ΣΧΕΔΙΟ «ΑΘΗΝΑ»: Ο σκοπός δεν αγιάζει (πάντα) τα μέσα

Του ΧΑΡΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ελληνική μυθολογία αναφέρει πως ο Δίας, προκειμένου να γεννηθεί η θεά Αθηνά, είχε αναγκαστεί να σπάσει το κεφάλι του. Τώρα, η «γέννηση» μιας άλλης «Αθηνάς» κάνει τον υπουργό Παιδείας, Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο, να «σπάει» επίσης το κεφάλι του μήπως και βρεθεί λύση!
Για μια ακόμα φορά, στον χώρο της Παιδείας επικρατεί αναστάτωση. Το σχέδιο «Αθηνά» που αποσκοπεί στην αναδιάρθρωση και στον εξορθολογισμό του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αμφισβητείται. Το πρόγραμμα

που έχει ως στόχο την ομοσπονδοποίηση των ιδρυμάτων για την καλύτερη αξιοποίηση του εκπαιδευτικού προσωπικού και των υποδομών το μόνο που έχει κατορθώσει έως τώρα είναι να προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων σε όλη την επικράτεια.
Σαν να μην έφταναν τα οικονομικά μέτρα και η ανεργία που γονάτισαν το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών νοικοκυριών έρχονται να προστεθούν και άλλα βάρη σε μια σημαντική μερίδα του ελληνικού λαού. Πολλές θα είναι οι οικογένειες διαγωνιζομένων Πανελληνίων Εξετάσεων, οι οποίες με τις δεκάδες ανακατατάξεις, τις συγχωνεύσεις και τις μεταφορές τμημάτων, θα αναγκαστούν να επαναπροσδιορίσουν τα σχέδιά τους. Να σημειωθεί ακόμα πως και ο ανταγωνισμός για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων αναμένεται να είναι ακόμα πιο σκληρός, καθώς είναι προφανές πως εξαιτίας αυτού του ντόμινο αλλαγών ο αριθμός των εισακτέων αναγκαστικά θα μειωθεί.
Πολλοί εξάλλου είναι οι φοιτητές που, θέλοντας και μη, θα ακολουθήσουν τα τμήματά τους όπου αυτά μεταφερθούν και σε πολλές ακόμα περιπτώσεις θα αναγκαστούν να συμβιβαστούν με ένα άλλο γνωστικό αντικείμενο, πιθανότατα τελείως διαφορετικό απ’ ό,τι διδάσκονταν στη μέχρι τώρα ακαδημαϊκή φοίτησή τους. Χαρακτηριστικά πρέπει να αναφερθεί το παράδειγμα της «παγκόσμιας πρωτοτυπίας» να ενωθεί ένα Πολυτεχνικό Τμήμα πενταετούς φοίτησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με ένα Οικονομικό Τμήμα του ίδιου Ιδρύματος τετραετούς φοίτησης! Είναι πασιφανές πως όχι μόνο δεν πρόκειται για παραπλήσιο αντικείμενο σπουδών, κάτι που ίσως και να δικαιολογούσε την απορρόφηση του ενός από το άλλο, αλλά για σπουδές εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, προερχόμενες, μάλιστα, από διαφορετικά πεδία. Πιθανολογείται πως για ορισμένους, μάλιστα, ίσως και να αλλάξει μέχρι και ο τίτλος των σπουδών τους, κάτι που αναμφίβολα γεμίζει τους νέους με ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα για τα μελλοντικά επαγγελματικά τους δικαιώματα.

Ζημιά στην περιφέρεια
Πολλές είναι οι επαρχιακές πόλεις που «ζουν» σχεδόν αποκλειστικά από τους φοιτητές οι οποίοι σπουδάζουν σε αυτές. Η υλοποίηση του σχεδίου θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στις πόλεις και στις περιοχές αυτές, καθώς εκατοντάδες φοιτητές θα αποχωρούσαν, ακολουθώντας την έδρα της σχολής τους, γεγονός που θα ωφελούσε μόνο την περαιτέρω ενίσχυση των μεγάλων αστικών κέντρων.
Χαρακτηριστικά, το ΤΕΙ Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Δικτύων Μεσολογγίου, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς και είναι ζωτικής σημασίας για την πόλη, όχι μόνο αναμένεται να συγχωνευθεί με τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής, αλλά θα μεταφερθεί και στην Πάτρα. Εκπαιδευτικοί κύκλοι της περιοχής υπογραμμίζουν πως μια τέτοια μετατόπιση του τμήματος θα προκαλούσε «ξεγύμνωμα» της περιοχής, ενώ, όπως τονίζουν, η κυβέρνηση προχωρά στη συγχώνευση του Ιδρύματος παρά τις διαβεβαιώσεις που είχε λάβει ο δήμος, αλλά και τις προσπάθειές του να εξασφαλίσει τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για τη στέγαση του ΤΕΙ.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ολόκληρη η ακαδημαϊκή κοινότητα, και όχι μόνο, έχει ξεσηκωθεί και αντιδρά στην εφαρμογή του σχεδίου «Αθηνά». Καθηγητές και πρόεδροι πανεπιστημίων, πρυτάνεις, βουλευτές, δήμαρχοι και τοπικοί παράγοντες, εκπρόσωποι φοιτητών, καθηγητών και διοικητικών υπαλλήλων εκφράζουν έντονα τη δυσαρέσκεια και την αγανάκτησή τους με τη μεταρρύθμιση.
Οι φοιτητές οργανώνουν πορείες διαμαρτυρίας σε ολόκληρη τη χώρα, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους και διαμαρτυρόμενοι για το ότι δεν τους επιτρέπεται να σπουδάσουν ελεύθερα ό,τι οι ίδιοι επιθυμούν. Πολλοί είναι, μάλιστα, εκείνοι που λένε πως, σε περίπτωση που δεν κατορθώσουν να αντιστρέψουν το κλίμα και να τεθούν σε ισχύ όλα όσα αναφέρονται στην «Αθηνά», δεν τους μένει άλλη επιλογή από το να ξαναδώσουν Πανελλήνιες ή να καταφύγουν στο εξωτερικό, μήπως και κατορθώσουν να σπουδάσουν αυτό που ονειρεύονται.
Βουλευτές από διάφορες περιφέρειες και νομούς της χώρας, που πλήττονται από το σχέδιο, αποστέλλουν διαβήματα προς τον κ. Αρβανιτόπουλο για να του εκφράσουν τη θέση και τις διαφωνίες τους, λαμβάνοντας υπόψη τη δήλωση του υπουργού πως θα γίνουν διορθώσεις, όπου τα αιτήματα είναι δίκαια. Βέβαια, πρέπει να τονιστεί πως ο χάρτης της αναδιάρθρωσης της ανώτατης εκπαίδευσης δεν έχει μόνο «χαμένα», αλλά και «κερδισμένα» πανεπιστημιακά ιδρύματα, τα οποία και επιθυμούν την υλοποίηση του σχεδίου «Αθηνά», χωρίς όμως να παραλείπουν να εκφράζουν την αλληλεγγύη τους προς τα τμήματα που δεν επωφελούνται.

Γενναία προσπάθεια αγαθών προθέσεων

Αναμφίβολα το σχέδιο «Αθηνά», το μεγαλύτερο ίσως εγχείρημα των τελευταίων ετών στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας, αποτελεί μια γενναία προσπάθεια με αγαθές προθέσεις από το υπουργείο να διορθώσει τα «κακώς κείμενα» που ταλανίζουν εδώ και δεκαετίες το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Μπορεί το εγχείρημα να αποσκοπεί στο να αναδιοργανώσει την Παιδεία και να γλυτώσει παράλληλα το κράτος από πληθώρα περιττών εξόδων, τα οποία όντως υφίστανται στον συγκεκριμένο τομέα, αλλά στον βωμό αυτών δεν θα θυσιάσουμε ούτε τους νέους αυτής της χώρας, ούτε τα όνειρά τους. Ο σκοπός δεν αγιάζει πάντοτε τα μέσα. Το σχέδιο αυτό χαρακτηρίζεται από προχειρότητα, βιασύνη, ελλιπή μελέτη και απαράδεκτο σχεδιασμό. Κι όσο για το όνομά του; Πιο ατυχές δεν θα μπορούσε να είναι! Η θεά Αθηνά ήταν για τους αρχαίους Έλληνες το σύμβολο της σοφίας, της στρατηγικής και της σύνεσης. Η σύγχρονη «Αθηνά», όμως, μπορεί να αποδειχθεί για τους νέους Έλληνες το ακριβώς αντίθετο.