Αγαμέμνων Σταυρόπουλος: Μη κερδοσκοπικές οντότητες και My Data

O Νόμος είναι σαφής: στα My Data εντάσσονται οι οντότητες που υπόκεινται στις διατάξεις των ΕΛΠ Ν.4308/2014 (Άρθρο 15Α Ν.4987/2022 [i][1])

Στο άρθρο 1 του Ν. 4308 πουθενά δεν κατονομάζονται οι μη κερδοσκοπικές οντότητες. Στο άρθρο 1 Παράγραφος 2 περίπτωση 1.2.2 της ΠΟΛ 1003/2014 είναι σαφές ότι στον Ν. 4308, άρα και στα My Data, εντάσσονται μόνο οι μη κερδοσκοπικές οντότητες που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα [2][ii].

Παρόλα αυτά, είναι κοινή πεποίθηση ότι οι μη κερδοσκοπικές οντότητες εντάσσονται γενικά στα My Data,

ανεξαρτήτως του αν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό συμβαίνει, γιατί όπου αναφέρονται οι μη κερδοσκοπικές οντότητες στην απόφαση για τα My Data (απόφαση Α. 1138/2020, όπως έχει ήδη κωδικοποιηθεί 8 φορές) δεν διευκρινίζεται ότι αφορά μόνο αυτές που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα όπως ο νόμος ορίζει.

Παρατηρείται λοιπόν το οξύμωρο η τήρηση του νόμου να συνοδεύεται από τον φόβο ότι θα επισύρει τις συνέπειες της μη τήρησης του νόμου οι οποίες μπορούν να αποφευχθούν μόνο με την ευθεία παράβασή του, δηλαδή εντάσσοντας τις μη κερδοσκοπικές οντότητες που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στα My Data «για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο, καλού – κακού».

Ωστόσο, η απαλλαγή των μη κερδοσκοπικών νομικών προσώπων από την τήρηση βιβλίων και τα My Data, έχει έναν πολύ ουσιαστικό λόγο: να μην επιβαρύνονται με περιττή γραφειοκρατία, ώστε να μπορούν να επικεντρώνονται στο ουσιαστικό τους έργο, το οποίο συνήθως είναι κοινωφελές, φιλανθρωπικό, πολιτιστικό, εκπαιδευτικό ή αθλητικό κ.λπ.

Είναι λοιπόν διπλά ανεξήγητο το γεγονός ότι η φορολογική διοίκηση παρακολουθεί την σύγχυση αυτή παθητικά χωρίς να επεμβαίνει, είτε αλλάζοντας τον νόμο, είτε διευκρινίζοντας ότι προτίθεται να τηρήσει τον νόμο, χωρίς δηλαδή να τιμωρεί όσους τον εφαρμόζουν.

Είναι βέβαια αλήθεια ότι μπορεί να επικαλεστεί ένα άλλοθι. Αν και με κάθε τρόπο έχει διευκρινιστεί ότι τα μη κερδοσκοπικά φορολογικά πρόσωπα που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα απαλλάσσονται από την τήρηση βιβλίων, υπάρχουν ακόμα εφορίες που τα υποχρεώνουν να τα τηρούν με το εξής σκεπτικό: οι συνδρομές των μελών ή οι δωρεές τρίτων μπορεί να γίνονται με κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασμό της μη κερδοσκοπικής οντότητας, με αποτέλεσμα να δημιουργούν πιστωτικούς τόκους, τους οποίους εντελώς αυθαίρετα τις βαπτίζουν επιχειρηματική δραστηριότητα.

Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγούνται παρασυρμένοι από την παράγραφο 2 του άρθρου 47 του Νόμου 4172 που αναφέρει ότι «Όλα τα έσοδα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που αναφέρονται στις περιπτώσεις του άρθρου 45 θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα.»

Αν βέβαια διάβαζαν το άρθρο 45 θα έβλεπαν ότι «Σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται: … … τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα …, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου, … …κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες, συμμετοχικές ή αφανείς εφόσον ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα,».

Αν λοιπόν δημιουργείται τόση ανασφάλεια και παρανόηση σε τόσο σαφείς διατάξεις που αφορούν εξορισμού ζητήματα με μηδενική φορολογητέα ύλη, αναλογίζεται κανείς τι συμβαίνει σε πραγματικά σύνθετα ζητήματα στα οποία διακυβεύονται πολύ μεγάλα ποσά.

[i] Οι οντότητες του άρθρου 1 του ν. 4308/2014 (Α’ 251) υποχρεούνται να διαβιβάζουν ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ δεδομένα των εκδιδόμενων λογιστικών αρχείων στοιχείων ανεξαρτήτως της μεθόδου έκδοσης αυτών, των τηρούμενων λογιστικών αρχείων βιβλίων, των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, των φορολογικών μνημών και των αρχείων που δημιουργούν οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί.

[ii] 1.2.2 Ενδεικτικά, στην περίπτωση (γ) της παραγράφου 2 εντάσσονται οι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, οι συνεταιρισμοί, οι δικηγορικές εταιρίες, οι κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα, που αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Ακόμη εντάσσονται τα Ν.Π.Ι.Δ., τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.