον πραγματικό διδακτικό χρόνο. Όπου χρειάζεται, ενδέχεται να αφαιρεθεί περιττή ύλη, χωρίς όμως να επηρεάζει τη συνέχεια από τη μία τάξη ή βαθμίδα στην άλλη.

Από την άλλη, η διαδικασία επικαιροποίησης αποσκοπεί και στην οριζόντια προώθηση των οκτώ βασικών, σύγχρονων δεξιοτήτων, όπως αυτές έχουν καθοριστεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2018 και αφορούν κυρίως στην ανάπτυξη γλωσσικών, μαθηματικών, ψηφιακών, μεταγνωστικών και προσωπικών ικανοτήτων, τις οποίες συνίσταται να αποκτούν οι νέοι άνθρωποι και οι ενήλικες.

3. Η επικαιροποίηση αφορά σε όλες τις τάξεις πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης;

Η επικαιροποίηση αφορά όλα τα μαθήματα που διδάσκονται σε όλες τις τάξεις της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Λύκειο και τις Τεχνικές Σχολές. Στη σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στη διαδικασία αξιοποιείται σχετικό διαθέσιμο υλικό που έχει ετοιμαστεί από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής της Ελλάδας, στη βάση του Προγράμματος Συνεργασίας στην Παιδεία που έχει υπογραφεί πρόσφατα μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου και του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού της Ελλάδας.

4. Τι θα γίνει με την ύλη των μαθημάτων; Θα μειωθεί εκεί και όπου κριθεί αναγκαίο;

Όπως προαναφέρθηκε, στοχεύουμε στον εξορθολογισμό της διδακτέας ύλης. Αυτό σημαίνει ότι εκεί και όπου κριθεί αναγκαίο ενδέχεται να αφαιρεθεί ύλη, χωρίς όμως να επηρεάζει την προαπαιτούμενη γνώση κατά τη μετάβαση των μαθητών/μαθητριών μας από τη μία τάξη ή βαθμίδα στην άλλη ή και για άλλο συναφές γνωστικό αντικείμενο. Επιδίωξή μας είναι η ύλη να περιοριστεί στην ουσιώδη, πυρηνική και αναγκαία ύλη.

5. Ενδέχεται να προστεθούν ή να καταργηθούν κάποια μαθήματα;

Το Υπουργείο δεν σκοπεύει στο παρόν στάδιο να προσθέσει ή να καταργήσει οποιοδήποτε μάθημα. Όπως προαναφέρθηκε, θα επικαιροποιηθούν τα Αναλυτικά Προγράμματα για τα υπάρχοντα μαθήματα. Η συζήτηση για μαθήματα ή και ώρες (ωρολόγιο πρόγραμμα) θα γίνει σε μεταγενέστερο στάδιο. Είναι σημαντικό να προχωρούμε με συστηματικό τρόπο και μικρά βήματα, για να «απορροφούνται» οι αλλαγές στο σύστημα.

6. Λόγος γίνεται και για το μάθημα της Ιστορίας. Ποιος είναι ο σχεδιασμός για το συγκεκριμένο μάθημα, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα ευαίσθητο ζήτημα;

Αναφορικά με το μάθημα της Ιστορίας, ήδη έχουμε αποφασίσει τους άξονες στους οποίους ειδικοί παιδαγωγοί της Ιστορίας θα εργαστούν: στη βάση παιδαγωγικών κριτηρίων θα αναθεωρηθεί το Αναλυτικό Πρόγραμμα αλλά και τα βιβλία της Ιστορίας, ώστε να δοθεί ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν και τη σύγχρονη Ιστορία του τόπου μας. Σύντομα θα έχουμε σχετικές ανακοινώσεις.

7. Θα προηγηθεί διαβούλευση ή οι όποιες αλλαγές εναπόκεινται στην εκτελεστική εξουσία; Θα ζητηθούν, για παράδειγμα, οι απόψεις της Εκκλησίας;

Όπως θα έχετε διαπιστώσει τους τελευταίους 11 μήνες, όλες οι σημαντικές αποφάσεις που λήφθηκαν στο ΥΠΑΝ στηρίχθηκαν στη διαβούλευση και στον διάλογο με όλους τους συμμετέχοντες. Σχετική ενημέρωση για τη διαδικασία επικαιροποίησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων και για τις στοχεύσεις της έχει γίνει σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως είναι οι Διευθυντές σχολείων, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις, οι συνομοσπονδίες γονέων.

Μάλιστα, όπως προαναφέρθηκε, εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών οργανώσεων συμμετέχουν στις Ομάδες Εργασίας που έχουν συσταθεί. Τόσο οι αρμόδιοι λειτουργοί του Υπουργείου μας, αλλά και εγώ προσωπικά είμαστε στη διάθεση όλων για την παροχή περαιτέρω πληροφόρησης και για ανταλλαγή απόψεων.

Νοείται ωστόσο ότι, λόγω της φύσης της συγκεκριμένης εργασίας, τον τελικό λόγο έχουν οι ειδικοί, δηλαδή οι Επιθεωρητές, οι Σύμβουλοι και οι Ακαδημαϊκοί που μετέχουν στις Ομάδες Εργασίας.

8. Ποιος είναι ο στόχος ως προς την εφαρμογή των Αναλυτικών Προγραμμάτων; Είναι εφικτή η υιοθέτησή τους με τη νέα σχολική χρονιά;

Με την εφαρμογή των επικαιροποιημένων Αναλυτικών Προγραμμάτων, ο απώτερος σκοπός μας είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου, ανθρωποκεντρικού, συμπεριληπτικού σχολείου, το οποίο θα προάγει τις ικανότητες, γνώσεις και δεξιότητες του κάθε παιδιού, ώστε να συμβαδίζει με τις ανάγκες της εποχής.

Θέλουμε οι μαθητές και οι μαθήτριές μας να είναι εγγράμματοι και να έχουν αναπτύξει τις ικανότητες που είναι θεμελιώδεις, όπως η κριτική σκέψη, η αξιολόγηση, η δημιουργικότητα, η καινοτομία κ.ά., που  θα τους επιτρέπουν να είναι ενεργοί πολίτες, ικανοί και ικανές να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προκλήσεις και να προσαρμόζονται πιο εύκολα στο ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Πρόθεσή μας είναι με την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2024-2025, να εφαρμοστούν τα επικαιροποιημένα Αναλυτικά Προγράμματα σε όλα τα μαθήματα. Η όλη προσπάθεια θα αξιολογείται συνεχώς ώστε να βελτιώνεται.