William St Clair: «...Και πάλι μια ελεύθερη Ελλάδα!»

Μέσα στην πληθώρα των έργων που εκδόθηκαν με αφορμή την επέτειο της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ξεχωρίζει το αφιέρωμα του Άγγλου ιστορικού William St Clair, που έφυγε από τη ζωή πριν από δύο μόλις χρόνια. Το εν λόγω πόνημα, στην έξοχη μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα και σε πρόλογο του επίσης εξαίρετου Άγγλου ιστορικού Roderick Beaton, τιτλοφορείται …και πάλι μια ελεύθερη Ελλάδα! Οι Φιλέλληνες

στον αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας και αποτελεί ένα από τα πληρέστερα –αν όχι το πληρέστερο– πονήματα που έχουν εκδοθεί ως τώρα στη χώρα μας σχετικά με το θέμα της δράσης των φιλελλήνων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.

Ο συγγραφέας, μέσα σε 32 σύντομα κεφάλαια, καταφέρνει να παρουσιάσει όλες τις όψεις του φιλελληνικού κινήματος στη χώρα μας, από τη γέννησή του και τις μάχες που έδωσαν οι φιλέλληνες όταν έφτασαν εδώ, μέχρι την ύφεση του κινήματος το 1823 και τη μετέπειτα αναζωπύρωσή του κατά τα έτη 1824-1827. Η αντικειμενική συγγραφική ματιά είναι μία ιδιότητα του βιβλίου που θα εκτιμηθεί οπωσδήποτε από τους ιστορικούς, όπως και ο πλουραλισμός των θεμάτων που αυτό περιέχει. Στην ουσία, δεν αφήνεται κανένα ζήτημα εκτός των θεματικών του βιβλίου, αρχής γενομένης από τις μάχες στις οποίες συμμετείχαν οι φιλέλληνες, με προεξάρχουσες βέβαια τη μάχη του Πέτα το 1821 και τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Επιπλέον, δεν παραλείπεται η αναφορά στον μεγάλο αριθμό των μουσουλμάνων κατοίκων της ελληνικής επικράτειας που σφαγιάστηκαν μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης –τουλάχιστον 20.000 μουσουλμάνοι ξεκληρίστηκαν μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης–, αλλά και οι φρικαλεότητες που διέπραξαν οι Έλληνες κατά την άλωση της Τριπολιτσάς. Από την άλλη, δεν παραλείπεται η αναφορά στις τουρκικές θηριωδίες κατά τη σφαγή της Χίου, στην Έξοδο του Μεσολογγίου και σε άλλα γεγονότα.

Σε ό,τι αφορά την παράθεση ονομάτων, ο Clair μάς εξηγεί ότι κατά την πρώτη φάση του φιλελληνικού κινήματος, η πλειοψηφία των ξένων που ήρθαν να πολεμήσουν στη χώρα μας ήταν, αντίθετα με ό,τι πολλοί από εμάς πιστεύουν, Γερμανοί. Τρανταχτά και γνωστά ονόματα φιλελλήνων από έτερες εθνικότητες, όπως αυτά του Σανταρόζα, του λόρδου Μπάιρον, του Τόμας Γκόρντον, του Εϋνάρδου, του Σατωβριάνδου, του Σάμιουελ Χάου και άλλων πολλών αναφέρονται επίσης και γίνεται μεμονωμένη, εκτενής παρουσίαση της δράσης τους.

{jb_quote}Η αντικειμενική συγγραφική ματιά είναι μία ιδιότητα του βιβλίου που θα εκτιμηθεί οπωσδήποτε από τους ιστορικούς, όπως και ο πλουραλισμός των θεμάτων που αυτό περιέχει.{/jb_quote}

Οι περιπέτειες κατά τη σύναψη των αγγλικών δανείων, η εισβολή του Ιμπραήμ Πασά στην Πελοπόννησο, η δημιουργία της Γερμανικής Λεγεώνας, η εμπλοκή του τάγματος των Ιωαννιτών ιπποτών στην Ελληνική Επανάσταση, η μάχη της Ακρόπολης και άλλα σημαντικά γεγονότα του Αγώνα γεμίζουν τις υπόλοιπες σελίδες του βιβλίου, σε μία γλώσσα απλή και κατανοητή για τον μέσο αναγνώστη, χωρίς τη στείρα παράθεση ανούσιων λεπτομερειών. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο ογκώδες μεν, αλλά ευκολοδιάβαστο και εύληπτο, το οποίο μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί και ως εργαλείο σε σπουδαστές της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το πόνημα συμπεριλαμβάνει δύο προλόγους, ευχαριστήριο σημείωμα του συγγραφέα, καθώς και δύο παραρτήματα, εκτενή βιβλιογραφία και υπέροχες γκραβούρες της εποχής, που πλαισιώνουν όμορφα το κείμενο.

...Και πάλι μια ελεύθερη Ελλάδα!
Οι Φιλέλληνες στον αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας
William St Clair
Εισαγωγή στην ελληνική έκδοση: Roderick Beaton
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Εκδόσεις Γκοβόστη
σ. 568
ISBN: 978-960-606-192-9
Τιμή: 28,50€