Περί Παπανικολάου

Παρακολουθώντας τον Κώστα Παπανικολάου να χλατσώνει το ένα τρίποντο μετά το άλλο και να απειλεί τη Ρεάλ με κάζο ολκής, θυμήθηκα εκείνο τους στίχους του Θοδωρή Γκόνη στο σχετικά άγνωστο τραγουδάκι του Ορφέα Περίδη, «τα παλιά γκαρσόνια ξέρουν». Στους παλιούς, παραδοσιακούς καφενέδες, ο ελληνικός καφές σερβίρονταν συχνά όχι σε φλιτζάνια αλλά σε ποτήρια του κρασιού, με αποτέλεσμα οι νέοι, σερβιτόροι και πελάτες, συχνά να τσουρουφλίζουν τα χέρια τους στην πρώτη γουλιά. Τους παλιούς, τους έμπειρους, τους έκοβαν

με το μάτι: «τα παλιά γκαρσόνια ξέρουν ποιος αντέχει το γυαλί/τα παλιά γκαρσόνια ξέρουν ποιος στα αλήθεια έχει καεί».

Στην 14η του σεζόν στην Ευρωλίγκα και με 343 ματς ήδη στην πλάτη, μπορεί να πει κανείς με ασφάλεια πως ο Γρεβενιώτης φόργουορντ είναι από τους παλιούς πελάτες. Ή από τα παλιά γκαρσόνια, ανάλογα πως θα το δει κανείς. Το ζήτημα είναι γιατί είναι τόσο δύσκολο να τον καταλάβουμε, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι περίπλοκος. Είναι μάλλον διάφανος.

EUROLEAGUE 2023-2024 / ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ – ΒΑΛΕΝΘΙΑ. (ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ / EUROKINISSI)

Ο Παπανικολάου δεν άλλαξε, ούτε ξαφνικά, ούτε βαθμιαία. Όλη του την καριέρα είναι ένας 3&D σμολ φόργουορντ με μέγεθος, αμυντικό ένστικτο και αλτρουιστικό παιχνίδι, ο οποίος διαθέτει ένα αποτελεσματικό, αν και πολύ συχνά εξαρτώμενο από τον ψυχισμό του, μακρινό σουτ. Μπορεί στο πρώιμο κομμάτι της καριέρας του, ειδικά στην Μπαρτσελόνα του Τσάβι Πασκουάλ να ήθελε να επεκτείνει το παιχνίδι του ως ο παίκτης που θα τρέξει pick n roll, όμως αυτό το όνειρο τελείωσε νωρίς και άμα τη επιστροφή του στον Ολυμπιακό μετά την ανεπιτυχή προσπάθεια στο ΝΒΑ συμβιβάστηκε στον καθιερωμένο ρόλο του και βάλθηκε να τον τελειοποιήσει.

Πρόπερσι, τη χρονιά του Βελιγραδίου, έπαιξε 37 ματς στην Ευρωλίγκα και 29 στο πρωτάθλημα και κατέληξε στο Ευρωμπάσκετ της Ιταλίας και της Γερμανίας (7 ματς, χωρίς τα φιλικά). Συνέχισε σε μία από τις πιο μεστές σεζόν της καριέρας του (8.7π, 63%διπ, 43% τριπ, 3.8ρ, 1.9ας). Ήταν φανερό πως η κινηματογραφική ροή της επίθεσης του Ολυμπιακού εξυπηρετούσε το παιχνίδι του όσο ποτέ άλλοτε, εξ ου και η αυξημένη αποτελεσματικότητα του από μακριά (1.4 εύστοχα / 3.3 προσπάθειες). Ταυτόχρονα η εμπειρία των 33 του χρόνων του επέτρεπε να γεμίζει τους διαθέσιμους χώρους με κινήσεις χωρίς τη μπάλα και να στήνει σχετικές χορογραφίες με τον Σάσα Βεζένκοφ: όσο ο Βούλγαρος σεργιανούσε ανάμεσα στα 3 και τα 4 μέτρα, ο Παπ κινούνταν κατά μήκος της βασικής γραμμής. Την ίδια στιγμή, πέρα από την αδιαπραγμάτευτη αμυντική συνέπεια, είχε γίνει και με τη βούλα πλέον ως αρχηγός η προσωποποίηση της ενσυναίσθησης της ομάδας: ήταν εκεί για να βοηθήσει όποιον το χρειαζόταν, με μια συμβουλή, έναν ενθαρρυντικό λόγο ή απλά ένα χτύπημα στην πλάτη. Το περσινό Game 5 των πλέι-οφ όντας ανέτοιμος ή το δεύτερο ημίχρονο του ημιτελικού ήταν στιγμές ενδεικτικές της αυταπάρνησης και της ωρίμανσής του.

Μαζί σπαραξικάρδια και θριαμβευτική από το δράμα του Κάουνας ως την εντός των τειχών κυριαρχία, η σεζόν συνεχίστηκε για αυτόν στο Παγκόσμιο Κύπελλο όπου το παράδειγμα της αφοσίωσης του υμνήθηκε δικαίως. Ο τύπος πήρε 3-4 μέρες άδεια για τη γέννηση της κόρης του και έδωσε κανονικά το παρόν στο τουρνουά των απόντων στο οποίο ήμασταν σχεδόν χαμένοι από χέρι. Και σαν να τον σάρκαζε η ίδια η μοίρα, είδε ό,τι έκανε στη Μανίλα να χτυπάει δοκάρι, λες και ζούσε το Παγκόσμιο του 2019 από την αρχή. Τότε που πέρασε είκοσι μέρες το καλοκαίρι να εκτελεί τρίποντα σε ατομικές προπονήσεις «γιατί πρέπει να βάλουμε τα σουτ που θα φτιάχνει ο Γιάννης» και τον καταπλάκωσε η ίδια του η επιθυμία και η ευθύνη.

Περπατώντας στα 34 του χρόνια, ο Παπανικολάου έπαιξε 80 παιχνίδια πέρσι. Όταν προσγειώθηκε στην Ελλάδα βρήκε έναν Ολυμπιακό στον οποίο η αλλαγή του στο «3», ο Σακ Μακίσικ, χοροπηδούσε αναστενάρικα ανάμεσα σε τραυματισμούς και αγωνιστική ανετοιμότητα. Η εναλλακτική λύση που αποκτήθηκε στο φτερό, ο Ίγκνας Μπραζντέικις, προερχόταν επίσης από τραυματισμό και δυσκολευόταν να απορροφηθεί στο δύσκολο ενδιαίτημα των ερυθρόλευκων. Το αποτέλεσμα ήταν να παίξει 31 λεπτά μέσο όρο στα πρώτα 9 παιχνίδια του Ολυμπιακού στην Ευρωλίγκα, ως τις 16 Νοεμβρίου και το εντός έδρας παιχνίδι με τον Ερυθρό Αστέρα στο Φάληρο.

Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε την προηγούμενη εβδομάδα και θα δημοσιευτεί στο περιοδικό All Star Basket του Φεβρουαρίου, ο γυμναστής του Ολυμπιακού, Ανδρέας Γκατζούλης, μιλά για την ενεργητική ξεκούραση που κάθε διεθνής είναι απαραίτητο να έχει στο ξεκίνημα της σεζόν προκειμένου να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην κόπωση. Κουβεντιάζοντας με ανθρώπους της Μπάγερν τον Οκτώβριο, μου έλεγαν πως ο Ομπστ και ο Μπόνγκα παραδέχονταν πως δεν μπορούσαν να πάρουν τα πόδια τους. Ποιος, ο Μπόνγκα, ελάφι ετών 24. Συμβαίνει κι αλλού: ο Μέλι δείχνει ώρες-ώρες πέντε χρόνια μεγαλύτερος, ο Αβράμοβιτς έσπασε, ο Ντόμπριτς και ο Μιλουτίνοφ (πριν τον τελευταίο, freak τραυματισμό) επίσης.

«Ο Ολυμπιακός είναι άλλη ομάδα όταν ο Παπανικολάου είναι καλά». Προφανώς: ο καθένας θα ήθελε να έχει στην ομάδα του έναν τύπο 2.05 που όταν είναι καλά μαρκάρει ως και 4 θέσεις, δεν γκρινιάζει για τον χρόνο συμμετοχής του, είναι καλός συμπαίκτης και παίρνει όσα σουτ του λάχουν σε κάθε ματς. Τα φώτα στην αρχή της σεζόν έπεσαν στα 37άρια και τα 40άρια του Γουόκαπ, αλλά ο Παπανικολάου δεν τραβούσε μικρότερο κουπί. Με τις εναλλακτικές λύσεις στη θέση του να εξαντλούνται σε σχήματα με τον Λαρεντζάκη στο «3», ο Έλληνας φόργουορντ δεν πήρε ποτέ τον χρόνο ξεκούρασης που βάσει ηλικίας και καταπόνησης θα έπρεπε να έχει προκειμένου να μπει στη σεζόν πιο σταδιακά και εν τέλει πιο αποτελεσματικά. Την ίδια στιγμή η ασθμαίνουσα, αργόσυρτη επίθεση των Πειραιωτών, με όλες τις δικαιολογίες της σε τραυματισμούς και λοιπές αναποδιές, δεν τον βοηθούσε να βρει επιθετικό ρυθμό. Πριν το σχετικό «ξεμπούκωμα» με τα 8/13 με Μακάμπι και Ρεάλ, μετρούσε 21/69 σου τριών πόντων, ένα φτωχό 30.4%. Με επιθετικό παιχνίδι εξ ορισμού ετερόφωτο, η επιθετική του συνεισφορά είναι ευθέως ανάλογη με την ικανότητα της ομάδας να παράγει, με τον ένα τρόπο ή τον άλλο, ελεύθερα σουτ.

EUROLEAGUE 2023-2024 / ΟΣΦΠ – ΜΑΚΑΜΠΙ ΤΕΛ ΑΒΙΒ (KLODIAN LATO / EUROKINISSI)

Το είπε και ο ίδιος: «η βάση του παιχνιδιού μου είναι να εμπιστεύομαι τους συμπαίκτες μου να με βρουν σε καίριες θέσεις για να έχω την ευκαιρία να σκοράρω». Εξυπακούεται πως δεν ήταν μομφή για κανένα, είναι απλώς η πραγματικότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως τα δύο τρίποντα του στο ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό ήρθαν όταν το αναγκαστικό small (tiny) ball έδωσε ταχύτητα, αποστάσεις και ελεύθερα σουτ, ούτε ότι το ίδιο συνέβη και στη Μαδρίτη. Προσανατολισμένος σταθερά στην επιτυχία της ομάδας, προτιμά να μιλά για τον εαυτό του μόνο όταν δεν κάνει κάτι αρκετά καλά. Το είπε μετά το παιχνίδι με την ΑΕΚ, στις 8 Γενάρη, όταν μέτρησε 20+14 σε πόντους και ριμπάουντ: «Είναι μία δύσκολη σεζόν για μένα σωματικά, είναι μεγάλη η κόπωση από τα σερί ματς από το καλοκαίρι, δεν έχω βρει ακόμα τον εαυτό μου ακόμα και δεν είμαι εκεί που θέλω εγώ να είμαι, δεν είμαι ακόμα στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Προσπαθώ να βγάλω το καλύτερο για να βοηθώ όσο καλύτερα μπορώ την ομάδα μου, σήμερα βγήκαν και κάποιες φάσεις, μπήκαν κάποια καλάθια, αυτό μόνο θετικό είναι».

Τα αναθέματα και οι ύμνοι των social media είναι πλευρές του ίδιου υστερικού νομίσματος, το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο και αμφότερα είναι βαρετά προβλέψιμα και προβλέψιμα βαρετά, αφήστε που ξεκινώντας από μία τόσο χαμηλή αφετηρία αποκλείεται να φτάσει κανείς κάπου της προκοπής. Η ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων λέει πως βαδίζοντας στα 34 του χρόνια, ένα ψηλό, βαρύ κορμί όπως αυτό του Παπανικολάου έχει ήδη αφήσει πίσω την κορυφή του λόφου και βαδίζει την κατηφόρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα κουτρουβαλήσει. Σημαίνει όμως πως είναι στα όρια της αθλητικής παράνοιας να περιμένει κανείς να τραβήξει το κάρο από τη λάσπη ένας παίκτης αυτής της ηλικίας ο οποίος παίζει 2 χρόνια χωρίς ανάσα χειμώνα – καλοκαίρι και που στις 26 Ιανουαρίου έχει γράψει 590 λεπτά συμμετοχής στην Ευρωλίγκα όταν ο Μακίσικ μετρά 175 και ο Μπραζντέικις 208 – χωρίς να μπει καν στην κουβέντα η ποιοτική, πέρα από την ποσοτική ανάλυση.

Τώρα που το σκέφτομαι, του ταιριάζει και μια αράδα από το «Νορβηγικό Δάσος» του Μουρακάμι: “Τέτοιος άνθρωπος είμαι. Η τραχιά πλευρά ενός σπιρτόκουτου. Είναι καλύτερα να είσαι ένα πρώτης τάξης σπιρτόκουτο παρά ένα σπίρτο δεύτερης τάξης”.