Ευρω-πόλεμος για τα κονδύλια

Μετά τη διάσωση της Ελλάδας τον περασμένο Δεκέμβριο, την προσεχή Πέμπτη και την Παρασκευή η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς καλούνται να δώσουν στις Βρυξέλλες μια δεύτερη διαπραγματευτική μάχη, εξίσου καθοριστική για το μέλλον της χώρας, που αφορά τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις για την περίοδο 2014-2020. Στη Σύνοδο Κορυφής ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Χέρμαν βαν Ρομπέι θα επιδιώξει να γεφυρώσει τις διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών στο λεγόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, δηλαδή στον καθορισμό των κοινοτικών δαπανών ανά τομέα για την επταετία 2014-2020.

Η Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση των τελευταίων δεκαετιών εξαιτίας της ύφεσης, που σημαίνει ότι έχει απόλυτη ανάγκη από τις χρηματοδοτήσεις της Ε.Ε. κατά τα προσεχή χρόνια, δεδομένου ότι οι δυνατότητες διάθεσης δημόσιων πόρων για επενδύσεις θα συνεχίσουν να είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Από αυτή τη διαπραγμάτευση θα βγει σίγουρα με απώλειες σε σχέση με το χρηματοδοτικό πακέτο της περιόδου 2007-2013 γιατί οι συνολικές δαπάνες της Ε.Ε. θα είναι επίσης περιορισμένες.

Με βάση την τελευταία συμβιβαστική πρόταση του Βαν Ρομπέι, που συζητήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο χωρίς να υιοθετηθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες λόγω των διαφωνιών, η Ελλάδα κινδυνεύει να πάρει την περίοδο 2014-2020 περίπου 10 δισ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με το πακέτο της επταετίας 2007-2013. Η συμβιβαστική πρόταση του Νοεμβρίου καθορίζει τις συνολικές κοινοτικές δαπάνες (2014-2020) στα 973 δισ. ευρώ ή στο 1,01% του κοινοτικού ΑΕΠ, η οποία σε σχέση με την αρχική πρόταση της Κομισιόν είναι χαμηλότερη κατά περίπου 75 δισ. ευρώ.

Οι τελευταίες πληροφορίες λένε ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε μια προσπάθεια να πείσει τις πλούσιες χώρες του Βορρά, που έχουν και τη μεγαλύτερη καθαρή συνεισφορά στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό, σχεδιάζει επιπρόσθετες περικοπές των δαπανών κατά 23 δισ. ευρώ, ώστε να διαμορφωθούν στα 950 δισ. ευρώ ή στο 1% του ΑΕΠ. Το «κούρεμα» αυτό των κοινοτικών δαπανών προκαλεί τις εντονότατες αντιδράσεις της Ευρωβουλής, της Κομισιόν, καθώς και περίπου 15 χωρών. Ωστόσο, είναι αναπόφευκτο αφού εκείνοι που πληρώνουν έχουν πάντα τον πρώτο και καθοριστικό λόγο.

Οι περικοπές πλήττουν σημαντικά και το γεωργικό τομέα, που αποτελεί μέρος του συνολικού πακέτου. Στην αρχική πρόταση της Κομισιόν για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο οι δαπάνες του γεωργικού τομέα καθορίζονταν σε 390 δισ. ευρώ για την επταετία, έναντι 420 δισ. ευρώ που ήταν την περίοδο 2007-2013. Τον περασμένο Νοέμβριο, στην πρώτη συμβιβαστική πρόταση που παρουσίασε, ο Βαν Ρομπέι μείωσε περαιτέρω την αρχική πρόταση της Κομισιόν καθορίζοντας τις γεωργικές δαπάνες στα 373 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι μέχρι στιγμής οι περικοπές φτάνουν τα 47 δισ. ευρώ.

Με δύο όψεις το μειονέκτημα της Ελλάδας…

Η ΕΛΛΑΔΑ μπαίνει στην τελική φάση της διαπραγμάτευσης με ένα διπλό μειονέκτημα, αφού εκτός της δεδομένης γενικής μείωσης των κοινοτικών δαπανών που θα πλήξει όλα τα φτωχότερα κράτη-μέλη, έχει και το επιπρόσθετο πρόβλημα ότι στον υπολογισμό του βιοτικού επιπέδου (κατά κεφαλήν ΑΕΠ) κάθε περιφέρειας λαμβάνεται υπόψη η τριετία 2008-2010, περίοδος κατά την οποία η Ελλάδα δεν είχε πληγεί ακόμη καίρια από την κρίση. Το βιοτικό επίπεδο καθορίζει το ύψος των χρηματοδοτήσεων και όσο πιο χαμηλό είναι σε σχέση με το μέσο όρο της Ε.Ε. τόσο πιο μαζική είναι η κοινοτική συνδρομή. Αυτό σημαίνει ότι πολλές ελληνικές περιφέρειες, με επικεφαλής την Αττική, που εμφανίζονται σήμερα πλούσιες στα χαρτιά, θα υποστούν δραματική μείωση των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων.

Με βάση την πρώτη πρόταση του Βαν Ρομπέι η Ελλάδα θα έχει απώλειες σε σχέση με το προηγούμενο πακέτο της τάξης των 8,5 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, για την περίοδο 2007-2013 το ποσό που αναλογεί στη χώρα μας είναι 20,6 δισ. ευρώ, ενώ με βάση την πρόταση του προέδρου της Ε.Ε. το συνολικό ποσό για την περίοδο 2014-2020 δεν ξεπερνάει τα 12 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, λόγω της μείωσης των γεωργικών δαπανών σε κοινοτικό επίπεδο, οι Έλληνες παραγωγοί θα υποστούν απώλειες, οι οποίες για το σύνολο της επταετίας θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ. Την περίοδο 2007-2013 οι συνολικές χρηματοδοτήσεις προς τους αγρότες φτάνουν τα 18,7 δισ. ευρώ, ενώ με βάση τα σημερινά δεδομένα την περίοδο 2014-2020 δεν αναμένεται να ξεπεράσουν τα 16,5 δισ. ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα εισπράττει τις υψηλότερες χρηματοδοτήσεις στο γεωργικό τομέα στην Ε.Ε. με βάση τον πληθυσμό της.

Συνολικά για την περίοδο 2007-2013, στη χώρα μας αναλογούσαν 39,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 20,6 δισ. ευρώ αφορούσαν τα διαθρωτικά ταμεία και 18,7 δισ. ευρώ τον τομέα της γεωργίας. Με βάση τη συμβιβαστική πρόταση του Βαν Ρομπέι για την περίοδο 2014-2020 το ποσό που αναλογεί στη χώρα μας ανέρχεται σε 28,5 δισ. ευρώ, από τα οποία 12 δισ. ευρώ αφορούν τα διαρθρωτικά ταμεία και 16,5 δισ. ευρώ τους αγρότες. Είναι προφανές ότι στη γεωργία δεν μπορούν να γίνουν διορθωτικές κινήσεις από την Ελλάδα, εκεί τη μάχη για το σύνολο των Ευρωπαίων γεωργών θα δώσει ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ.

Ο Αντ. Σαμαράς είναι βέβαιο ότι θα επικεντρωθεί στην αύξηση των χρηματοδοτήσεων από τα διαρθρωτικά ταμεία. Η επιχειρηματολογία του βασίζεται στη σφοδρή ύφεση που πλήττει τη χώρα μας, αλλά και στο γεγονός ότι για στατιστικούς λόγους που δεν έχουν σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα η Ελλάδα κινδυνεύει με σημαντικές απώλειες σε περιφέρειες που εμφανίζονται πλούσιες στα χαρτιά, αλλά έγιναν εξαιρετικά φτωχές στην πράξη, όπως η Αττική για παράδειγμα, όπου βρίσκεται και το μεγαλύτερο μέρος των ανέργων.

Θα είναι εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία για τη χώρα αν ο πρωθυπουργός καταφέρει να ανεβάσει τις χρηματοδοτήσεις από τα διαρθρωτικά ταμεία στα 13,5-14 δισ. ευρώ από 12 δισ. ευρώ σήμερα. Ειδικά στην περίπτωση της Περιφέρειας Αττικής, όλοι αναγνωρίζουν ότι πρέπει κάτι να γίνει ώστε να δοθούν πρόσθετοι κοινοτικοί πόροι για την αναχαίτιση της ανεργίας. Μάλιστα, στην Κομισιόν επισημαίνουν ότι γίνονται προσπάθειες να βρεθεί 1 δισ. ευρώ για την Αττική.

Στα θετικά είναι το γεγονός ότι τους τελευταίους 2-3 μήνες οι εταίροι βλέπουν την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης και τις τεράστιες προσπάθειες που καταβάλλει με πολύ μεγάλο πολιτικό κόστος για την έξοδο της χώρας από την ύφεση και θέλουν να βοηθήσουν. Στα αρνητικά είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν θα είναι η μοναδική που θα υποβάλει αίτημα για αύξηση των κονδυλίων, καθώς ανάλογη κίνηση εκτιμάται ότι θα κάνουν και οι πρωθυπουργοί της Πορτογαλίας και της Ισπανίας.

Πόσα πήρε η χώρα μας την περίοδο 2007-2013

Ταμεία Ε.Ε. Εθνική δαπάνη Σύνολο

Συνοχής 3,7 1,2 4,9

Περιφερειακό 11,6 2,9 14,5

Κοινωνικό 4,3 1,2 5,5

Λοιπά 0,8 0,4 1,2

Σύνολο 20,4 5,7 26,1

* Τα ποσά αναφέρονται σε δισ. ευρώ

Νίκος Μπέλλος, στον “Τύπο της Κυριακής”