Η μείωση των μισθών δεν αποτελεί πανάκεια

Η πρόταση για μείωση των μισθών στην Ισπανία, προκειμένου να ωθηθεί η ανάπτυξη, έχει προκαλέσει σάλο. Όπου εφαρμόστηκε αυτή η πρακτική άφησε αρνητικά αποτελέσματα, μαζί με τα όποια θετικά, σχολιάζει ο Luis Doncel στην El País.
Υπάρχει ελπίδα. Αυτό το μήνυμα θέλησε να περάσει ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων την περασμένη Τρίτη. Ο Όλι Ρεν επέλεξε ένα ασυνήθιστο μέσο, ​​το blog του, για να διαδώσει ένα μήνυμα υψηλής πολιτικής έντασης: Η Ισπανία δεν έχει κανένα λόγο να αποδεχθεί τα αβυσσαλέα ποσοστά ανεργίας και την αναιμική

ανάπτυξη. Αν θέλει να βγει από την τρύπα, όμως, θα πρέπει να κάνει ισχυρές προσπάθειες -τόσο ισχυρές, για παράδειγμα, όπως το να κάνει τους εργαζόμενους να αποδεχθούν μια γενική περικοπή στους μισθούς τους 10 τοις εκατό. Για να στηρίξει την πρότασή του, ο Ρεν παρουσίασε σ την Ισπανία αυτό που αποκαλεί «δύο ιστορίες επιτυχίας», της Ιρλανδίας και της Λετονίας.
Δεδομένου ότι το επίκεντρο διευρύνεται από αυτές τις δύο χώρες, ωστόσο, η «επιτυχία» στην οποία αναφέρεται ο Ρεν δεν φαίνεται τόσο σαφής. Το πικρό χάπι που κατάπιαν οι δύο χώρες έχει αφήσει τους πληθυσμούς τους στα πρόθυρα της φτώχειας. Στη Λετονία, είναι στο 40 τοις εκατό, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η εγχώρια ζήτηση έχει καταρρεύσει, επίσης. Σε αντάλλαγμα, η μικρή Βαλτική Δημοκρατία έχει μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης. Η Ιρλανδία, από την άλλη πλευρά, μετά από μια σκληρή ύφεση και μια ελαφρά ανάκαμψη, παραμένει βυθισμένη στην ύφεση.

«Εάν τρία συνεχόμενα τρίμηνα μείωσης του ΑΕΠ θεωρούνται επιτυχία, τι σημαίνει αποτυχία με τα πρότυπα του Ρεν;» αναρωτιέται ο Kevin O’Rourke, καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επιπλέον, ο O’Rourke αρνείται τον βασικό ισχυρισμό του Ρεν: στην Ιρλανδία δεν έχουν υπάρξει σημαντικές πτώσεις στους μισθούς, ούτε στις συνταγές λιτότητας. Τα στοιχεία από την επίσημη στατιστική υπηρεσία το εξηγούν: το μέσο κόστος ανά ώρα παρέμεινε σταθερό από την αρχή της κρίσης. «Η μόνη χώρα της ευρωζώνης που έχει υποστεί μια απότομη πτώση των ονομαστικών μισθών είναι η Ελλάδα. Αν ήθελε να επιβεβαιώσει τις επιπτώσεις στην οικονομία και τον κοινωνικό ιστό, θα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται μια άλλη στρατηγική». Το Δουβλίνο έχει γίνει ο καλός μαθητής των Βρυξελλών – σε αντίθεση με την επαναστάτρια Αθήνα – αφού κατάφερε να δαμάσει τα δημοσιονομικά του μετά το 2010, όταν η μαζική διοχέτευση δημόσιου χρήματος σε τράπεζες εκτόξευσε το έλλειμμα σε πάνω από 30 τοις εκατό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της επειδή η απασχόληση, η οποία άρχισε να μειώνεται το 2012, έχει πλέον αντιστραφεί με μια αργή πτώση στο ποσοστό ανεργίας. Παρά τις βελτιώσεις αυτές, και μετά από αρκετά χρόνια συμμόρφωσης στις συστάσεις του ΔΝΤ, της Επιτροπής και της γερμανικής κυβέρνησης, η Ιρλανδία παραμένει σε ύφεση. Και, όπως σχολίασε πρόσφατα ο Σιν Χίλι, διευθυντής του think tank Κοινωνικής Δικαιοσύνης, η πολιτική λιτότητας «έχει δημιουργήσει την ενιαία μεγαλύτερη μεταφορά πόρων στην ιστορία, από τα άτομα με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα στους πλούσιους και ισχυρούς. Όσοι επωφελήθηκαν περισσότερο από αυτή τη μεταφορά ήταν τμήματα του τομέα των επιχειρήσεων (κυρίως πολυεθνικές) και οι πλούσιοι ιδιώτες».
Το άλλο μοντέλο που προτάθηκε από τον Ρεν κατάφερε πράγματι να βρει μια διέξοδο από την εξαιρετικά βαθιά ύφεση που χτύπησε το 2009. Η Λετονία ήταν η χώρα της ΕΕ της οποίας η οικονομία αναπτύχθηκε πιο έντονα πέρυσι και αναμένεται να επαναλάβει το ρεκόρ το 2013. Το ποσοστό ανεργίας παραμένει υψηλό (περίπου 15 τοις εκατό το 2012), αλλά οι επίσημες προβλέψεις λένε ότι θα αρχίσουν να πέφτει. Η επιτυχία του μοντέλου του επέτρεψε στη Βαλτική χώρα να ενταχθεί στη λέσχη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου, παρά την αντίθεση από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της, οι οποίοι φοβούνται ότι αν εγκαταλείψουν το εγχώριο νόμισμα, το λατ, θα ανέβουν οι τιμές.

Εδώ τελειώνουν οι καλές ειδήσεις. Το επίσημο δόγμα, αποδεικνύεται, προτιμά να αγνοήσει το υψηλό τίμημα που έχουν πληρώσει οι Λετονοί στο παρελθόν. Η κυβέρνηση της Ρίγα απέλυσε το ένα τρίτο των δημοσίων υπαλλήλων της και όσοι απέμειναν έπρεπε να δεχτούν περικοπές μισθών έως και 40 τοις εκατό. Οι κοινωνικές παροχές κόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν. Η απώλεια της αγοραστικής δύναμης όλων των πολιτών, όχι μόνο των δημοσίων υπαλλήλων, έγινε εμφανής καθώς η εγχώρια ζήτηση υποχώρησε περισσότερο από 27 τοις εκατό το 2009.
Η μέτρια πτώση της ανεργίας εξηγείται επίσης από τα πλήθη των Λετονών που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τα τελευταία χρόνια. Από το 2000 έως το 2011, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 13 τοις εκατό και η Λετονία έχει τώρα λίγο περισσότερο από δύο εκατομμύρια πολίτες, όσους και το 1950. Παραδόξως, οι Λετονοί αντέδρασαν όχι με απεργίες και διαδηλώσεις ελληνικού στυλ, αλλά με παραίτηση. Μέχρι που επανεξέλεξαν την κυβέρνηση που κρατούσε το τσεκούρι. «Οι μεταρρυθμίσεις είχαν ένα υψηλό τίμημα» συνοψίζει ο Martins Kazaks, επικεφαλής οικονομολόγος της Swedbank. «Έχουν αυξηθεί οι ανισότητες μεταξύ των περιφερειών και μεταξύ των κοινωνικών τάξεων».
Εκτός από την επιτυχία ή την αποτυχία των συνταγών που εφαρμόζονται στη Ρίγα ή το Δουβλίνο, οι παρατηρήσεις του Επιτρόπου Ρεν έχουν επίσης εκφράσει αμφιβολίες για την ικανότητα να εξάγει το μοντέλο από τη χώρα των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων όπως είναι η Λετονία, στην Ισπανία των 46 εκατομμυρίων, η οποία είναι επίσης η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη. Πηγές στο εσωτερικό της κοινότητας εξηγούν ότι ο Ρεν ήθελε μόνο να ενθαρρυνθεί τη συζήτηση για την κατάσταση στην Ισπανία, που είναι «τόσο δραματική για τα εκατομμύρια των ανέργων Ισπανών» και ότι σε καμία περίπτωση δεν προτίθεται να μεταβιβάσει πολιτικές αυτόματα από τη μία χώρα στην άλλη.
Οι εξηγήσεις αυτές, όμως, δεν καθησύχασαν την οργή που προκάλεσαν τα λόγια του Ρεν στους συνδικαλιστές, τα πολιτικά κόμματα και σε πολλούς πολίτες. Ο Εμίλιο Οντιβέρος, πρόεδρος της Analistas Financieros, επισημαίνει διάφορους παράγοντες που εμποδίζουν την εφαρμογή των μέτρων των Βρυξελλών στην Ισπανία, όπως το επίπεδο του ιδιωτικού χρέους και η μείωση του διαθέσιμου οικογενειακού εισοδήματος. Ο Ρεν έγραψε στο blog του ότι εκείνοι που απορρίπτουν αυτόματα τις προτάσεις του «επωμίζονται μια τεράστια ευθύνη για το κοινωνικό και ανθρώπινο κόστος» του να υπάρχουν έξι εκατομμύρια άνεργοι. Αν έχει δίκιο, το φταίξιμο θα διαδοθεί ευρύτατα πράγματι.

http://economia.elpais.com/economia/2013/08/10/actualidad/1376150306_318825.html