Μάχες με άλλο νόημα στα Πανεπιστήμια…

Ούτε είμαι, ούτε ήμουν ποτέ πρύτανης ή αντιπρύτανης. Με τις συνδικαλιστικές ομάδες στο χώρο της Ανώτατης εκπαίδευσης ασχολήθηκα λίγο πριν από το θάνατο του αείμνηστου Κώστα Δραϊνα, υποψήφιου πρύτανη το 2010 στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τον οποίο θεωρούσα καταλληλότερο για το αξίωμα αυτό, χωρίς να απαξιώνω τους ανταγωνιστές του. Φιλοπρυτανική ή φιλοσυντεχνιακή μομφή, λοιπόν, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να μου προσάψει.

Η μέχρι τώρα έρευνά μου με αντικείμενο τα πανεπιστημιακά περιβάλλοντα μου έχει στερήσει την ευτυχία να είμαι πάντοτε ευχάριστος σε πρυτάνεις, συνδικαλιστές και πολιτικούς,

Είναι ζήτημα ετοιμότητας για ευθυγράμμιση, τελικά. Γιατί και οι τρεις αυτοί κόσμοι – διοικήσεις ΑΕΙ, συνδικαλιστικές ομάδες, πολιτικές παρατάξεις – προτιμούν διαχειρίσιμους ανθρώπους. Από τη σκοπιά τους, είναι προτιμότεροι εκείνοι των οποίων ο λόγος και η πράξη μπορούν να ενταχθούν ομαλά στα σχέδια δράσης και στα πλαίσια της ρητορικής τους.

Ο λόγος για τη μεταρρύθμιση στα Πανεπιστήμια που προσπάθησε να επιβάλει η πρώην υπουργός Παιδείας. Κατά τα φαινόμενα, ανεπιτυχώς. Δεν θα μπω ούτε στην ουσία των αλλαγών, αν δηλαδή αυτές, έτσι όπως τις ψήφισε η Βουλή το περασμένο καλοκαίρι, ήταν αναγκαίες ή όχι. Γιατί δεν υπάρχουν καλοί και κακοί νόμοι γενικώς. Υπάρχουν βουλήσεις παραγόντων ή ομάδων που κάποιος πολιτικός τους εκπρόσωπος καταφέρει να συμπυκνώσει σε νόμο που, όταν εφαρμόζεται σύμφωνα με το πνεύμα του, λύνει προβλήματα για κάποιους και δημιουργεί προβλήματα για άλλους.

Σε ορισμένα του σημεία ο νόμος 4009/2011 είχε πολύ μεγάλη αποδοχή, όχι μόνο
μέσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Σε άλλα, ελάχιστη.

Ως το πιο δυνατό του σημείο προβλήθηκε η ενίσχυση της αυτοδιοίκησης και της αυτονομίας των Ιδρυμάτων. Όταν, όμως, ενισχύεις την αυτονομία και την αυτοδιοίκηση περιβαλλόντων που χάρις στην αυτοδιοίκηση έχουν καταστεί ανομικοί χώροι, δεν κάνεις μεταρρύθμιση, αλλά αντιμεταρρύθμιση, αφού δίνεις σε ήδη διαμορφωμένες πλειοψηφίες ακόμη μεγαλύτερη ισχύ να κάνουν αυτό που ξέρουν να κάνουν.

Το πιο δυνατό σημείο του νόμου είναι, αντίθετα, ότι εισάγει έναν πρόσθετο πόλο ισχύος στα ΑΕΙ, το Συμβούλιο, καταργώντας έτσι το μονοπολικό τοπίο με το απολυταρχικού χαρακτήρα πρυτανοκεντρικό μοντέλο διοίκησης που ισχύει μέχρι σήμερα και του οποίου τη γένεση πολλοί φορτώνουν, αδίκως, αποκλειστικά στις φοιτητικές παρατάξεις.

Αδίκως, όχι επειδή οι εν λόγω ομάδες δεν έμπαιναν πολύ νωρίς στη ζωή τους στο κυνικό παιχνίδι της συναλλαγής, αλλά επειδή δεν ήταν οι μόνοι παίκτες σε αυτό το άθλημα. Οι φοιτητικές παρατάξεις επέτειναν το πρόβλημα, δεν το δημιούργησαν όμως αυτές εξ υπαρχής.

Το δεύτερο προβαλλόμενο δυνατό σημείο του νόμου είναι, υποτίθεται, η ενίσχυση της σύνδεσης των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας. Έστω ότι η εν λόγω σύνδεση, όντως, επιτυγχάνεται με το νόμο και ότι με βάση αυτή τη φιλοσοφία τα Πανεπιστήμια έχουν λόγο ύπαρξης, όταν τα πτυχία έχουν «αντίκρυσμα»,