Το ένδοξο παρελθόν και το αδιόρατο μέλλον

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

Προφανώς όχι ασυνείδητα, όταν αναφέρομαι στην τρόικα, έρχεται στο μυαλό μου το όνειρο του Μαρκήσιου Ντε Πόζα στο δράμα του Σίλερ που προσπαθεί να κάνει την απολυταρχία όργανο χειραφέτησης. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα πάσχιζε δύο αιώνες να εδραιώσει την πολιτικοκοινωνική ηρεμία και να αμβλύνει τις ταξικές αντιθέσεις, δίνοντας αρκετά σε πολλούς και επιτρέποντας

στους λίγους και αρεστούς να αποκτήσουν ακόμη περισσότερα, εντούτοις δεν θέλησε να αποτινάξει τον ζυγό από τον τράχηλό της. Πολλοί θα αντιπαρέλθουν τη θέση μου, επηρεασμένοι –ίσως– από την αρχή του Ντουόρκιν ότι συστατικό στοιχείο της Δημοκρατίας δεν είναι η πλειοψηφία, αλλά η ισότητα και επομένως ουδείς μπορεί να λειτουργεί συμπερασματικά με βάση την αρχή των πολλών και όχι με εκείνη των ίσων. Σαφώς, αλλά στην… ούγια γράφει ότι οι πολλοί που ψήφισαν την κυβέρνηση Παπανδρέου και οι λίγοι που την απέρριψαν δεν αντέδρασαν αποφασιστικά με τα γνωστά μνημονιακά αποτελέσματα. Πολλοί και λίγοι δέχονται παθητικά την απολυταρχία των δανειστών. Πώς θα ξυπνήσει ο Μορς; Μήπως ανέβασε πυρετό ο Τόμσεν; Θα μας δώσουν τη δόση του Μαρτίου; Και ποιοι είναι αυτοί οι υπάλληλοι που μας εξουσιάζουν, παρά ταύτα όμως τους δεχόμαστε; Αντιφατικά πράγματα, γεμάτα ασάφειες και κοινωνική απελπισία. Αναζητώ καιρό την αιτία της ανοχής, αλλά τεκμηριωμένη απάντηση δεν έχω. Υπάρχουν ορισμένα ασύνδετα κομμάτια στο παζλ. Ανατρέχω στην Ιστορία και διαπιστώνω ότι και Φλωρεντίνοι για να σωθούν από τους Πατρίκιους τον 15ο αιώνα αναγκάστηκαν να ζητήσουν τη δικτατορία του κράτους και κάπως έτσι ξεκίνησε ο ουσιαστικός έρωτας με την εξουσία. Πιο πίσω οι αρχαίοι ημών πρόγονοι - γεννήτορες της Δημοκρατίας σκαλίστηκαν στους μαρμάρινους παπύρους και χάθηκαν επειδή αποδείχθηκαν ανίκανοι να εξαφανίσουν τη δουλεία. Η εξέλιξη αυτή αποσιωπάται και στον αφρό μένει ο «χρυσός αιώνας» του Περικλή, με τεράστια κενά στην πορεία του ελληνικού κράτους κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Και η έλλειψη γνώσης για την ιστορική πραγματικότητα παράγει θλίψη. Εθνική κατάθλιψη. Ποιοι ήμασταν και πώς καταντήσαμε; Ναι, ήμασταν εκείνοι που διαδώσαμε τον πολιτισμό, έχοντας δούλους στην πίσω αυλή του σπιτιού μας. Αν το καταλάβουμε εγκαίρως, θα καταφέρουμε να ξεφύγουμε από το ένδοξο –κατευθυνόμενο– παρελθόν και να δούμε κατάματα το μέλλον.