ΒΟΡΕΙΑ ΚΟΡΕΑ: Η ειρήνη κρέμεται από μια κλωστή

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΛΙΜΗΣΗ

Οι τελευταίες ανησυχητικές εξελίξεις στη χερσόνησο της Κορέας αναγκάζουν την ευρύτερη περιοχή να είναι με το χέρι στη σκανδάλη. Το βορειοκορεατικό καθεστώς επιμένει στην πολεμική ρητορική, απειλώντας ότι θα επιτεθεί στρατιωτικά αν η Σεούλ συνεχίσει να «προκαλεί» με τους φίλους της ιμπεριαλιστές. Το πιο πιθανό, βέβαια, είναι να μη συμβεί τίποτα, ωστόσο η επικίνδυνη προσέγγιση της Πιονγκ Γιανγκ δείχνει έναν «πανικό» για την αλλαγή στάσης του Πεκίνου. Μια αλλαγή στάσης που όλοι ξέρουν ότι δεν εγκυμονεί κινδύνους, αφού η Κίνα έχει αποδείξει πολλές φορές ότι δεν έχει συμφέρον

να εγκαταλείψει το καθεστώς και οι Βορειοκορεάτες το έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους.
Απλώς, η Πιονγκ Γιανγκ αντέδρασε ατσούμπαλα στην κινεζο-αμερικανική συμφωνία για νέο γύρο κυρώσεων, πρακτική που μέχρι τώρα έχει οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο. Την περασμένη εβδομάδα, η Κίνα συμφώνησε στο να γίνει εμπάργκο μόνο στα πολυτελή προϊόντα που μπαίνουν στη βόρεια Κορέα, τα οποία καταλήγουν στη νομενκλατούρα και στην ευρύτερη ελίτ της πρωτεύουσας. Και εδώ κρύβεται ο μεγαλύτερος φόβος του καθεστώτος, που δεν θέλει να χάσει την πολυτελή ζωή και τη μοναδικότητα της κορυφής. Όμως, η απόφαση για απαγόρευση πολυτελών προϊόντων θα επηρεάσει και τους Κινέζους εμπόρους –και λαθρεμπόρους–, αφού σχεδόν αποκλειστικά αυτά τα προϊόντα προέρχονται από τον μοναδικό εμπορικό εταίρο που είναι η Κίνα.
Δεν είναι, λοιπόν, βέβαιο ότι το Πεκίνο θα ενδώσει στο αμερικανικό σχέδιο. Άλλωστε, θα ήταν ανοησία να το κάνει σε μια περίοδο καθίζησης της κινέζικης οικονομίας, η οποία θα χάσει τα κερδοφόρα υπαίθρια σούπερ μάρκετ που έχει στήσει –με τα στραβά μάτια του καθεστώτος– στην Πιονγκ Γιανγκ. Γι’ αυτό και ο «αλλαγμένος» Κιμ Ζονγκ Ουν ελπίζει ότι η Κίνα, κλείνοντας το μάτι, θα προσπαθήσει να ρίξει στάχτη στα μάτια των Αμερικανών, οι οποίοι, γνωρίζοντας κατά βάθος την πραγματικότητα, μάλλον θα περιοριστούν σε ρόλο ψυχολογικής υποστήριξης του Νότου…

ΦΩΚΛΑΝΤ: Τους φόβισε η φτώχεια
Η πλειονότητα των κατοίκων των Φώκλαντ αποφάσισε τελικά ότι θέλει να μείνει με τη Βρετανία. Το δημοψήφισμα έφερε χαμόγελα στο Λονδίνο, όμως, δεν είναι σίγουρο αν η απόφαση αυτή ήταν καθορισμένη από την εθνική συνείδηση των κατοίκων ή από τις παρούσες πολιτικές συνθήκες. Το ερώτημα είναι αν ο πληθυσμός επηρεάστηκε από την οικονομική ένδεια της Αργεντινής και «αναγκάστηκε» να γυρίσει την πλάτη στο Μπουένος Άιρες. Επίσης, τα πολλά υποσχόμενα ενεργειακά κοιτάσματα της περιοχής ίσως έκαναν τον πληθυσμό των νησιών να πιστέψει ότι η Βρετανία είναι σε θέση να τα εκμεταλλευτεί ως παγκόσμια δύναμη και από το κύρος της να κερδίσουν και οι ίδιοι. Ως συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι οι κάτοικοι ψήφισαν πιο πολύ με γνώμονα το οικονομικό τους μέλλον, παρότι στο παρελθόν και μάλιστα μετά τον πόλεμο του 1982 είχαν εκφραστεί εναντίον της Βρετανίας, η οποία θεωρούσαν ότι τους είχε εγκαταλείψει. Πάντως, το Λονδίνο έχει ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια του που θα βοηθήσει να πειστεί η διεθνής κοινότητα για τα βρετανικά δίκαια που κρατούν από το 1833, όταν ο βρετανικός στόλος κατέλαβε τα νησιά που ήταν πρώην ισπανικές κτήσεις. Δεν αναμένεται, όμως, η Αργεντινή να παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις, ενώ δεν αποκλείεται μελλοντικά να προτείνει καθεστώς συνδιαχείρισης των πλουτοπαραγωγικών πηγών.

ΙΡΑΝ – ΠΑΚΙΣΤΑΝ: Η ενέργεια… ενώνει
Οι δυο χώρες που πονοκεφαλιάζουν την Αμερική –η κάθε μία για διαφορετικούς λόγους– αποφάσισαν να προχωρήσουν σε κατασκευή αγωγού. Ιράν και Πακιστάν έκαναν μια συμφωνία σε μια «δύσκολη» γεωπολιτικά περιοχή, αλλά άκρως στρατηγική και για τους δύο. Το Πακιστάν έχει ανάγκη για ενέργεια και η κοντινότερη πηγή είναι το Ιράν. Μπορεί αυτή η συμφωνία να σπάει κατά κάποιον τρόπο το εμπάργκο που επιβλήθηκε στην Τεχεράνη, ωστόσο, η συμμαχία του Πακιστάν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας είναι αναγκαία για τη Δύση, γι’ αυτό και οι ΗΠΑ δεν αναμένεται να προβάλουν σθεναρή αντίσταση, παρά τις φωνές που ακούγονται στον Λευκό Οίκο για μπλοκάρισμα του εγχειρήματος.
Ούτε φυσικά αποτέλεσε έκπληξη για τους Δυτικούς η συμφωνία, καθότι οι δυο χώρες έχουν μεγάλη παράδοση στην οικονομική συνεργασία. Ο Πακιστανός καθηγητής – διεθνολόγος Τζαχαγκίρ Αχκαζάι του πανεπιστημίου της Πεσαβάρ θεωρεί ότι δεν είναι μόνο η γεωγραφική γειτνίαση και η κοινή αντίληψη περί Ισλάμ που επιβάλλει, στην ουσία, τις εμπορικές συναλλαγές. Ήδη, από το 1964 οι δυο χώρες συνεργάζονται κάτω από τον οργανισμό περιφερειακής οικονομικής συνεργασίας, τον οποίο ίδρυσαν με σκοπό τη δημιουργία ενός εμπορικού δικτύου που θα διακινούσε κυρίως αγαθά πρώτης ανάγκης.
Στην εποχή, όμως, της σκληρής σκακιέρας του πετρελαίου, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η Δύση αποβλέπει στον έλεγχο των ενεργειακών δρόμων από το Αφγανιστάν μέσω Πακιστάν χωρίς, όμως, να παρεμβάλλεται ή να εμπλέκεται το Ιράν. Αν υλοποιηθεί η ενεργειακή συμφωνία, αυτό σημαίνει ότι η Τεχεράνη θα μπει στο παζλ του περιφερειακού δικτύου μεταφοράς ενέργειας και θα γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του. Με αυτόν τον τρόπο, η Δύση δεν θα μπορεί να ασκεί τις διάφορες πιέσεις στο καθεστώς και αναπόφευκτα θα «χάσει» μεγάλο μέρος της διπλωματικής της ισχύος έναντι αυτού.

ΚΑΡΖΑΪ: Προκαλεί Ομπάμα
Σπάζοντας τα ταμπού, ο Αφγανός πρόεδρος Καρζάι «προκάλεσε» ανοιχτά τον Ομπάμα, λέγοντας ότι ο αμερικανικός στρατός «συνεννοείται» με τους Ταλιμπάν(!) για να παρατείνει την παρουσία του πέραν του 2014. Κανένας δεν συμμερίστηκε την άποψη αυτήν, ωστόσο για ακόμα μια φορά φάνηκε η ένδεια των Αμερικανών και το χαμηλό επίπεδο εκτίμησης που τρέφει πλέον ο αφγανικός πολιτικός κόσμος –και όχι μόνο– για αυτούς. Ο Καρζάι νιώθει ασφυκτικά τον κλοιό των Ταλιμπάν, ενώ την προκλητική του θέση για τους Αμερικανούς την επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό οι συχνές απειλές που δέχεται για τη ζωή του από ισλαμιστές τρομοκράτες.
Για τους Αφγανούς, οι ΗΠΑ απέτυχαν στην αποστολή τους και η κυβέρνηση στην Καμπούλ νιώθει γύμνια μπροστά στις νέες απειλές και τρέμει στην ιδέα ότι σε έναν χρόνο ίσως κρατάει μόνη της την καυτή πατάτα… Γι’ αυτό και έφτασε στο σημείο να δημιουργεί θεωρίες συνωμοσίας, σε μια προσπάθεια να λάβει απαντήσεις-λύσεις. Για τους Αμερικανούς, το δίλημμα γίνεται όλο και πιο ενοχλητικό. Αν φύγουν, τότε οι Ταλιμπάν μπορεί σε μια νύχτα να καταλάβουν την Καμπούλ και όλοι θα ρωτούν τον Ομπάμα τι έγιναν τα δισεκατομμύρια που προορίζονταν για την ανοικοδόμηση και την εκπαίδευση των Αφγανών. Αν πάλι μείνουν, οι βομβιστικές επιθέσεις εναντίον αμάχων αναμένεται να αυξηθούν δραματικά. Συνεπώς, όλες οι πλευρές βρίσκονται σε αδιέξοδο παρά τα αισιόδοξα χρονοδιαγράμματα που ανακοινώνονται.
Ο δυτικός Τύπος, με πρώτη την εφημερίδα «New York Τimes», έχει φτάσει στο σημείο να συγκρίνει το αμερικανικό χρονοδιάγραμμα για υποχώρηση με εκείνο των Σοβιετικών πριν από 24 χρόνια, ο οποίοι έφυγαν πανικόβλητοι. Η δημοφιλής εφημερίδα της Νέας Υόρκης θεώρησε σε πρόσφατο άρθρο της ότι ο Ομπάμα κοιτάζει να φύγει από το Αφγανιστάν με ψηλά το κεφάλι ακόμα και αν χρειαστεί να διαπραγματευτεί με τους Ταλιμπάν, αδιαφορώντας για τα αισθήματα των «απροσάρμοστων» Αφγανών.

ΝΙΓΗΡΙΑ: Νέα εποχή Κενιάτα
Η ιστορία επαναλήφθηκε στη Νιγηρία με την εκλογή του Ουχούρου Κενιάτα, γιου του ιστορικού ιδρυτή και απελευθερωτή της χώρας Γιόμο Κενιάτα. Ο γιος Κενιάτα έχει ένα δύσκολο έργο μπροστά του, όχι τόσο το οικονομικό που είναι το αυτονόητο όσο τις νέες προκλήσεις από την άνοδο της τρομοκρατίας, που απειλεί την ασφάλεια της περιοχής. Ωστόσο, εκκρεμεί ακόμα δίκη, αφού κατηγορείται ότι ενορχήστρωσε βίαιες διαδηλώσεις μετά τις αποτυχημένες για τον ίδιο εκλογές του 2007.
Η χώρα που καλείται να κυβερνήσει ο νέος ηγέτης είναι η μεγαλύτερη και πιο ευσταθής οικονομία της Δυτικής Αφρικής (σε σύγκριση με τους γείτονές της), ενώ λειτουργεί σταθεροποιητικά στην περιφέρειά της, πράγμα που αναγνωρίζει και ο μεγαλύτερος σύμμαχος της χώρας, οι ΗΠΑ. Όμως, για να διατηρήσει αυτόν τον τίτλο απαιτείται γρήγορη πολιτική συναίνεση όλων των κομμάτων, τα οποία θεωρούν τον Κενιάτα δολοπλόκο και οπορτουνιστή. Για να διατηρήσει ο νέος πρόεδρος την καλή φήμη της χώρας του, πρέπει να δώσει τα διαπιστευτήριά του στους προβληματισμένους Δυτικούς. Δεν αναμένεται, όμως, να εμφανίζεται από εδώ και πέρα απολογητικός, γιατί ξέρει ότι όσο αυτός έχει την ανάγκη των δολαρίων, άλλο τόσο οι ΗΠΑ θέλουν την υποστήριξή του στον πόλεμο κατά του παγκόσμιου δικτύου ισλαμιστών που αναδύεται στην Αφρική.

ΡΩΣΙΑ: Με το βλέμμα (και το Ναυτικό) στη Μεσόγειο
Εξαιτίας της διαφαινόμενης ήττας του Άσαντ στη Συρία, όπως προδιαγραφόταν πριν από λίγο καιρό, το ρωσικό Ναυτικό έδειχνε να μη «θέλει» να συνεχίσει την επίδειξη δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, από τη μία οι προοπτικές εμπλοκής στις ενεργειακές εξελίξεις της ευρύτερης περιοχής, αλλά και η –μέχρι τώρα– ανατροπή των δεδομένων στον συριακό εμφύλιο, έχουν κάνει τους Ρώσους να αναθεωρήσουν τη γεωστρατηγική τους «γραμμή». Διά στόματος Βίκτωρ Σίρκοφ, αρχηγού του ρωσικού Ναυτικού, έγινε γνωστή η απόφαση της Μόσχας για δημιουργία μόνιμης πλέον δύναμης που θα επιχειρεί στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν αποκλείεται και η προοπτική δημιουργίας βάσεων πέρα από αυτήν της Ταρτούς στη Συρία.
Το πρόβλημα, όμως, με το ρωσικό Ναυτικό είναι η διαθεσιμότητα. Παρά την ανάπτυξη της τεχνολογικής και μαχητικής ικανότητας τα τελευταία 15 χρόνια, τα κονδύλια δεν επαρκούν για τη συντήρηση περισσότερων ναυστάθμων. Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο, αφού εκκρεμούν προγράμματα εκσυγχρονισμού του στρατού και της αεροπορίας, τα οποία απαιτούν περισσότερα χρήματα και η μόνη προσωρινή λύση είναι να αποσπάσουν κονδύλια από το Ναυτικό. Για την ώρα, υπάρχει η βούληση για συνέχιση του προγράμματος έστω και αν αυτό επιβάλλει περισσότερο αγώνα δρόμου για να προληφθεί η δυτική ηγεμονία.