Όταν ο Θεόφιλος την… πάτησε με την Κασσιανή

Της ΑΡΤΖΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

«Αν δεν είχατε ποτέ γυναίκα πρόεδρο, γυναίκα πρωθυπουργό, αν δεν έχετε δει ποτέ γυναίκα πιλότο, τότε θα θεωρήσετε ότι αυτό είναι αδύνατο. Όμως, όταν οι άνθρωποι βλέπουν μία φορά ότι υπάρχει και διαφορετικός τρόπος, τότε αυτό γίνεται με την πάροδο του χρόνου φυσιολογικό και αποδεκτό. Είναι πολύ καλό αυτό που συμβαίνει στην περιοχή και είμαι περήφανη για όλες τις κυρίες».
Αφορμή για τη δήλωση της υπουργού Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Κροατίας, Βέσνα Πούσιτς, στάθηκε το γεγονός ότι στα Βαλκάνια όλο και περισσότερες γυναίκες αναρριχώνται

στα ανώτατα κρατικά αξιώματα. Αυτό συμβαίνει στην Κροατία, στη Σλοβενία, στο Κόσοβο και στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, όπου οι γυναίκες αποφασίζουν για πολύ σημαντικά θέματα και ταυτόχρονα σημαίνει ότι μια νέα εποχή ξεκινά για την περιοχή.
«Η δύναμη των γυναικών στην πολιτική είναι, κατά τη γνώμη μου, διακριτική δύναμη. Είναι θετική η αλλαγή που συντελείται στο Κόσοβο και στις χώρες της περιοχής και του κόσμου που έχουν προσφέρει την ευκαιρία στις γυναίκες» υπογράμμισε η πρόεδρος του Κοσόβου, Ατιφέτα Γιαχγιάγκα. Την ίδια άποψη συμμερίζονται η Αλένκα Μπράτουσεκ, που έλαβε πριν από λίγες μέρες την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και έκανε λόγο για πολύ σημαντική μέρα για τη χώρα της, καθώς και η εντολοδόχος πρωθυπουργός Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς, που σύντομα αναμένεται να τεθεί επικεφαλής της κυβέρνησης στη Βοσνία.
Οι βαλκανικές αυτές χώρες, με τον τρόπο τους, τιμούν την ημέρα της γυναίκας που ουσιαστικά αυτό ακριβώς συμβολίζει: τη δικαίωση των αγώνων των γυναικών για ισότητα που έχει ξεκινήσει από τα τέλη του προπερασμένου αιώνα.

Στην πρωτοπορία
Σε γενικές γραμμές, πρωτοπόρος στην αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών είναι οι ΗΠΑ. «Έχω επίσημα ανακοινώσει στην πολιτεία του Νιου Χάμσαϊρ, που γίνεται η πρώτη προκριματική εκλογή επιτροπή στο υπουργείο Εσωτερικών, την προώθηση της Χίλαρι Κλίντον για την προεδρία του 2016» ήταν η απάντηση του Κρις Σπύρου σε συνέντευξη που δίνει ο Έλληνας πρώην γερουσιαστής των ΗΠΑ στο «Π» (σελ. 32-33). Είναι, λοιπόν, πιθανό το 2016 να δούμε για πρώτη φορά στο τιμόνι των ΗΠΑ… σοφερίνα. Της προσπάθειας αυτής ηγείται Έλληνας, τιμώντας έτσι, αλλά κυρίως προεκτείνοντας τις πρωτοπόρες αρχές της Δημοκρατίας που συνέλαβαν οι πρόγονοί του, όπως ότι όλοι οι πολίτες ανεξαρτήτως καταγωγής ή φύλου, εν προκειμένω και οι γυναίκες –και αυτή είναι η προέκταση γιατί στην αρχαιότητα δεν υπήρχε ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών– έχουν δικαίωμα να αναλάβουν αξιώματα. Όμως, στο λίκνο της Δημοκρατίας, στην ελληνική κυβέρνηση, οι γυναίκες είναι μόνο δύο και αυτές μάλιστα (Κεφαλογιάννη – Σκοπούλη) δεν θα τις έλεγε κανείς γυναίκες της διπλανής πόρτας.
Το άρωμα γυναίκας στην κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να είναι πιο διακριτικό και ανεπαίσθητο, αν και θα πίστευε κανείς ότι τα πράγματα θα είχαν εξελιχθεί πολύ καλύτερα για τις Ελληνίδες πολιτικούς εν έτει 2013 και όταν μάλιστα η πρώτη Ελληνίδα υπουργός Λίνα Τσαλδάρη έγινε πριν από 60 χρόνια! Φαίνεται δηλαδή ότι η Ελλάδα στον τομέα αυτόν οπισθοδρομεί και ίσως υπάρχουν ακόμη πολλοί υποστηρικτές του αρχαίου φιλοσόφου Δημόκριτου που έλεγε ότι «υπό γυναικός άρχεσθαι ύβρις αν ανδρί είη εσχάτη», ότι δηλαδή το να εξουσιάζεται ένας άντρας από μια γυναίκα είναι ο μεγαλύτερος εξευτελισμός. Πολλοί επίσης το υποστηρίζουν αυτό και μέσα στο σπίτι τους.
Είναι περιττό να αναφερθούμε στις συνέπειες αυτής της νοοτροπίας στην κοινωνία μας. Μια απλή σύγκριση με τα άλλα ευρωπαϊκά και κυρίως δυτικά κράτη αρκεί για να διαπιστώσουμε πόσο πίσω είμαστε, αν και η ιστορία μας δεν το δικαιολογεί, τουναντίον μάλιστα. Το «ασθενές» φύλο στο εξωτερικό φαίνεται να ισχυροποιείται κατά τομείς. Εκτός από τον χώρο της πολιτικής και στον χώρο της δημοσιογραφίας οι γυναίκες κατακτούν όλο και περισσότερους ηγετικούς ρόλους. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η δημοσιογράφος που τιμήθηκε με το βραβείο Αλμπέρ-Λοντρ για την κάλυψη της φονικής σύλληψης ομήρων τον Σεπτέμβριο 2004 στο σχολείο του Μπεσλάν, στη Βόρεια Οσετία, Ναταλί Νουγκερέντ. Έγινε η πρώτη γυναίκα διευθύντρια στην ιστορία της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde». Σημαντικότερο είναι ότι εξελέγη στη θέση αυτή με συντριπτική πλειοψηφία, στη γενική συνέλευση των συντακτών, που ξεπέρασε το «σταλινικό» 80% και είναι ρεκόρ.

Ούτε στα ΜΜΕ
Πολλοί ίσως εκτιμούν ότι η διάκριση αυτή σε σχέση με τους αγώνες για την ισότητα των φύλων άργησε να έρθει και πολύ περισσότερο σε έναν χώρο όπως η δημοσιογραφία που, εκ του αντικειμένου της, θα έπρεπε να πρωτοπορεί. Δυστυχώς, όμως, και η… τέταρτη εξουσία δεν αφήνει εύκολα το τιμόνι σε γυναίκα, γιατί και εκεί υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι «γυναιξί πάσαις κόσμον η σιγή φέρει», όπως υποστήριζε και ο αρχαίος ποιητής Μένανδρος.
Έστω και με βήματα χελώνας –που όμως κατάφερε να κερδίσει τον γοργοπόδαρο λαγό του Αισώπου– όλο και περισσότερες γυναίκες αναρριχώνται σε υψηλές θέσεις και όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι απλώς την… πάτησε ο αυτοκράτορας Θεόφιλος, όταν επέλεξε σύζυγο εκείνη που έδειχνε υποταγμένη και όχι εκείνη που έδειχνε… άνθρωπος. Η εξέλιξη δικαίωσε την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και όχι την αντιμετώπισή τους περίπου ως res (πράγματα), όπως είχε επιβληθεί με εξαίρεση… την αρχαία Σπάρτη.
Ο Θεόφιλος, προκειμένου να επιλέξει σύζυγο, έκανε εξετάσεις υποταγής και ρώτησε την υποψήφια για σύζυγο, όμορφη, έξυπνη και με κότσια, Κασσιανή: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα;». Ρώτησε, δηλαδή, αν από τη γυναίκα προέρχονται όλα τα κακά, εννοώντας την Εύα. Η Κασσιανή τού απάντησε θυμίζοντάς του τη… μάνα του: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα», ότι δηλαδή από τη γυναίκα πηγάζουν και τα πιο μεγάλα αγαθά, εννοώντας βέβαια την Παναγία απ’ την οποία γεννήθηκε ο Χριστός, αλλά εμμέσως και τη γελοιότητα ορισμένων να θεωρούν κανονικό άνθρωπο τη μητέρα και την κόρη τους, αλλά μη κανονικό άνθρωπο τη σύζυγό τους!
Η… κανονική απάντηση της Κασσιανής φυσικά θεωρήθηκε ανεπίτρεπτη, τρόμαξε τον Θεόφιλο και έδωσε το μήλο στην επίσης ωραία, αλλά «σεμνή» Θεοδώρα, προφανώς, διότι συμφώνησε μαζί του ότι από τις γυναίκες πηγάζουν τα κακά για την ανθρωπότητα. Η ιστορία δεν κατέγραψε τσακωμούς του Θεόφιλου με τη Θεοδώρα για την πεθερά της ούτε διαλόγους για την αξία που θα είχε μια κόρη του ζευγαριού. Ίσως οι διάλογοι γίνονταν μακριά από τη μη… κανονικό άνθρωπο Θεοδώρα…