Θωμάς Ψύρρας: «Άρτιο κατά παρέκκλιση»

Μια φανταστική συνέντευξη, την οποία παίρνει ένας δημοσιογράφος από έναν αγρότη στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας και η οποία αναρτάται στο διαδίκτυο, όπου πολυάριθμοι χρήστες προσκομίζουν παρατηρήσεις, απόψεις, συμβουλές κ.λπ. και αφορά ένα θέμα μάλλον με συχνή –για να μην πω με σχεδόν «νομοτελειακή»– παρουσία στον τομέα των κατασκευών σε εδάφη που πριν ήταν ατόφια δάση, είναι (και αφού οι ερωτήσεις του δημοσιογράφου δεν αναφέρονται) ένας αντρικός μονόλογος, τον οποίο επεξεργάζεται ο πολύ καλός συγγραφέας Θωμάς Ψύρρας στο παρόν βιβλίο. Τι έχουμε, λοιπόν; Ένας απλός

και αγράμματος αγρότης, με κάποια χρήματα που κερδίζει από την πώληση ενός κτήματος το οποίο δεν του απέφερε κανένα έσοδο, έρχεται σε επαφή, με τη βοήθεια του γιου του, με κάποιον μηχανικό, ο οποίος και του πουλάει ένα διαμέρισμα σε μια πολυκατοικία στο Μαυροδέντρι Λάρισας με απεριόριστη θέα. Στο συμβόλαιο αναφέρεται πως δεν θα χτιστεί μπροστά του κανένα άλλο οίκημα, έτσι ο άνθρωπος απολαμβάνει τη φύση, κάνει εργασίες όπως και στο παλιό του σπίτι, έχει τους φίλους του στο καφενείο, γενικώς απόλυτα ικανοποιημένος ζει μια ζωή που σχεδόν δεν την είχε φανταστεί. Ώσπου, μια μέρα καταφτάνουν μπουλντόζες και εργάτες για να σηκώσουν μια πολυκατοικία ακριβώς μπροστά στο διαμέρισμά του και από εκεί ξεκινάει ένας ατέρμονας αγώνας, για να σώσει όχι τόσο την ιδιοκτησία του, αλλά πρωτίστως το φυσικό περιβάλλον. Έρχεται λοιπόν σε επαφή με δικηγόρους, με μηχανικούς, με στελέχη κομμάτων, με δημάρχους, με νομάρχες, με βουλευτές, με υπουργούς, με δικαστές προκειμένου να αποδείξει την παρανομία της κοπής δεκάδων δέντρων από το παρακείμενο δάσος, άρα ότι τα οικήματα (και το δικό του) είναι αυθαίρετα. Ο αγώνας του, για τα δικά του μέτρα και σταθμά, είναι άνισος, καθώς η άλλη πλευρά έχει όλες τις άκρες, όλο τον μηχανισμό, όλο το σύστημα το γραφειοκρατικό μαζί της, παρ’ όλα αυτά και παρά τις παροτρύνσεις, τόσο του γιου του όσο και του συγγενούς του δικηγόρου, να τα παρατήσει και να δεχτεί τα πράγματα ως έχουν, ο ίδιος δεν κάνει πίσω και τα βάζει κυριολεκτικά με όλους αυτούς που έχουν τα πόστα, αυτούς που διοικούν, αυτούς που χρηματίζονται, αυτούς που μιλιούνται, αυτούς που είναι στημένοι κ.ο.κ. Τα δικαστήρια γίνονται το ένα πίσω από το άλλο, ο άνθρωπος στην αρχή είναι σαφέστατα στρεσαρισμένος, στη συνέχεια όμως βρίσκει το θάρρος να αντιμετωπίσει γραβατωμένους δικηγόρους, μηχανικούς, πολεοδόμους και εργολάβους, με κύριο μέλημά του να σωθεί το δάσος και η πραγματική φύση από την παράνομη εκμετάλλευση.

{jb_quote} Εδώ η συμβολή του Ψύρρα είναι μεγάλη. Γιατί ο δικός του μονόλογος είναι εξωστρεφής, παραστατικός, επαναστατημένος, δίκαιος και πέρα από κάθε αμφιβολία σουρεαλιστικός. {/jb_quote}

Ομολογουμένως ένας τέτοιος μύθος απαιτεί από πλευράς συγγραφέα γενικές, ειδικές και εξειδικευμένες γνώσεις προκειμένου να γίνει πιστευτός, προκειμένου να λειτουργήσει ως θεία δίκη, προκειμένου να σταματήσει το άδικο απ’ το οποίο πολλοί συμπολίτες μας πλουτίζουν ενάντια στο φυσικό περιβάλλον, προκειμένου ένας απλός άνθρωπος να κινητοποιηθεί τόσο για να βρει τη γαλήνη του μετά το τεράστιο σοκ που παθαίνει από ενέργειες που ταιριάζουν στην παρανομία και την αισχροκέρδεια. Θα πει κανείς πως, αφού τα καταφέρνει ένας ταπεινός αγρότης, είναι δύσκολο για τον εμπνευστή του να πράξει το ίδιο; Το ερώτημα είναι ρητορικό, γιατί παρότι η συνέντευξη είναι φανταστική, ο συγγραφέας οφείλει (και πάλι) για να γίνει πιστευτός, για να υπηρετήσει την αλήθεια, για να κάνει τα πράγματα πιο εύκολα αποδεκτά, να κατέχει γνώσεις, ακόμη και στην περίπτωση που ο ίδιος ενεπλάκη σε παρόμοια παρανομία, ότι ο ίδιος έπεσε θύμα μιας τέτοιας μεγάλης απάτης και θέλοντας και μη έμαθε πράγματα που άλλοι, πολλοί δηλαδή από εμάς, δεν τα έχουμε καν φανταστεί. Όπως και να έχει, σε αυτόν τον τομέα ο έμπειρος Θεσσαλός συγγραφέας Θωμάς Ψύρρας πιστοποιεί τις ικανότητές του, παρουσιάζει έναν μονόλογο άκρως ενδιαφέροντα, βάζει σε σκέψεις όλους όσοι τραβιούνται με ίδιες υποθέσεις και μαθαίνουν σιγά σιγά, αλλά και άλλους που ίσως δεν γνωρίζουν τι σημαίνει «άρτιο κατά παρέκκλιση» και, τέλος, δρομολογώντας μια τέτοια ιστορία θέλει να καταδείξει πως οι βίλες, τα ακριβά αυτοκίνητα, τα ταξίδια, τα φανταχτερά ρούχα και κοσμήματα και η εν γένει τρυφηλή ζωή έχουν τις βάσεις τους σε τέτοιες παρανομίες, σε τέτοιες απάτες, σε τέτοιου είδους οικονομικές συναλλαγές. Άρα, στεκόμαστε δίπλα σε έναν απλό άνθρωπο, που δεν φοβάται να επαναστατήσει απέναντι σε ένα κράτος και στους κύριους εκφραστές του, οι οποίοι και παρανόμησαν αλλά παράλληλα είχαν όλα τα μέσα ώστε να βγουν λάδι, αυτό είναι το μήνυμα του βιβλίου, αυτό είναι ό,τι εξάγεται σχεδόν αβίαστα μετά την ανάγνωση.

Κατά καιρούς, τελευταία όλο και πιο συχνά, διαβάζουμε γυναικείους μονολόγους, οι οποίοι μάλιστα μεταφέρονται με μεγάλη επιτυχία και στο θέατρο, από καλλιτέχνιδες μέχρι καθημερινές γυναίκες της διπλανής πόρτας, αντρικούς μονολόγους όμως έχουμε ελάχιστους. Και εδώ η συμβολή του Ψύρρα είναι μεγάλη. Γιατί ο δικός του μονόλογος είναι εξωστρεφής, παραστατικός, επαναστατημένος, δίκαιος και πέρα από κάθε αμφιβολία σουρεαλιστικός. Γι’ αυτό διαφέρει απ’ ό,τι γνωρίσαμε και γνωρίζουμε ακόμη σχετικά με τους γυναικείους μονολόγους, δηλαδή στο γεγονός ότι ο ήρωας, ο αφηγητής ή έστω ο παραμυθάς είναι πάνω απ’ όλα άνθρωπος με κοινωνική ευθύνη, οικολογική συνείδηση, θαυμαστής της φύσης απ’ την οποία και έζησε μέχρι τα γεράματά του, ένας σταυροφόρος προσανατολισμένος προς μια συνετή και συνεπή βίωση, είναι πάνω απ’ όλα εραστής της γης και των αγαθών που αυτή παράγει προκειμένου –όπως ένα δάσος– να χαρίζει τους καρπούς της, πραγματικά και συμβολικά, σε όσους μπορούν να διακρίνουν την ήρα από το στάρι, την ατομική και μαζική συνειδητοποίηση απέναντι σε ό,τι κληρονομήσαμε. Άρα, παίρνουμε το βιβλίο του Ψύρρα στα χέρια μας πρωτίστως για το ανέφικτο της τιμωρίας όσων τιμωρούν τα δάση και τη φύση, για την ανάγκη να παλεύουμε γι’ αυτά, ακόμη και αν δεν γνωρίζουμε το αποτέλεσμα αυτού του αγώνα, για τη μεγαλοψυχία και τη μεγαλοθυμία ενός αγράμματου ανθρώπου, ο οποίος έβαλε τα γυαλιά σε όλους τους γραμματιζούμενους με τις πράξεις του και, τέλος, για το γεγονός ότι τώρα πια τη σκυτάλη πρέπει να πάρουν οι νέοι, διότι οι παλιοί σήμερα είναι, αύριο δεν είναι.

Άρτιο κατά παρέκκλιση
Θωμάς Ψύρρας
Μεταίχμιο
σ. 224
ISBN: 978-618-03-3758-7
Τιμή: 13,30€