“Μαμά, που είναι ο παππούς;”

Mια δύσκολη ερώτηση με μια ακόμα πιο δύσκολη απάντηση. Πώς θα πεις σε ένα παιδάκι ότι δεν θα ξαναδεί τον παππού ή τη γιαγιά του ή κάποιον άλλο αγαπημένο του άνθρωπο;

Της Βάσιας Σαραντοπούλου, ψυχολόγου, http://vassiasarantopoulou.blogspot.com

Τι είναι ο θάνατος;

Ο θάνατος είναι κομμάτι της ζωής και η ζωή είναι κομμάτι της πορείας προς το θάνατο. Αναμφισβήτητα, όλοι έχουμε νιώσει ή θα νιώσουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας το θάνατο και την απώλεια

αγαπημένων μας προσώπων. Ο πόνος είναι ένα σημάδι που δείχνει πως η εμπειρία που ζούμε είναι μία δοκιμασία, είναι ένα κατώφλι το οποίο πρέπει να περάσουμε προκειμένου να ωριμάσουμε. Ο πόνος αυτός είναι η άμυνά μας, η προσπάθειά μας να διατηρήσουμε ζωντανή την εικόνα του άλλου, προκειμένου να αναπληρώσουμε την πραγματική απουσία του.

Τι γίνεται όμως όταν πεθαίνει κάποιος δικός μας άνθρωπος και πρέπει να ενημερώσουμε τα παιδιά μας για την απώλεια του παππού ή της γιαγιάς του;

Είναι σημαντικό να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν ότι ο θάνατος είναι μέρος της ζωής του ανθρώπου, χωρίς όμως να τα τρομοκρατήσουμε ή να τα αφήσουμε να φαντάζονται πράγματα με το μυαλό τους. Οι ασαφείς ή, ακόμα χειρότερα, οι καθόλου εξηγήσεις μπερδεύουν το παιδί και δημιουργούν γύρω από το θάνατο ένα πέπλο μυστηρίου. Δώστε του τις εξηγήσεις που αρμόζουν στην ηλικία του, προειδοποιήστε το για τον επικείμενο θάνατο και ενημερώστε το για το γεγονός της απώλειας. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται και τις παραμικρές κινήσεις ή αλλαγές στη συμπεριφορά και τα συναισθήματα των γονέων και των στενών συγγενών τους, οπότε θα ήταν μάταιο να προσπαθήσετε να κρύψετε κάτι τόσο μεγάλο και σημαντικό ή να πείτε ψέματα. Από την άλλη, τα παιδιά δεν χρειάζονται πάρα πολλές πληροφορίες ούτε μία ενδελεχή ενημέρωση μια κι έξω. Αφήστε τα να σας οδηγήσουν αυτά με τις ερωτήσεις τους. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να δημιουργήσετε ένα κλίμα ανοικτό και δεκτικό στις απορίες και τη συζήτηση σχετικά με το θάνατο και την απώλεια. Διαβεβαιώστε το ότι θα είστε δίπλα του όποτε χρειαστεί να ρωτήσει κάτι.

Πώς να φερθούμε εμείς μπροστά του;

Το παιδί ακολουθεί τη συμπεριφορά των γονέων και κάθε σας κίνηση είναι γι' αυτό ένα παράδειγμα προς μίμηση. Μπορείτε να εκφράσετε τη θλίψη σας μπροστά στο παιδί, ακόμα και να κλάψετε. Έτσι, θα δείξετε σε αυτό ότι δεν θα πρέπει να ντρέπεται ή να φοβάται για κάποιο συναίσθημά του, αφού όλα είναι αποδεκτά μέσα στην οικογένειά σας. Μην καταφύγετε όμως σε δραματικές εκφράσεις, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα φέρετε το παιδί σε αμηχανία, αφού θα νιώθει ότι δεν μπορεί να σας ηρεμήσει ή να σας βοηθήσει με κάποιο τρόπο. Μιλήστε του γι΄αυτό που νιώθετε και εξηγήστε του ότι σε παρόμοιες καταστάσεις είναι φυσιολογικό οι άνθρωποι να στεναχωριούνται, ότι χρειάζεται λίγος χρόνος για να μπορέσουν να συνειδητοποιήσουν την απώλεια και να συνηθίσουν ότι ο άνθρωπός τους δεν θα είναι πια μαζί τους. Μην προσπεράσετε αυτό το σπουδαίο μάθημα για τα παιδιά, μην αρνηθείτε τα συναισθήματά σας και μην π