Το ξύλο… δεν βγήκε από τον παράδεισο

Η παροιμία «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» είναι ιδιαίτερα γνωστή αλλά η πραγματικότητα κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνει τη γνωστή αυτή ρήση.

Της Χριστιάνας Ιορδάνου M.Sc, MBPsS, ψυχολόγου-δραματοθεραπεύτριας, www.ekseliksis.gr

Το ξύλο αποτελεί μια μορφή κακοποίησης. Η παιδική κακοποίηση αποτελεί ένα φαινόμενο που συμβαίνει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ' ότι πιστεύουμε και σχετίζεται με πολύ αρνητικές συνέπειες στη ζωή του παιδιού, τόσο στο παρόν του όσο και στην εξέλιξή του ως ενήλικα.

Η συναισθηματική και η σωματική κακοποίηση

Η παιδική κακοποίηση μπορεί

να πάρει διάφορες μορφές. Δύο από αυτές είναι η σωματική και η συναισθηματική κακοποίηση. Η σωματική κακοποίηση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ξύλο, κλωτσιές, τράνταγμα, πέταγμα ή άρπαγμα του παιδιού, αλλά και σοβαρότερες καταστάσεις όπως δαγκωνιές, τραυματισμούς στο σώμα του, κακώσεις, εγκαύματα, κλπ. Η συναισθηματική κακοποίηση αφορά σε απόρριψη και εκφοβισμό του παιδιού, λεκτική υποτίμηση και γελοιοποίηση του, απειλή και έκθεση σε καταστάσεις που το ντροπιάζουν. Επίσης, περιλαμβάνει μηνύματα που πολλές φορές οι γονείς δίνουν στο παιδί, όπως ότι είναι ανάξιο και δεν αξίζει να του προσφέρεται αγάπη παρά μόνο όταν ικανοποιεί τις ανάγκες τους.

Οι γονείς που πολλές φορές καταλήγουν να κακοποιούν το παιδί δεν το κάνουν επίτηδες. Παράγοντες όπως οι απαιτήσεις και οι δυσκολίες της καθημερινότητας, η ανεργία, το έντονο άγχος, η οικονομική δυσχέρεια, η άγνοια του πώς να είναι κανείς γονέας, η χρήση αλκοόλ και ουσιών, αλλά και διάφορα ψυχολογικά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν οι γονείς μπορούν να τους οδηγήσουν να γίνουν επιθετικοί προς το παιδί. Επίσης, η πίστη στις αντιλήψεις των μεγαλυτέρων και στις παραδόσεις (το ξύλο βγήκε από το παράδεισο), μπορεί να τους εξωθήσουν να γίνουν λεκτικά ή σωματικά επιθετικοί προς τα παιδιά τους. Σε πολλές περιπτώσεις οι σχέσεις ανάμεσα στους γονείς ή τους γονείς και τα παιδιά είναι διαταραγμένες, με αποτέλεσμα το παιδί να γίνεται αποδέκτης της έντασης που επικρατεί μέσα στην οικογένεια. Επίσης, πολλοί γονείς που έχουν κακοποιηθεί ως παιδιά επαναλαμβάνουν αυτό το μοτίβο με τα παιδιά τους, συνήθως άθελα τους.

Επιπτώσεις της κακοποίησης στο παιδί:

Το παιδί που κακοποιείται, μεγαλώνει πιστεύοντας ότι είναι ανάξιο και «φταίει» για την κακοποίηση που υφίσταται. Μερικοί γονείς πιστεύουν ότι «ένα χαστούκι» δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Αλλά το ένα χαστούκι είναι πιθανό να φέρει και ένα δεύτερο και αυτό ένα τρίτο και ούτω καθεξής.

Και ενώ ο σωματικός πόνος μπορεί να ξεχαστεί, οι ψυχολογικές επιπτώσεις της κακοποίησης κατά την παδική ηλικία έχουν διάρκεια και επηρεάζουν τη ζωή των παιδιών ακόμα και μετά την ενηλικίωση τους. Μερικά από τα συμπτώματα που παρουσιάζουν τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί είναι τα ακόλουθα: χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, καταθλιπτική διάθεση, φόβος/αποτυχία να αντιμετωπίσουν νέες καταστάσεις, τάσεις φυγής, διαταραχές στη συμπεριφορά τους όπως επιθετικότητα προς άλλα άτομα, ζώα κλπ, κ