Hernan Diaz: «Παρακαταθήκη»

Και να που η περίφημη μείξη, ως είθισται, φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα και στο λογοτεχνικό πεδίο: ο Ερνάν Ντίαζ τα κατάφερε περίφημα, αφού μοιράστηκε το βραβείο Πούλιτζερ 2023 στην κατηγορία της λογοτεχνίας. Αργεντινός στην καταγωγή, γεννημένος στο Μπουένος Άιρες (1973) από μητέρα ιταλικής καταγωγής και πατέρα Αργεντινό, μεγαλωμένος στη Σουηδία, με σπουδές στην Αγγλία και πλέον εγκατεστημένος μόνιμα στη Νέα Υόρκη με την οικογένειά του. Στο κατώφλι του βραβείου Πούλιτζερ είναι η δεύτερη φορά που φτάνει. Είχε προηγηθεί

το κοντινό 2018, όπου έφτασε στη βραχεία λίστα με το πρώτο του βιβλίο, In the distance (2017). Το 2023 όμως ο στόχος επετεύχθη. Το Trust (2022) κερδίζει το Πούλιτζερ της χρονιάς 2023, έστω και εξ ημισείας, μαζί με το Demon Copperhead της Μπάρμπαρα Κινγκσόλβερ. Η επιτροπή αυτή τη φορά δεν παράκουσε τις «σειρήνες»: οι New York Times το ανέδειξαν ως μπεστ σέλερ και στα δέκα καλύτερα βιβλία για το 2022, η Washington Post ομοίως στα δέκα καλύτερα της ίδιας χρονιάς, έφτασε στη μακρά λίστα για το Booker του ’22, αναδείχτηκε ως το αγαπημένο λογοτεχνικό βιβλίο του Μπαράκ Ομπάμα για το ’22, ενώ κατονομάστηκε ως ένα από τα καλύτερα βιβλία για το 2022 από τα: Vogue, Time, NPR, Oprah Daily, Esquire, BookPage και πολλά άλλα… Κι αν όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν κατόρθωμα για το δεύτερό σου βιβλίο, τότε τι άλλο μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοιο;

Δικαίως όλα αυτά; Και με το παραπάνω, είναι η μοναδική αυθόρμητη απάντηση που έχουμε να δώσουμε. Πρόκειται για ένα αξεπέραστο μυθιστόρημα που μιλάει για το χρήμα, τη δύναμη που σου δίνει αλλά και που πρωτίστως δίνει ο ενδιαφερόμενος για να το αποκτήσει, την πίστη, την αγάπη, την αντίληψη, την οικειότητα, την εμπιστοσύνη, τη διαφάνεια, τις κοινωνικές θέσεις κ.λπ. Κι όλα αυτά σε πρώτο επίπεδο.

Το Trust, λοιπόν, του Ερνάν Ντίαζ μάς έφεραν στα ελληνικά οι Εκδόσεις Μεταίχμιο με τον τίτλο Παρακαταθήκη, σε μετάφραση της Κάλλιας Παπαδάκη και επιμέλεια της Δέσποινας Γιανναρούδη. Ο ελληνικός τίτλος προέρχεται από το τελευταίο κεφαλαίο του δεύτερου μέρους του βιβλίου, που επιγράφεται «Η Ζωή Μου», του Άντριου Μπέβελ. Ο αγγλικός τίτλος, αν και πιο καίριος αναφορικά με το συνολικό περιεχόμενο του βιβλίου, θα μας έλυνε τα χέρια αναφορικά με αυτό, οδηγώντας μας σε πιο ασφαλή μονοπάτια. Γι’ αυτό και θα ασχοληθούμε περισσότερο με αυτόν.

{jb_quote} Στο τέλος θα σας αφήσει άφωνους με το βάθος του συγγραφέα αναφορικά με την τεχνική και τους χαρακτήρες του. {/jb_quote}

Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, ή άλλως σε τέσσερα διαφορετικά βιβλία που αναφέρονται ακριβώς στο ίδιο θέμα, είτε από διαφορετικές οπτικές είτε εκκινώντας από διαφορετικά χρονικά σημεία, για να συμπληρώσουν όμως και να ολοκληρώσουν την αρχική ιδέα του συγγραφέα. Εξηγούμαστε: το πρώτο μέρος ή βιβλίο τιτλοφορείται «Ομολογίες» γραμμένο από τον Χάρολντ Βάνερ, με πρωταγωνιστή τον Μπέντζαμιν Ρασκ, που δεν είναι άλλος από τον Άντριου Μπέβελ, τον συγγραφέα του δεύτερου βιβλίου που τιτλοφορείται «Η Ζωή Μου». Ακολουθεί το τρίτο μέρος με τον τίτλο «Μνήμες Απομνημονευμάτων», γραμμένο από την Άιντα Παρτένζα, συνεργάτιδα του Μπέβελ, και τελειώνει με το τέταρτο βιβλίο με τίτλο «Μελλούμενα», γραμμένο από τη σύζυγο του Μπέβελ, εν είδει ημερολογίου. Όπως αναφέρει και η επίσημη σελίδα του βραβείου Πούλιτζερ για το βιβλίο: «Θέτει κομψά αυτές τις ανταγωνιστικές αφηγήσεις σε συνομιλία μεταξύ τους – και σε ένταση με την οπτική μιας γυναίκας που έχει την τάση να ξεμπερδεύει τα γεγονότα από τη μυθοπλασία. Το αποτέλεσμα είναι ένα μυθιστόρημα που εκτείνεται σε πάνω από έναν αιώνα και γίνεται πιο συναρπαστικό με κάθε νέα αποκάλυψη».

Έτσι, αφενός το κάθε μέρος συμπληρώνει, διορθώνει, αναιρεί, κατατοπίζει και ξεκαθαρίζει στο τέλος τι εστί οικογένεια Μπέβελ, και κυρίως Μίλντρεντ Μπέβελ, στοιχείο που το κάνει στην τελική να εκτιναχθεί σε δυσθεώρητα ύψη. Κι όλα αυτά αφού πρώτα έχει αποδομήσει στα μάτια του αναγνώστη την έννοια της πίστης και της εμπιστοσύνης, χρηματοοικονομικής αλλά και κοινωνικής, μα κυρίως ψυχικής. Ιδίως η τελευταία, με την ολοκλήρωση του βιβλίου αποκαθίσταται στη θέση που της αρμόζει. Και φυσικά γι’ αυτό ευθύνεται η Μίλντρεντ Μπέβελ, μια γυναίκα που βρίσκεται συνεχώς στην αφάνεια, που ο σύζυγός της προσπαθεί να εξαφανίσει από τον προσωπικό του θρίαμβο στο χρηματιστήριο, όπως φαίνεται στο δεύτερο αυτοβιογραφικού ύφους βιβλίο, και που αδιαλείπτως τοποθετεί στο πλάι του ως τη γυναίκα που υπεραγάπησε και η οποία του φρόντιζε το σπίτι και την κοινωνική εικόνα με τον καλύτερο τρόπο.

Κι ενώ η πρώτη σχηματοποιημένη εικόνα αναφορικά με τον Μπέβελ δομείται στο πρώτο μέρος, έρχεται το αυτοβιογραφικό δεύτερο για να δημιουργήσει τις πρώτες αμφιβολίες, τόσο αναφορικά με τον ήρωα Ρασκ-Μπέβελ, όσο και με τον συγγραφέα του. Τα πράγματα βάζει κάπως στη θέση τους η Άιντα Παρτένζα, ο περίφημος, στα καθ’ ημάς, άνθρωπος από μέσα, ως προσωπική διορθώτρια του γηραιού Μπέβελ αναφορικά με την αυτοβιογραφία του. Όσο όμως και να ξεκαθαρίζει το τοπίο η Παρτένζα, μένουν ακόμα αρκετά ερωτήματα αναφορικά πλέον με τον συγγραφέα Βάνερ και κυρίως με την Μίλντρεντ Μπέβελ. Αυτά ξεκαθαρίζονται στο τελικό μέρος, όπου η άρρωστη Μίλντρεντ γράφει στο ημερολόγιό της.

Η ιστορία του πρώτου μεγάλου οικονομικού/χρηματιστηριακού κραχ που συντάραξε όλο τον πλανήτη, ιδωμένη από τα μέσα, ερμηνευμένη ως προς το πώς έγινε και περιπλεγμένη με τους χαρακτήρες των ηρώων, που ακόμα και η ατομική τους ζωή αποδεικνύεται ακόμα πιο περίπλοκη του κραχ που δημιούργησαν. Ή μήπως όχι; Ένα βιβλίο που στο βάθος του έχει να κάνει περισσότερο με την πίστη, ως έννοια, τοποθετημένη στο πλαίσιο της αγάπης αλλά και των χρηματοπιστωτικών αγορών. Και όπου στην τελική αναδεικνύεται η πίστη στον άνθρωπο και μόνο σε αυτόν.

Πρόκειται για ένα βιβλίο απαράμιλλο στο είδος του, το οποίο στο τέλος θα σας αφήσει άφωνους με το βάθος του συγγραφέα αναφορικά με την τεχνική και τους χαρακτήρες του. Ένα βιβλίο στο οποίο σίγουρα θα θέλετε να επιστρέφετε.

Παρακαταθήκη
Hernan Diaz
μετάφραση: Κάλλια Παπαδάκη
Μεταίχμιο
516 σελ.
ISBN 978-618-03-3225-4
Τιμή €19,90