Χρυσή Αυγή

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΝΤΑΣΚΑ

Παραδοσιακά απουσιάζει από την παιδεία που παρέχεται στα ελληνικά σχολεία αλλά και από το γενικότερο πολιτισμικό κλίμα της ελληνικής κοινωνίας η εκτίμηση του άλλου, ακόμα και του αντιπάλου, η ερμηνεία της ύπαρξής του και της συμπεριφοράς του, η αναγνώριση προτερημάτων. Κυρίως απουσιάζει η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι τα παραπάνω δεν αποτελούν ευγενικές παραχωρήσεις προς τον αντίπαλο, αλλά εξυπηρετούν πρώτα και κύρια τα δικά μας συμφέροντα, ως κοινωνίας αλλά και ως ατόμων. Μόνο μέσα από

μία ειλικρινή και απροκατάληπτη θέαση προσώπων και καταστάσεων μη φιλικών ή εχθρικών προς τις θέσεις μας μπορεί να εξευρεθεί ο ορθός τρόπος αντιμετώπισής τους. Οι επιτυχημένες κοινωνίες μελετούν τους αντιπάλους τους, οι αποτυχημένες απλώς τους απαξιώνουν.
Δεν είναι τυχαίο επομένως ότι μία κοινωνία που χαρακτηρίζει τους Οθωμανούς «μπουνταλάδες» (αν και κατόρθωσαν σταδιακά να βρεθούν από τις στέπες της Κεντρικής Ασίας θριαμβευτές επί της σημαντικότερης αυτοκρατορίας της μεσαιωνικής Ιστορίας) ή που χαρακτηρίζει εξίσου απαξιωτικά τους Πέρσες, αν και μειώνει με αυτόν τον τρόπο τα κατορθώματα του δικού της Μεγάλου Αλεξάνδρου, αδυνατεί να κατανοήσει, να ερμηνεύσει και να αντιμετωπίσει το φαινόμενο «Χρυσή Αυγή», την άνοδο ενός αμιγώς φασιστικού πολιτικού χώρου. Και όχι μόνο αδυνατεί, αλλά δεν προσπαθεί καν. Φοβάται ότι κάθε προσπάθεια ερμηνείας ισοδυναμεί με συγκεκαλυμμένη υποστήριξη ή ανοχή. Αδυνατεί να δει πως αυτή η νοοτροπία ακρωτηριάζει τους δικούς της τρόπους αντίδρασης, τα δικά της πολιτικά αισθητήρια και συσπειρώνει, τελικά, πλήθη γύρω από τον αντίπαλό της.
Στερείται κάθε νοήματος να διατυμπανιστεί πόσο απεχθής είναι ο αυταρχισμός και η βία ενόπλων συμμοριών, πόσο απάνθρωπος είναι ο ναζισμός, πόσο τερατώδες είναι να στραφείς κατά μικρών παιδιών. Αρκεί μόνο να γίνουν γνωστά και ο καθένας τα αξιολογεί κατά το προσωπικό του ήθος και χαρακτήρα. Πολύ περισσότερο που όλα αυτά είναι ήδη γνωστά και όσο αποκρουστικά είναι για πολλούς, άλλο τόσο αδιάφορα ή επουσιώδη είναι για κάποιους άλλους. Ούτε αρκεί να πει κανείς ότι «όσοι ψηφίζουν Χρυσή Αυγή δεν έχουν δικαιολογία». Είναι μάλλον βέβαιο ότι οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής δεν ζήτησαν την έγκριση κανενός για το τι θα ψηφίσουν και άλλωστε το ίδιο ισχύει για όλους, καθώς ουδείς μπορεί να απεκδυθεί των ευθυνών της ψήφου ή της αποχής του. Αγγίζει τα όρια της αστειότητας η άποψη ότι «οι πλατείες των Αγανακτισμένων» ή οι «πρακτικές αγωνιστικής ανομίας» εξέθρεψαν το φαινόμενο, καθώς ούτε τις αιτίες αγανάκτησης εξηγεί, ούτε το γιατί απέτυχαν οι κεντρώοι να καταπολεμήσουν τον –κατά τη γνώμη τους– λαϊκισμό, ούτε το γιατί οι Χρυσαυγίτες συμπλέκονται κατά βάση με εκφραστές των «πρακτικών ανομίας» και όχι με κεντρώους, επαναλαμβάνοντας μάλιστα τα επίσημα κρατικά συνθήματα της τάξης και της ασφάλειας.
Δεν ικανοποιεί η ερμηνεία ότι μόνο η οικονομική κρίση γεννά τον φασισμό. Αν είναι αλήθεια, ο φασισμός είναι νομοτέλεια και οι αντίπαλοι του φασισμού δεν μπορούν παρά να περιμένουν μοιρολατρικά